Mira Nair: Người phụ nữ làm rạng danh Bollywood

20/04/2010 09:11 GMT+7 | Phim

(TT&VH Cuối tuần) - LHP Quốc tế Phụ nữ lần thứ 12 vừa diễn ra tại Seoul (Hàn Quốc) một lần nữa nhắc nhớ khán giả về những đạo diễn nữ của Điện ảnh thế giới đương đại, với những tài năng và đóng góp của họ. Một trong những gương mặt hiếm hoi của lớp đạo diễn nữ gốc Á hàng đầu hiện nay phải kể đến Mira Nair – với thành tích tại các LHP lớn mà bất kì ai cũng phải ngưỡng mộ và thán phục.

Mỗi đạo diễn lựa chọn một phong cách làm phim riêng biệt, và văn hóa vùng miền cũng là một trong những tiếng nói đặc trưng của điện ảnh, khi các tác giả sử dụng nó để kể câu chuyện của họ trên màn ảnh. Mira Nair đã đưa âm nhạc, nét đẹp truyền thống của đất nước Ấn của mình ra thế giới. Thành công của Mira Nair tính đến thời điểm này, cũng là một bước ngoặt khi phác họa chân dung một phần lịch sử và con người Ấn Độ trên màn ảnh rộng.

Salaam Bombay! được trình chiếu năm 1988, kể câu chuyện của những đứa trẻ sống lang thang trên đường phố Mumbai, đã mang lại cho Mira những vinh quang tới tấp: giải Camera Vàng tại LHP Cannes, giải thưởng lớn tại LHP Montréal và đề cử Oscar, BAFTA, Quả cầu vàng cho Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất. Salaam Bombay! được cho là chân thật như một phim tài liệu đầy đặn cảm xúc, thành công lớn của nó trên ảnh đàn thế giới đã đưa Mira Nair trở thành đạo diễn nữ gốc Á nổi tiếng nhất lúc bây giờ.

Ngay tiếp sau Salaam Bombay!, bộ phim Mississippi Masala (1991) của Mira gặt hái doanh thu rất lý tưởng với 85 triệu USD từ bán vé. Bộ phim tình cảm lãng mạn với tình yêu không trọn vẹn của một chàng công nhân lau dọn và cô gái giàu có này còn giành được giải thưởng Golden Osella tại LHP Venice và là cơ hội để nam tài tử da màu Denzel Washington đặt một chân ở Hollywood khi phim công chiếu một năm sau đó tại Mỹ.

Sau thành công về mặt thương mại tại Mỹ, Mira Nair làm tiếp The Perez Family (1995) với dàn diễn viên Hollywood như Marisa Tomei, Anjelica Huston, Alfred Molina…. Đáng tiếc, cuộc chinh phục Hollywood này lại thất bại. Nhưng chỉ một năm sau đó, Mira đã kịp vực lại tên tuổi của mình bằng bộ phim Kama Sutra: A Tale of Love lọt vào đề cử tại LHP San Sebastián.


Cảnh trong Salaam Bombay! - bộ phim đầu tiên mang lại thành công cho Mira Nair
Năm 2001, Mira Nair giành được thành công lớn nhất trong sự nghiệp khi phim ca nhạc Monsoon Wedding của cô giành giải thưởng cao nhất tại LHP Venice – Sư Tử Vàng và vô số đề cử ở hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất. Câu chuyện là bức tranh nhiều màu sắc, nhưng đều là những mảng màu sặc sỡ của hạnh phúc và niềm tin. Tình yêu trong phim không quá trắc trở, cũng không rào cản, ràng buộc hay chết chóc. Mở đầu bằng không khí nôn nao của những ngày trước tiệc cưới và kết phim bằng sự vỡ òa trong tiếng nhạc, tiếng hát, những điệu múa và nụ cười hạnh phúc của những đôi tình nhân. Với kinh phí 7 triệu USD, bộ phim thu về 30 triệu USD từ các phòng vé toàn cầu. Một vở kịch dựa trên tác phẩm này sẽ được dựng lại trên sân khấu kịch Broadway vào năm sau, 2011.

