Nguyễn Thị Nhung - Nữ nhạc sĩ VN đầu tiên viết nhạc giao hưởng(*)

04/02/2011 15:00 GMT+7 | Âm nhạc

(TT&VH) - Gặp bà vào một buổi chiều cuối năm, hỏi bà về dự định công việc vào dịp Tết Nguyên đán này, bà bảo: “Bây giờ tôi chỉ dành thời gian hướng dẫn học trò hoàn thành cho đúng thời hạn các luận án. Tạm thời tôi không viết tác phẩm, vì tôi viết nhiều lắm rồi mà không có tiền để dựng”.

Đó là niềm tâm sự có pha chút ngậm ngùi của bà Nguyễn Thị Nhung, nữ nhạc sĩ đầu tiên sáng tác nhạc giao hưởng của Việt Nam, bà đã vinh dự được nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật (2001).

Nữ nhạc sĩ Nguyễn Thị Nhung

1. Trong lịch sử của nền âm nhạc hiện đại Việt Nam, ngay cả trên thế giới, những nhạc sĩ là nữ giới đã hiếm, nhưng là nữ nhạc sĩ sáng tác cả nhạc giao hưởng thì có lẽ càng hiếm hoi hơn.

Không những chỉ viết nhiều bản nhạc giao hưởng có giá trị, nhiều thể loại khí nhạc thính phòng, ca khúc mà bà còn là một nhà nghiên cứu lý luận âm nhạc có đóng góp rất lớn về lý luận và thực tiễn. Cùng với chồng mình là nhạc sĩ Huy Du, bà đã âm thầm dành cả cuộc đời mình cống hiến, lao động không mệt mỏi cho sự nghiệp sáng tác, nghiên cứu, giáo dục và đào tạo âm nhạc.

Sinh năm 1936 trong một gia đình trí thức tại Hà Nội, từ những năm 1945, bà đã chơi đàn mandoline trong đội Nhi đồng Mai Hắc Đế. Bà đã được gửi đi đào tạo tại Nhạc viện Sofia (Bungary) từ năm 1969 đến năm 1972. Sau đó, bà về nước làm việc và năm 1979 tiếp tụ c trở lại Bungary để thực hiện và bảo vệ thành công luận án PTS âm nhạc năm 1981.

Trên lĩnh vực sáng tác âm nhạc, nhất lại là sáng tác thể loại giao hưởng, đòi hòi ở người nhạc sĩ phả i có vốn kiến thức chuyên môn vững vàng và khả năng sáng tạo phong phú. Nhạc sĩ Nguyễn Thị Nhung là người hội tụ đủ những yếu tố đó. Nói cách khác, dường như số phận sinh ra bà là dành cho âm nhạc.

Năm 1991, bà được Nhà nước phong hàm Phó Giáo sư Nghệ thuật Âm nhạc. Bà đã từng giữ các chức vụ như: Chủ nhiệm khoa Sáng tác - Lý luận - Chỉ huy (1981 - 1984) và Phó Giám đốc Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Bà cũng là Chủ tịch Hội đồng Giáo dục Âm nhạc của Bộ Giáo dục và Đào tạo từ năm 1988.

2. Tác phẩm thơ giao hưởng đầu tiên của bà được viết vào năm 1972 mang tiêu đề Nữ anh hùng miền Nam. Đây là tác phẩm bà viết sau khi đã tích lũ y được nhiều kiến thức âm nhạc ở nước ngoài. Tác phẩm cũng nói lên nỗi niềm của bà với tư cách là người con Việt Nam hướng về miền Nam yêu dấu, về Tổ quốc mình đang trong thời kỳ chiến tranh ác liệt, và về những người phụ nữ miền Nam mang theo khát vọng tuổi trẻ, đi vào cuộc kháng chiến với một niềm tin cao cả vì nền độc lập dân tộc. Năm 1974, bà viết tổ khúc giao hưởng Khúc hát sớm mai. Năm 1986, tác phẩm giao hưởng có tên Khát vọng cũng ra đời. Những sáng tác giao hưởng của bà là sự phối hợp giữ a chất liệu âm nhạc phương Tây và âm hưởng dân ca truyền thống Việt Nam.

(*) Bài viết có tham khảo tư liệu của nhạc sĩ Phạm Tú Hương - Học viện Âm nhạc Quốc gia VN.

Nguyễn Đình Lâm (Viện Âm nhạc)

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm