Ngẫm ngợi cuối tuần: Cây xanh & văn hóa đô thị

(Thethaovanhoa.vn) - 1. Hà Nội, lại một cơn giông, lại gió lốc, lại cây đổ và lại chết người.

Trong những ngày mưa bão, đi trong Hà Nội, người thân gọi nhau qua điện thoại xem giờ này đang ở đâu, đường ngập không, có sao không, nhắc nhau đừng ra đường khi trời mưa gió.

Hà Nội năm nào cũng thế, mưa to, mưa dầm, gió xoáy là đổ cây sập nhà hoặc cây gãy cây đè xe, là lại có chết người.

Tin tức lặp đi lặp lại trên báo đài, mạng, truyền hình không biết có khiến công ty cây xanh đô thị và chính quyền thành phố sốt ruột không, hay chỉ như tấm tôn lợp bay vèo trong gió lốc lúc mưa bão, một tí rồi rớt là im?

Cây cối có nguy cơ đổ gãy mà công ty cây xanh cũng không nhận ra hết. Có rất nhiều nguy cơ từ thiên tai mà con người có thể tránh được nếu nhà chức trách đừng quá chủ quan và thờ ơ khi mùa mưa đến.

Cây nào thì cũng đến lúc già cỗi, sâu bệnh rồi gãy đổ và có thể gây tai họa.

Nguy hiểm nhất là những đường trồng xà cừ (lim Tây). Hiện nay rất nhiều con đường có loại cây này. Xà cừ là loại rễ bè, ăn ngang, không phải giống rễ cọc, nên hút được nhiều màu, tán lá xum xuê. Nhưng vì có bộ rễ ăn ngang, nhiều cây đang trong tình trạng tổn thương nghiêm trọng do rễ bị chặt phá bởi vấn nạn đào đường, đào hè liên tục. Khi mưa bão, đất ngậm nước, tán lá dày và nặng, gió mạnh kéo cây đổ như chơi. Những hàng xà cừ trồng cách đây mấy chục năm đang là nguy cơ rình rập, có thể gây tai nạn đường phố bất cứ lúc nào.

Đường Hà Nội thời Pháp thuộc, qui hoạch cây xanh rõ ràng tốt hơn bây giờ.

Họ trồng cây nhội, cây sấu, cây cơm nguội, cây me tán lá dày, rễ cọc cắm sâu vào lòng đất. Đường hẹp thì trồng cây sao thân thẳng đứng cho đỡ chật chội (như ở đường Lò Đức) mỗi loại cây có một đặc trưng làm cho màu xanh cũng trở nên phong phú.

Rất hiếm thấy sấu, nhội, sao, cơm nguội gãy đổ là vì thế.

2. Đường phố mới của ta bây giờ thiếu qui hoạch, nhiều phố không có qui hoạch cây xanh. Giống như những phố mới, người ta đánh số ngược xuôi linh tinh tùy thích thì cây xanh bên đường cũng vậy, cây trồng lộn xộn, nhận ra ngay tình trạng thiếu tầm nhìn đô thị về cây xanh.

Hãy xem một đoạn đường Lạc Long Quân từ đầu Âu cơ xuôi xuống Bưởi. Con đường mới xong mấy năm nay, hình như chưa nghiệm thu. Cây bên đường nào sữa, nào muồng, nào xoài, nào dâu da xoan, nào phượng thậm chí cả cây trứng cá. Hỏi một số gia chủ thì họ bảo tự trồng….

Đó là quan sát mắt thường bên ngoài, còn bên trong thì không biết những kế hoạch của công ty cây xanh như thế nào?

Cây đô thị che bóng mát, điều hòa khí hậu, ai cũng biết. Nhưng cây đô thị không phải là rừng tự nhiên, mà phải có quy hoạch chặt chẽ tạo nên vẻ đẹp đặc trưng của thành phố. Cây bên đường của thủ đô phải là những hàng cây đẹp nhiều bóng mát, và phải là cây an toàn, chứ không phải cây có nguy cơ gãy đổ. Cây xanh đô thị cũng phản ánh cái văn minh và văn hóa đô thị, nhưng ở ta việc đó chưa làm được! Chỉ riêng việc giữ cho cây an toàn với người dân trong mùa mưa bão mà vẫn không ổn, khiến người dân không khỏi bất an.

Bài và minh họa: Đỗ Đức (họa sĩ)
Thể thao & Văn hóa