Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập vào thời khắc quan trọng trong lịch sử của dân tộc với tôn chỉ, mục đích đặt lợi ích dân tộc lên trên hết.
95 năm qua, MTTQ Việt Nam đã phát huy vai trò hạt nhân, giương cao ngọn cờ, tập hợp, đoàn kết các lực lượng, giai cấp, tầng lớp xã hội, tập hợp mọi người dân Việt Nam yêu nước để hoàn thành sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc, đồng thời tham gia thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng, phát triển đất nước.
Kỷ niệm 95 Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam - Ngày truyền thống MTTQ Việt Nam (18/11/1930-18/11/2025) là dịp để khẳng định vị trí, vai trò của Mặt trận trong tập hợp, đoàn kết ngày càng đông đảo các tầng lớp nhân dân trong khối đại đoàn kết dân tộc, góp phần hoàn thành mục tiêu cách mạng cao cả do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.
Đại hội Mặt trận Dân tộc thống nhất toàn quốc diễn ra từ ngày 5 - 10/9/1955 tại Hà Nội, quyết định thành lập Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, kế tục sự nghiệp của Mặt trận Liên Việt. Đại hội bầu Chủ tịch Hồ Chí Minh là Chủ tịch danh dự, đồng chí Tôn Đức Thắng làm Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương. Trong ảnh: Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu tại phiên khai mạc Đại hội, ngày 5/9/1955. Ảnh: Tư liệu TTXVN
Xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc vững mạnh
Ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, ngày 18/11/1930, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã ra Chỉ thị về việc thành lập Hội Phản đế đồng minh, hình thức tổ chức đầu tiên của Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam, đánh dấu sự phát triển về chất của phong trào yêu nước, của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Ngày 18/11 chính là Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam - Ngày truyền thống MTTQ Việt Nam và là "Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc".
Mỗi thời kỳ, do yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng, tổ chức Mặt trận mang nhiều tên gọi khác nhau: Từ Hội Phản đế đồng minh - thành lập năm 1930; Hội Phản đế liên minh - thành lập năm 1935; Mặt trận Thống nhất Nhân dân Phản đế Đông Dương - thành lập năm 1936; Mặt trận dân chủ Đông Dương - thành lập năm 1938; Mặt trận Dân tộc Thống nhất Phản đế - thành lập năm 1940; đến sự ra đời của Mặt trận Việt Minh ngày 19/5/1941 là bước trưởng thành vượt bậc của Mặt trận về cả đường lối, tổ chức và hoạt động, làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 lịch sử, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc: kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Sau ngày 2/9/1945, nhằm đoàn kết các tầng lớp nhân dân yêu nước, lấy liên minh công nhân-nông dân-trí thức làm nền tảng, kết hợp tinh thần yêu nước chân chính với tinh thần quốc tế vô sản, Việt Minh và Hội Liên hiệp Quốc dân Việt Nam (gọi tắt là Hội Liên Việt) đã hợp nhất thành một mặt trận dân tộc thống nhất, lấy tên là Mặt trận Liên-Việt. Chiến thắng Đông - Xuân 1953-1954, đỉnh cao là chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, vai trò, vị trí của MTTQ Việt Nam đã được khẳng định tại văn kiện Đại hội lần thứ II của Đảng năm 1951: "Mặt trận hiện là một trong những trụ cột của Nhà nước dân chủ nhân dân, là sức mạnh vô biên của cuộc kháng chiến và kiến quốc, là cơ sở quần chúng rộng rãi làm thành một áo giáp vững bền của Đảng". Sau Hiệp định Geneva, ngày 10/9/1955, Đại hội Mặt trận Dân tộc thống nhất quyết định thành lập Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, thông qua Cương lĩnh Mặt trận, ban hành chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc.