Ba năm sau kể từ ngày Monsoon Wedding đăng quang, Mira Nair quay trở lại LHP Venice để tham gia với tác phẩm mới nhất Vanity Fair có ngôi sao Reese Witherspoon thủ vai chính – một Becky Sharp tự do phóng túng, đi tìm kiếm tình yêu cùng người bạn gái thân của mình là Amelia Sedley. Một lần nữa, Vanity Fair chứng tỏ Mira không có duyên với các sản phẩm của Hollywood dù tài năng của cô là điều không ai có thể phủ nhận, bởi Vanity Fair lại gặp thất bại khi thu về có 19 triệu USD so với 23 triệu USD bỏ ra sản xuất. Hai năm sau đó, Mira quay về với tiếng nói mẹ đẻ của chị để hoàn thành The Namesake dựa theo tiểu thuyết cùng tên của tác giả Jhumpa Lahiri ra đời năm 2003. Với bối cảnh chính ở New York, phim xoay quanh một gia đình Ấn Độ gồm thế hệ đầu tiên là người Ấn Độ nhập cư ở Mỹ và thế hệ tiếp theo sống và trưởng thành ngay tại Mỹ. Vợ chồng Ashima và Ashoke những ngày đầu ở Mỹ, sự giao thoa văn hóa, lối sống và những quan điểm khác biệt khi con trai họ, Gogol ảnh hưởng từ lối sống của thanh niên Mỹ hiện đại. The Namesake lại giúp Mira Nair lấy lại uy tín, nhiều nhà phê bình bầu chọn phim vào top ten hàng năm của họ, doanh thu 20 triệu USD khả quan so với số tiền đầu tư chỉ hơn 10 triệu USD.


 Vanity Fair - thất bại gần đây nhất
của Mira Nair
Dễ nhận thấy Mira Nair kém duyên với các tác phẩm đầu tư và sản xuất tại Hollywood với dàn diễn viên (dù có tài) của Mỹ tham gia. Dù nhiều lần cố gắng, các phim sử dụng “chất liệu” ngoài Ấn Độ của Mira đều gặp thất bại về doanh thu lẫn những lời phê bình từ giới nghệ thuật. Mới đây nhất là phim tiểu sử về huyền thoại Amelia Earhart – một nữ phi công những năm 30 của nước Mỹ, do ngôi sao Hilary Swank thủ diễn. Amelia không chỉ thất bại nặng nề tại doanh thu phòng vé với 19 triệu USD, chỉ bằng một nửa so với kinh phí làm phim, mà còn bị các nhà phê bình chê bai thậm tệ. Thất bại này có thể xem như thất bại cay đắng nhất trong việc hợp tác giữa Mira Nair và các nhà sản xuất Hollywood cùng những diễn viên giỏi. Lịch sử trước đây lặp lại với Mira qua The Perez Family (1995), Vanity Fair (2004)… Thế nhưng sự kém may mắn này có lẽ chẳng làm Mira Nair ái ngại hay chùn bước. Kế hoạch sắp tới của cô là Shantaram – một cuốn tiểu thuyết cùng tên ra mắt năm 2003 của Gregory David Roberts. Mira đang xúc tiến mời tài tử Johnny Depp vào phim. Sự mạnh mẽ, khát vọng không dừng lại, không chùn bước của nữ đạo diễn này, có gì đó giống như Kathryn Bigelow - nữ đạo diễn đầu tiên chiến thắng rực rỡ tại Oscar 2010 vừa qua. Bởi vậy, dù đã chứng kiến không ít thất bại của Mira, công chúng và giới phê bình điện ảnh thế giới vẫn không ngừng chờ đợi và kỳ vọng một điều bất ngờ nữa lại đến từ những sáng tạo của người phụ nữ này.

Mira sinh năm 1957 tại Rourkela, Orissa, là người con út trong gia đình ba chị em. Cô theo học ngành Xã hội học tại Miranda House, trường ĐH Delhi và làm việc cho một công ty phim ảnh nghiệp dư suốt ba năm sau đó. Năm 1976, mới 19 tuổi, Mira tới Mỹ tiếp tục ngành học Xã hội ở ĐH Harvard. Tại đây, chị gặp người chồng tương lai của mình là nhà nhiếp ảnh Mitch Epstein cùng cộng sự - nhà biên kịch sau này Sooni Taraporevala, họ bắt đầu hợp tác qua những thước phim tài liệu đầu tiên năm 1979: Jama Masjid Street Journal nói về phong cách sống của những người dân lao động quê nhà. Liên tiếp theo đó là ba phim tài liệu khác, cũng miêu tả về cuộc sống sinh hoạt của những kẻ tha phương và nghèo khổ. Và sau phim truyện nhựa đầu tay Salaam Bombay! gây tiếng vang lớn, Mira Nair tiếp tục sự nghiệp làm phim của mình bằng nhiều tác phẩm thành công khác, góp phần mang lại vị thế cho điện ảnh Ấn Độ tại các LHP quốc tế lớn trên thế giới.

Mira Nair tiết lộ ngoài điện ảnh, cô còn say mê luyện tập Yoga, thậm chí còn cho diễn viên và cộng sự của mình khởi động làm việc bằng một buổi yoga để có thể hòa mình thật sự vào bộ phim, nhân vật, câu chuyện.

Chu Trần Minh Đức

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm