Nhà báo Lê Công Vượng: "chộp" chân dung tên "giặc lái" đầu tiên

21/06/2010 11:01 GMT+7 | Văn hoá

(TT&VH) - Cuộc đời cầm bút, cầm máy đi làm báo của nhà báo Lê Công Vượng, nguyên phóng viên báo Vùng Mỏ và báo Quảng Ninh có nhiều kỷ niệm đáng nhớ. Ông chính là người chụp bức ảnh trung úy phi công Everett Alvarez - tên giặc lái Mỹ đầu tiên bị bắn hạ trên bầu trời miền Bắc trong cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ nhất. Nhân kỷ niệm 85 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, ông chia sẻ với TT&VH những kỷ niệm không thể nào quên về bức ảnh nổi tiếng này.


Nhà báo Lê Công Vượng

Nhà báo Lê Công Vượng nhớ lại, ngày 4/8/1964, tổng thống Mỹ Johnson chủ trì phiên họp Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ họp tại Nhà trắng thông qua kế hoạch ném bom miền Bắc nước ta. Đêm 4 rạng ngày 5/8, nhiều tốp máy bay Mỹ liên tiếp hoạt động trên không phận của Vịnh Bắc bộ và dọc theo bờ biển các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Sáng ngày 5/8, chúng dựng lên câu chuyện tàu chiến Mỹ đang ở hải phận quốc tế bị Hải quân Việt Nam tấn công để lấy cớ phát động cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc.

Nhà báo Lê Công Vượng kể: “Chiều ngày 5/8/1964 hôm ấy, anh em trong tòa soạn báo Vùng Mỏ chúng tôi đang ngồi nghe cấp trên phổ biến chỉ thị của Trung ương về tình hình địch: “Mỹ - Ngụy đang thua to ở chiến trường miền Nam, chúng đưa máy bay đánh phá ra miền Bắc để cứu vãn tình hình...” thì bỗng nghe thấy tiếng rít lớn như tiếng cắt sắt xé mạnh trên bầu trời. Chúng tôi lao ra cửa sổ quan sát thì nghe tiếng mọi người hô to: “Máy bay Mỹ, máy bay Mỹ! Tiếp đó là tiếng gầm rú của máy bay, tiếng đạn nổ của các loại súng của quân dân ta từ trên đồi, dưới biển, trên các sân thượng, tầng nhà trong thị xã Hòn Gai bắn lên xối xả.

Cuộc đọ súng giữa quân và dân ta ở thị xã Hòn Gai với máy bay Mỹ dứt được 10 phút thì Đài Truyền thanh tỉnh Quảng Ninh đưa tin: Máy bay đã bị bắn rơi, giặc lái nhảy dù ngoài vịnh...

Tôi liền lao vào lấy máy ảnh, sổ bút để đi chụp ảnh, lấy tư liệu về chiếc máy bay Mỹ bị rơi ngoài vịnh Hạ Long. Khi ra đến nơi vẫn chưa cẩu được xác máy bay lên nên tôi không chụp được kiểu ảnh nào. Đợi rất lâu, tối mịt tôi quyết định trở về, đến nhà đã hơn 8 giờ tối. Vừa ngồi ăn cơm thì được anh em tòa soạn báo tin: “Giặc lái máy bay Mỹ nhảy dù đã bị bắt”. Thế là tôi lại bỏ dở bữa cơm, cầm máy lên đường. Vừa đạp xe tôi vừa thầm nghĩ: “Mỹ là đế quốc lớn lâu nay nó vẫn coi thường các dân tộc nhỏ bé, mình phải chụp tên giặc lái Mỹ này phải cúi đầu của kẻ thất trận...”. Nghĩ như vậy trong lúc chờ phà qua Bãi Cháy, tôi kiểm tra lại cái máy ảnh, để sẵn tốc độ, cự ly, ống kính... khi đưa máy lên là chụp được ngay.

Bãi Cháy tháng 8 thường ngày vẫn đông đúc, ồn ào, nhưng lúc này mới hơn 9 giờ tối đã vắng tanh, phảng phất mùi thuốc súng trong cuộc chiến hồi chiều. Tôi đến doanh trại đơn vị Hải Quân (địa điểm bây giờ là Công ty Xăng dầu B12), các chiến sỹ ở đây đang tất bật giải quyết các hậu quả, chuẩn bị cho trận chiến đấu mới.

Trong căn phòng rộng hơn 10 mét vuông, tôi thấy E.Alvarez đang ngồi trên một chiếc ghế đẩu cao giữa phòng. Hai chân của hắn đã bị tháo giày và đang trả lời câu hỏi của một sĩ quan Quân khu Đông Bắc, lúc đó chừng hơn 10 giờ tối. Theo đề nghị của tôi, cuộc hỏi cung tạm ngừng. E.Alvarez ngồi thẳng, cúi đầu nhìn xuống đất.


Chân dung Alvarez - giặc lái Mỹ đầu tiên bị bắn rơi ở miền Bắc
Tôi xuất hiện trước hắn cách chừng 1 mét. Phát hiện thấy tôi giơ máy lên chụp, Alvarez phản ứng rất nhanh bằng cách ngoẹo đầu, vênh mặt lên chừng 15 độ, nheo hai mắt, mồm méo xệch, không cho tôi ghi hình. Trước thái độ đó, tôi liền bỏ máy xuống, hai mắt tôi nhìn xoáy thẳng vào mặt viên phi công và nét mặt tôi nghiêm lại. Trước thái độ của tôi, Alvarez cúi đầu, tôi giơ máy bấm liền 3 kiểu.

Về tới tòa soạn đã hơn 12 giờ đêm, tôi và anh Hoàng Chí là phóng viên ảnh vào ngay phòng tối để tráng phim. Xem 3 kiểu trên phim, kiểu đầu E.Alvarez hơi bị lệch, kiểu thứ hai cúi đầu, kiểu thứ ba hắn lại hiện nguyên hình ngỗ ngược ban đầu: ngoẹo cổ, hai mắt nheo lại, mồm méo xệch. Chúng tôi chọn kiểu thứ 2 và trình cho đồng chí Nguyễn Thọ Chân - Bí thư tỉnh ủy Quảng Ninh duyệt, đồng chí chỉ thị cho đăng ngay trên các báo Quảng Ninh - Vùng Mỏ ra ngày hôm sau.

Hình ảnh tên giặc lái Mỹ thất trận đầu tiên bị bắt ở miền Bắc đã được in dưới những hàng tin chiến thắng oanh liệt của quân dân miền Bắc nói chung của quân dân Hòn Gai - Bãi Cháy nói riêng trong trận đầu chiến thắng máy bay giặc Mỹ. Hình ảnh E.Alvarez, viên phi công đầu tiên bị bắt ở miền Bắc cúi đầu nhanh chóng được đăng tải lại ở Báo Nhân Dân, Quân đội nhân dân và nhiều báo chí, tạp chí khác trong cả nước và thế giới trở thành hình ảnh dự báo cho những thất bại thảm hại của Mỹ tại Việt Nam.

Nguyễn Thành Trung (ghi)

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm