(TT&VH Cuối tuần) - Họa sĩ Lương Xuân Đoàn thích sơn dầu nhưng lại được chỉ định học chuyên khoa Lụa - khoa Hội họa, đại học Mỹ thuật Hà Nội (nay là Đại học Mỹ thuật Việt Nam), dưới sự giảng dạy của nhà giáo - họa sĩ Nguyễn Thụ.
* Bức tranh Chiều trên đảo Hòn Tre của ông (trưng bày tại phòng chuyên đề Tranh lụa của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam) có một bảng màu lạ và khác hẳn so với hầu hết các bức tranh lụa trưng bày trong bảo tàng. Hẳn ông còn nhớ những dư luận, ý kiến từ trong giới chuyên môn về sự khác và lạ này khi bức tranh ra đời?
- Bức tranh đúng là có sự thay đổi lớn về đĩa màu cho lụa. Từ trước nó, bảng màu chủ đạo của tranh lụa vẫn là sắc nâu sồng, vàng đất, đỏ bã trầu, sắc trắng ngà, những gam màu trầm ấm, dịu dàng gần với tố chất cơ bản của lụa. Ngay khi học trong trường mỹ thuật, sinh viên chúng tôi rất thấm sự bao trùm của bóng dáng Nguyễn Phan Chánh với những bức tranh lụa được xếp vào hàng kinh điển của nghệ thuật tranh lụa Việt Nam, chúng dường như đã tạo nên một khuôn mẫu, một quy ước cho bảng màu tranh lụa, vì thế mà những thử nghiệm hay thay đổi cũng không dễ dàng chút nào...
Chiều trên đảo Hòn Tre - Lương Xuân Đoàn
Tôi vẽ Chiều trên đảo Hòn Tre trong một mạch cảm xúc mạnh mẽ sau chuyến đi thực tế. Trước, tôi vẫn luôn nghĩ đến một đĩa màu đa dạng hơn cho lụa, từng thử nghiệm với bài tốt nghiệp nhưng không mấy thành công. Ra trường rồi thì được tung tẩy hơn. Tôi gửi bức tranh đi dự Triển lãm toàn quốc năm 1980, không ngờ được 1 trong 10 giải A, tức là được sự chấp thuận lớn trong Hội đồng nghệ thuật do danh họa Trần Văn Cẩn làm chủ tịch. Nếu nhìn vào lịch sử của Mỹ thuật hiện đại Việt Nam, triển lãm năm đó là một dấu mốc hết sức quan trọng bởi nó khởi đầu cho một sự thay đổi lớn của mỹ thuật Việt Nam thời kỳ đổi mới.
* Như ông vừa nói thì những bảng màu kinh điển của tranh lụa kể từ thời Nguyễn Phan Chánh rất gần với tố chất cơ bản của lụa. Vậy còn với bảng màu tạm gọi là mới của ông thì nó như thế nào?
- Tôi không nghĩ là nó xa cách với tố chất của lụa. Lụa trắng trong, tinh tế, sâu lắng, mềm mại và ấm áp. Bảng màu mới của tôi không làm biến dạng những tố chất ấy.
* Sau thành công với giải A của triển lãm toàn quốc năm đó, hình như ông không tiếp tục với lụa nữa thì phải?
- Nói đúng nhất là tôi tắc với lụa... vì công việc và cuộc sống của tôi thay đổi, tôi không đủ sự tĩnh tâm để vẽ trên lụa nữa. Tôi chuyển sang trạng thái "nghĩ lâu, vẽ nhanh" - trạng thái này không hợp với lụa nên tôi không cố.
* Nghĩa có những nguyên tắc riêng khi làm tranh lụa?
- Thứ nhất, khi vẽ lụa, họa sĩ không thể che giấu được những hạn chế về hình và sắc hay sự cẩu thả, sơ sài về kỹ thuật - thứ mà sơn dầu hay thậm chí sơn mài có thể giúp phần nào nhờ vào việc tạo nên những ấn tượng bề mặt, tỉ dụ như bảng hòa sắc phong phú, việc chồng lớp màu, đắp nổi, thêm những “phụ gia” trên tranh…. Với lụa, tất cả chỉ có trên một bề mặt phẳng mà thôi; lụa là nơi mà tài năng, sự điêu luyện nghề nghiệp hoặc hạn chế của họa sĩ được bộc lộ rõ ràng nhất. Thứ hai, khi vẽ lụa, họa sĩ rất cần phải có sự nhẹ nhõm, thanh thản, tĩnh tâm thực sự từ tâm hồn đến cảm xúc. Thứ nữa, lụa hoàn toàn có thể đáp ứng được mọi ngôn ngữ hội họa hiện đại, từ hiện thực đến biểu hiện, trừu tượng, lập thể, siêu thực; tôi biết có họa sĩ đã thử nghiệm những xu hướng trên với lụa. Chỉ có điều, với không gian trên mặt lụa trong, nơi họa sĩ bộc lộ mọi tài năng hoặc hạn chế nên việc lựa chọn ngôn ngữ hội họa là hết sức quan trọng, nếu chỉ là hình thức thuần túy thì dễ thất bại...
* Là người đi và quan sát nhiều công việc của người trong giới mỹ thuật, ông có thể đưa ra một số nhận xét về hiện tình của tranh lụa hiện nay?
