Marco van Basten: Vĩ đại hay tầm thường?

(TT&VH Online) -Sau EURO 2008, Marco van Basten sẽ trở lại Ajax Amsterdam, nơi ông bắt đầu sự nghiệp cầu thủ đầy vinh quang nhưng cũng không ít nước mắt, với nhiệm vụ dẫn dắt “người khổng lồ trắng” tìm lại đỉnh cao.

Trong 4 năm dẫn dắt Hà Lan, Macro chưa gặt hái được thành công nào, và EURO 2008 là cơ hội cuối cùng để ông có thể trở thành vĩ đại nếu giúp “Oranje” giành chức vô địch châu Âu sau 20 năm chờ đợi. Còn không, Marco sẽ mãi bị xem là một HLV tầm thường nếu Hà Lan lại một lần nữa thất bại.

Trước ngày khai mạc EURO 2008, việc Hà Lan được xếp vào nhóm ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch châu Âu chủ yếu dựa vào tên tuổi của “cơn lốc màu da cam” trong quá khứ. Nhưng chỉ cần một trận đấu đầu tiên ở vòng bảng thôi, những cặp mắt nghi ngờ vào thành công của họ nhanh chóng thay đổi quan niệm. Hà Lan hiện tại không chỉ mạnh trên giấy, mà họ còn đang sở hữu một tập thể với sức tàn phá khủng khiến trên thảm cỏ xanh. Điều đó đã được minh chừng bằng trận đại thắng 3-0 trước nhà ĐKVĐ thế giới, đội mà Hà Lan đã thất bại 7 trong tổng số 15 lần gặp nhau trong quá khứ (chỉ thắng 2).

Từ Ruud van Nistelrooy đến Dirk Kuyt, từ Edwin van der Vaart đến “máy ủi” Orlando Engelaar... và nhất là Sneijder, tất cả đều được giới truyền thông Hà Lan ca ngợi như những vị anh hùng dân tộc. Nhưng nhân vật đáng được ca ngợi nhất sau chiến thắng trước Italia, HLV Marco van Basten, lại chỉ được lướt qua trên mặt báo như đó là một nghĩa vụ mà họ phải thực hiện. Sự bất công rất lớn mà người ta dành cho vị HLV 43 tuổi này cũng là một điều không quá khó hiểu, bởi kể từ khi lên nắm quyền thay Dick Advocaat năm 2004, van Basten đã không ít lần xảy ra mâu thuẫn với các cầu thủ ngôi sao như Claren Seedorf, Roy Makaay hay Mark van Bommel..., cũng như giới truyền thông xứ sở hoa Tulip.

Không muốn thua kém bạn bè

Giai đoạn thành công nhất của van Basten trên sân cỏ mang đậm dấu ấn của Arrigo Sacchi. Trong thời kỳ hoàng kim của Milan những năm cuối 1980 và đầu 1990, cùng với Ruud Gullit và Frank Rijkaard, Marco đã tạo thành “bộ 3 Hà Lan bay” ở San Siro. Phong độ cực kỳ ấn tượng trong màu áo Milan đã giúp van Basten có được mọi danh hiệu cao quý nhất cấp CLB cũng như cá nhân, đáng chú ý là 3 lần về nhất trong cuộc bầu chọn “Quả bóng vàng châu Âu” của France Football (1988, 1989 và 1992), và “Cầu thủ xuất sắc nhất FIFA” (1992)...

Thế nhưng, so với hai người bạn trong “bộ 3 Hà Lan bay”, sự nghiệp cầm quân của Marco còn khá non trẻ và thành công cũng không thể sánh bằng. Trong khi Gullit sớm tạo dựng được tiếng vang trên ghế huấn luyện khi giúp Chelsea đăng quang ở đấu trường FA Cup 1997, và trở thành HLV nước ngoài đầu tiên dẫn dắt một CLB Anh giành chiếc Cúp lâu đời nhất lịch sử bóng đá thế giới. Rijkaard cũng từng có hai chức vô địch Liga với Barca (2005 và 2006), bên cạnh danh hiệu cao quý Champions League năm 2006. Ancelotti, học trò của Sacchi và là bạn thân của Marco, cũng đã có không ít thành công khi dẫn dắt Milan.

Thành công của những người bạn thân thiết trong “mái nhà Sacchi” đã tạo thêm quyết tâm cho Marco trên con đường đi tìm vinh quang của riêng mình. 4 năm, một khoảng thời gian đủ dài để ông tích lũy kinh nghiệm và rút ra cho mình bài học tốt nhất về phong cách huấn luyện. Thất bại ở World Cup 2006 (thua Bồ Đào Nha 0-1 ở vòng 1/8) khiến ông chịu không ít lời chỉ trích, nhưng chính điều đó đã tạo nên một Marco bản lĩnh hơn tại EURO lần này. Lối chơi truyền thống 4-3-3 của người Hà Lan đã được biến đổi sang một sơ đồ hoàn toàn mới 4-2-3-1.

Thay đổi này không làm mất đi bản sắc tấn công của Hà Lan, bởi vẫn có 4 người luôn có xu hướng tiến lên phía trước. Trong khi đó, cách tiếp cận trận đấu bằng sự thực dụng và pressing mà Marco học được trong những năm thắng chinh phục Serie A, cụ thể là từ Arrigo Sacchi, đang làm lợi cho Hà Lan. Trước đây, hàng thủ của đội bóng màu da cam luôn gặp khó khăn khi đối mặt với những đội bóng lớn của châu lục, nhưng giờ thì vấn đề đó đã được khắc phục đáng kể. Sau chiến thắng trước Italia, hình ảnh mà người ta thấy ở Hà Lan là khát khao chiến thắng, bùng nổ và có cả thực dụng. 20 năm sau ngày đăng quang ở Đức, mà Marco là nhân tố chính với danh hiệu “Vua phá lưới”, người Hà Lan lại bắt đầu mơ.

Trên con đường trở thành huyền thoại

Chưa có được bất kỳ danh hiệu nào trong sự nghiệp huấn luyện, nhưng ở những ngày cuối cùng ngồi trên chiếc ghế HLV Hà Lan, Marco van Basten đang có cơ hội rất lớn để bước vào lịch sử, không chỉ ở đất nước của những chiếc cối xay gió và nằm dưới mực nước biển, mà còn ở tầm châu lục. Trong 48 năm lịch sử những VCK EURO, mới chỉ có duy nhất Berti Vogts vừa được nâng Cúp trong tư cách của một cầu thủ lẫn HLV (1972 khi còn là cầu thủ Tây Đức, 1996 làm HLV nước Đức thống nhất).