Trong những năm đấu tranh chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ra sức vận động các tầng lớp Nhân dân thi đua yêu nước, tham gia khôi phục kinh tế và phát triển văn hóa, hàn gắn vết thương chiến tranh, cải tạo và xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa thực sự là cơ sở vững chắc cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà. Trong ảnh: Chị em phụ nữ xã Thanh An (Bến Cát, Thủ Dầu Một) đóng góp lương thực, tiền bạc cho quỹ kháng chiến chống Mỹ (1968). Ảnh: Hoàng Vinh - TTXVN
Ở miền Bắc, MTTQ Việt Nam (được thành lập ngày 10/9/1955) đã động viên mọi tầng lớp nhân dân thi đua lao động, sản xuất, chiến đấu và chi viện cho chiến trường miền Nam. Ở miền Nam, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (được thành lập ngày 20/12/1960) và Liên minh Các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam (được thành lập ngày 20/4/1968) đã tập hợp rộng rãi các tầng lớp, giai cấp, tôn giáo, dân tộc và mọi người dân yêu nước, tiến hành Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, làm nên đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Nhằm đáp ứng yêu cầu của giai đoạn cách mạng mới, Đại hội Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam năm 1977 đã quyết định hợp nhất ba tổ chức: MTTQ Việt Nam, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hoà bình Việt Nam, lấy tên là MTTQ Việt Nam.
Đây là bước ngoặt quan trọng trong lịch sử, MTTQ Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự thống nhất ý chí của tất cả các tổ chức của các giai tầng trong xã hội, các cá nhân tiêu biểu của các dân tộc, tôn giáo luôn phấn đấu xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc vững mạnh, thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Mục đích phấn đấu của Mặt trận Dân tộc thống nhất là xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh".
Mười kỳ đại hội là những mốc son đánh dấu quá trình phát triển về tổ chức, đổi mới về lý luận, nhận thức, nội dung, phương thức hoạt động, cơ chế thực hiện vai trò nòng cốt của MTTQ Việt Nam trong việc quán triệt đường lối chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc. Đặc biệt, qua gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, MTTQ Việt Nam đã làm tốt vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân; góp phần quan trọng vào thắng lợi của công cuộc đổi mới, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Điệu múa cồng chiêng trong Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc tại liên khu dân cư Ka Tăng- Khe Đá, thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị). Ảnh: Thanh Thủy-TTXVN
Chặng đường mới trong xây dựng, củng cố, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc
Thời gian qua, việc triển khai các phong trào thi đua, cuộc vận động do MTTQ Việt Nam phát động, như: Cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh"; Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam", vận động nhân dân chung tay hỗ trợ người nghèo; phong trào thi đua "Đoàn kết sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế"..., đã góp phần chăm lo cho đời sống nhân dân, thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của đất nước, làm nên kỳ tích trong công tác Mặt trận thời kỳ đổi mới.
Kết quả nổi bật phải kể đến việc MTTQ Việt Nam đã huy động từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân và các tầng lớp nhân dân trong nước, người Việt Nam ở nước ngoài, người nước ngoài đang sinh sống, làm việc tại Việt Nam số tiền hàng nghìn tỷ đồng chung tay cùng Đảng, Nhà nước hỗ trợ nhân dân vượt qua khó khăn của thiên tai, mưa lũ, đại dịch COVID-19. Dấu ấn của MTTQ Việt Nam được thể hiện qua việc triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi nước với 5.000 căn nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo trên địa bàn tỉnh Điện Biên nhân kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ và về đích sớm phong trào thi đua cả nước chung tay "xóa nhà tạm, nhà dột nát" với 334.000 căn nhà cho hộ nghèo, gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
Hưởng ứng lời kêu gọi của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam ủng hộ đồng bào các tỉnh bị ảnh hưởng bởi mưa lũ, khắp nơi trên mọi miền Tổ quốc, hàng triệu tấm lòng đã cùng sẻ chia, chung tay giúp đỡ người dân sớm vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống. Tính đến 17/11/2025, toàn hệ thống MTTQ Việt Nam các cấp đã vận động được trên 2.600 tỷ đồng hỗ trợ đồng bào khắc phục hậu quả các cơn bão, mưa lũ, thể hiện tinh thần đại đoàn kết dân tộc, truyền thống "Tương thân, tương ái", "Lá lành đùm lá rách".
