Lăn cùng Tango 12: Trên chuyến tàu “Thống Nhất” đến Kiev

(TT&VH) - Tạm biệt Warsaw và những ngày tháng lăn lộn cùng các trận đấu của EURO 2012 trên đất Ba Lan, dòng người bắt đầu đổ về Ukraina, nơi trận chung kết giữa Tây Ban Nha và Italia đang chờ đợi ở Kiev vào đêm nay.

Ngay sau khi công bố lịch thi đấu của EURO 2012, phần lớn vé máy bay theo chiều từ Warsaw đến Kiev sau trận bán kết thứ hai đã được bán hết sạch. Các hãng hàng không khai thác đường bay từ thủ đô Ba Lan đi thủ đô Ukraina đều đồng loạt tăng chuyến, nhưng cũng không thể đáp ứng hết nhu cầu đi lại của các quan chức Liên đoàn bóng đá châu Âu, các nhà báo và đông đảo cổ động viên. Ngay cả những tấm vé máy bay với giá cắt cổ giờ đây cũng không còn nữa.

Khoảng cách đường bộ từ Warsaw đi Kiev vào khoảng xấp xỉ 800 km, mất chừng 11 tiếng di chuyển bằng ô tô, chưa tính đến chuyện tắc đường ở biên giới và những rắc rối khi làm thủ tục xuất cảnh ở phía Ba Lan cũng như nhập cảnh phía Ukraina.

* Chuyến tàu nhớ đời

Chính vì thế, tàu hỏa là phương tiện được nhiều người chọn để đi từ Warsaw đến Kiev. Giá vé cho một giường nằm trong buồng 4 người xấp xỉ 100 USD (2,1 triệu đồng) mỗi lượt, đắt ngang ngửa vé máy bay vào những ngày bình thường. Tuy nhiên, mua được vé để đi vào thời điểm hiện tại cũng đã là một điều may mắn rồi. Giữa Ba Lan và Ukraina vẫn đang có nhiều khác biệt, nên việc đi lại không thuận tiện như giữa các nước trong khối Schengen - khối tự do di chuyển gồm 27 thành viên, trong đó có cả những nước chưa gia nhập Liên minh châu Âu.

Chuyến tàu Intercity mang tên Kiev Pass lăn bánh rời ga Gdansk ở Warsaw lúc 15h50 ngày 29/6, và dự kiến sẽ đến Kiev lúc 9h42 sáng, hành trình kéo dài xấp xỉ 16 tiếng. Con tàu này của Ukraina, với ngoại và nội thất mang dáng dấp của những con tàu “Thống Nhất” đang ngày đêm vào Nam, ra Bắc ở Việt Nam. Tất cả các toa đều có giường nằm, mang chút mùi hôi hám quen thuộc của các phương tiện giao thông công cộng bình dân. Mỗi hành khách được phát một bộ chăn, ga, gối, đệm và khăn mặt riêng, đóng trong túi nylon, trông khá sạch sẽ.

Tàu có hệ thống điều hòa không khí, nhưng không hoạt động. Hỏi nhân viên phụ trách toa cũng chỉ nhận được cái lắc đầu. Cửa sổ của các buồng đều làm bằng kính, diện tích khá lớn để lấy ánh sáng nhưng không thể mở để không khí lọt vào. Buồng nằm bỗng chốc biến thành lò nung dưới cái nắng mùa hè, đặc biệt ở những lúc tàu dừng lại ga, mà số lần và thời gian tàu dừng thì lại rất nhiều và rất lâu. Hành khách được nhiều phen toát mồ hôi, nóng đến độ tưởng chừng như mỡ trên người cũng sắp tan chảy. Phải đến tối muộn, điện mới được cấp cho các buồng để có ánh sáng, nhưng điều hòa thì vẫn “tịt”.

* Sự khác biệt và khoảng cách

Buồng của phóng viên Thể thao & Văn hóa gồm 4 người thì có 3 người đến từ Anh, đều ở Manchester và đều là cổ động viên của Man “đỏ”. Những người Anh này rất vui tính, thoải mái nhưng không ra dáng những quý ông lịch lãm. Thậm chí, họ nói tục, chửi thề luôn miệng. Mỗi câu nói ra đều đi kèm với một vài từ bậy bạ, rất khó nghe.