- Tôi cũng nghĩ là lụa và sơn mài đang rơi vào thời đoạn bế tắc trong việc tìm kiếm sự thay đổi của ngôn ngữ mới trên chất liệu truyền thống. Đặc biệt với lụa, thế hệ đi chúng tôi chưa tạo ra được những cú hích về mặt nghề nghiệp để kích thích thế hệ trẻ đến với lụa, như là những thành công trong thay đổi về bảng màu, ngôn ngữ thể hiện. Đồng thời, kinh tế thị trường là một áp lực quá mạnh mẽ, tranh lụa không vượt khỏi dòng tranh thương mại cầm cự hạng ngày ở các gallery…
* Những lo ngại về sự cáo chung của tranh lụa phải chăng là có cơ sở, thưa ông?
- Tôi không khẳng định hay phủ định câu hỏi này, bởi tôi vẫn nghĩ rằng, đây đang trong giai đoạn quá độ, có thể kéo dài đến chừng năm 2020… Tranh lụa chưa có hồi kết đâu và tôi vẫn đang hi vọng về sự biến chuyển lạc quan của nó. Riêng cá nhân tôi, tôi vẫn đang chờ để đến thời điểm có thể trở lại vẽ tranh lụa, hay nói cách khác là như chờ cái duyên trở lại với tranh lụa vậy.
Nhân Ngày Gia đình Việt Nam, nhiều gia đình đã lựa chọn đến Bảo tàng Dân tộc học VN để cùng nhau tận hưởng khoảng thời gian quý giá. Đặc biệt, Phòng Khám phá của bảo tàng mang đến nhiều hoạt động trải nghiệm hấp dẫn dành cho các bạn nhỏ cùng cha mẹ.
Giải bóng đá 7 người vô địch Quốc gia Bia Saigon Dragon Cup 2025 (VPL-S6) – khu vực Tây Nguyên đã chính thức khép lại với chức vô địch thuộc về XSKT Đắk Lắk.
Link xem trực tiếp bóng đá SLNA vs CAHN (18h00, 29/6) - Thethaovanhoa.vn cập nhật nhanh và chính xác nhất link xem trực tiếp trận SLNA vs CAHN ở chung kết Cúp quốc gia.
Tin nóng thể thao: Liên đoàn bóng đá Trung Quốc chính thức thông báo sa thải HLV Branko Ivankovic sau khi tuyển Trung Quốc không đạt kết quả tốt ở vòng loại World Cup 2026 khu vực châu Á.
Kishane Thompson vừa trở thành người đàn ông chạy 100m nhanh thứ sáu trong lịch sử với tấm huy chương vàng tại vòng tuyển chọn Jamaica cùng thành tích 9 giây 75.
Huyền thoại quần vợt Roger Federer đã chính thức trở thành tỷ phú toàn cầu với khối tài sản ròng ước tính lên tới 1,3 tỷ USD – phần lớn đến từ các hợp đồng tài trợ dài hạn mà anh ký trong suốt 24 năm sự nghiệp thi đấu đỉnh cao.
XSMB 28/6: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 28/6/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên Thethaovanhoa.vn.
XSMN 29/6: Xổ số miền Nam ngày 29/6/2025 gồm các tỉnh thành phố Tiền Giang, Kiên Giang và Đà Lạt. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay Chủ Nhật ngày 29/6 trên Thethaovanhoa.vn.
Chỉ đóng góp 2 đại diện trong top 10 CLB Đông Nam Á có lượng khán giả trung bình cao nhất mùa giải 2024/25, nhưng V-League lại dẫn đầu khu vực xét về tiêu chí này.
Ngày 28/6, Đoàn công tác của TTXVN do Bí thư Đảng ủy, Tổng Giám đốc TTXVN, Chủ tịch Liên chi hội nhà báo TTXVN Vũ Việt Trang làm Trưởng đoàn đã thăm, làm việc và trao hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho 2 gia đình có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn xã Trung Yên, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang.
Ở tuổi 60, NSƯT Hữu Châu đã cùng tác giả Thanh Thuỷ cho ra đời tập bút ký "Chân dung Hữu Châu – Chiếc nôi vàng giông bão". Với danh tiếng của mình, ông được nhiều bạn bè đồng nghiệp và các thế hệ học trò đến chúc mừng rất đông trong ngày ra mắt sách vào sáng 28 tháng 6 tại Đường Sách Thành Phố Hồ Chí Minh.
Nhà sưu tập Vũ Đình Hải vừa khiến giới yêu hội hoạ Việt Nam trầm trồ khi giới thiệu những "đứa con tinh thần" ông đã dày công sưu tập trong hành trình dài gắn bó với nghệ thuật. Với tên gọi triển lãm "Tác phẩm Vang bóng một thời Sài Gòn xưa", diễn ra tại Hội Mỹ thuật TP.HCM vào sáng 27/6, ông mang đến công chúng khoảng 60 bức tranh, phần lớn được sáng tác trong giai đoạn 1960–1975 bởi các hoạ sĩ miền Nam.
Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua 34 luật, 14 nghị quyết quy phạm pháp luật và cho ý kiến 6 dự án luật. Trong đó, nhiều Luật sẽ có hiệu lực ngay từ ngày 1/7/2025.