Hưởng ứng lời kêu gọi của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về vận động, ủng hộ đồng bào khắc phục thiên tai do cơn bão số 3 (Yagi) gây ra, với tinh thần “tương thân tương ái”, tỉnh Hà Tĩnh cùng các đơn vị, cá nhân trên địa bàn đã chung tay góp sức, giúp đỡ người dân các tỉnh, thành phố phía Bắc chịu ảnh hưởng của mưa lũ. Ảnh: Hữu Quyết - TTXVN
Cùng đó, Mặt trận còn phối hợp với chính quyền địa phương phân phối hỗ trợ công khai, minh bạch, đúng đối tượng, tránh lãng phí, trùng lặp. Đến nay, Ban Vận động Cứu trợ Trung ương đã phân bổ 7 đợt với kinh phí là 598,182 tỷ đồng qua các tài khoản của Ban cứu trợ/Ủy ban MTTQ của 21 tỉnh, thành phố. Không chỉ dừng ở việc kết nối các tổ chức, cá nhân đóng góp Mặt trận các cấp còn thể hiện rõ vai trò ở khâu giám sát, điều phối, bảo đảm các nguồn lực đến đúng nơi, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân, lan tỏa tinh thần đoàn kết, trách nhiệm trong cộng đồng.
MTTQ Việt Nam các cấp đã triển khai, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh. Ở nhiều địa phương, Mặt trận đã làm tốt vai trò đề xuất với cấp ủy, phối hợp với chính quyền tổ chức các cuộc đối thoại trực tiếp của người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền với nhân dân, qua đó kịp thời tháo gỡ khó khăn, giải tỏa bức xúc, tạo đồng thuận xã hội, góp phần xây dựng Đảng, chính quyền vững mạnh.
Đặc biệt, năm 2025, Ban Chấp hành Trung ương đã phê duyệt sắp xếp, hợp nhất các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc MTTQ Việt Nam. Quyết định số 304-QĐ/TW của Bộ Chính trị về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy Cơ quan Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đã đánh dấu một chặng đường mới trong sự nghiệp xây dựng, củng cố, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, xây dựng thế trận lòng dân vững chắc.
Thời gian tới, MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội sẽ tiếp tục thực hiện chương trình, kế hoạch triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ MTTQ, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 và chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội; lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thành công Đại hội đại biểu MTTQ Việt Nam các cấp nhiệm kỳ 2025-2030, Đại hội đại biểu toàn quốc MTTQ Việt Nam nhiệm kỳ 2026-2031; triển khai hiệu quả nhiệm vụ Mặt trận tham gia công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031; chủ trì, phối hợp tập hợp ý kiến góp ý của các tầng lớp nhân dân đối với dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Năm 2021, UB MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Phước phối hợp với huyện Bù Gia Mập tổ chức bàn giao 10 căn nhà Đại đoàn kết cho các hộ nghèo, khó khăn về nhà ở tại xã Phước Minh. Ảnh: TTXVN phát
Cùng với đó, MTTQ các cấp tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và Hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; tiếp tục hoàn thiện đề án sắp xếp các cơ quan báo chí, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; làm tốt công tác giám sát, phản biện xã hội, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân.
95 năm tự hào về truyền thống và sứ mệnh được giao phó, MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội sẽ phát huy truyền thống vẻ vang của dân tộc Việt Nam anh hùng, làm tốt vai trò nòng cốt chính trị để phát huy quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi nguồn lực, khơi dậy mạnh mẽ tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc, cùng đồng lòng, chung sức hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước Việt Nam thịnh vượng, phồn vinh, nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