Những cổ động viên này đã chuẩn bị cho hành trình theo chân đội tuyển Anh đến trận chung kết ở Kiev, nhưng rồi đành phải hài lòng xem trận bán kết ở Warsaw giữa hai đội chẳng liên quan, và tiếp tục đến với một trận chung kết chẳng liên quan nữa.

Khi tàu đến gần biên giới, các sĩ quan cảnh sát Ba Lan bước lên tàu, mang theo các thiết bị điện tử cầm tay để quét mã hộ chiếu và xác nhận thông tin. Họ đến từng buồng, làm việc với từng người và đóng dấu xuất cảnh khỏi khối Schengen vào hộ chiếu. Mỗi người chỉ mất chừng 1 phút là giải quyết xong thủ tục xuất cảnh, hết sức nhanh chóng và tiện lợi. Sau đó, đoàn tàu lại tiếp tục lăn bánh thêm một đoạn nữa, vào đến phần đất Ukraina thì dừng lại, vì hai lý do.

Đầu tiên, cảnh sát và hải quan Ukraina lên thu hộ chiếu cũng như kiểm tra hàng hóa mà hành khách mang theo. Tiếp đến, các nhân viên đường sắt tiến hành thay bánh cho toàn bộ đoàn tàu để có thể đi tiếp sâu vào trong lãnh thổ Ukraina, vì khổ đường sắt ở đây khác với ở Ba Lan cũng như châu Âu. Nếu như cảnh sát Ba Lan chỉ mất chừng 1 phút để giải quyết thủ tục xuất cảnh cho 1 người thì cảnh sát Ukraina lại mất chừng 2 tiếng để làm thủ tục nhập cảnh.

Tuy nhiên, việc chờ đợi này cũng không ảnh hưởng nhiều lắm, bởi có được nhập cảnh sớm thì cũng cần phải chờ tàu thay bánh xong mới đi tiếp được.   

Sau khi khối Đông Âu tan rã, Ba Lan đã ngả về phương Tây, lần lượt gia nhập NATO và EU, còn Ukraina vẫn tiếp tục nằm ở phương Đông, gần gũi với Nga. Khổ đường sắt hay thời gian giải quyết thủ tục xuất nhập cảnh, chỉ là hai trong số vô vàn sự khác biệt giữa Ba Lan và Ukraina. Tàu đã chạy thẳng từ Warsaw đến Kiev, nhưng có lẽ sẽ còn rất lâu mới có những chuyến tàu liên vận "không biên giới" giữa các quốc gia, khu vực này.

Chuyện khó tin: Thay bánh cả một đoàn tàu hỏa! Công việc thay bánh cả một đoàn tàu được thực hiện chỉ trong vòng 3 tiếng Để đi được từ Warsaw đến Kiev và ngược lại, tàu phải được thay bánh ở biên giới. Khổ đường sắt ở Ba Lan là 1.435mm, theo tiêu chuẩn chung của châu Âu, trong khi khổ đường sắt ở Ukraina lại là 1.520mm, theo tiêu chuẩn của Nga. Lý giải cho điều này, các tài liệu nói rằng Sa hoàng đã yêu cầu thiết kế hệ thống đường ray có khẩu độ lớn hơn, đề phòng khả năng các nước châu Âu đánh chiếm và sử dụng tàu hỏa chạy trên đường ray của Nga để vận chuyển vũ khí và quân lính tấn công vào Moskva. Sự khác biệt này đã dẫn tới việc phải thay bánh cả một con tàu để cho phù hợp khi di chuyển qua lại giữa Ba Lan và Ukraina. Các toa tàu nặng hàng trăm tấn lần lượt được kích lên, toàn bộ trục và bánh cũ được tháo ra, thay bằng một hệ thống mới. Công việc thay bánh được thực hiện tại một nhà máy xe lửa nằm sát biên giới, trên phần đất Ukraina, và mất chừng 3 giờ đồng hồ cho cả đoàn tàu hơn chục toa. Tàu đi từ Ukraina sang Ba Lan cũng phải thực hiện động tác tương tự . Điều này đã làm gián đoạn và ảnh hưởng không nhỏ đến việc đi lại bằng tàu hỏa giữa Ba Lan và Ukraina, hai quốc gia đang thuộc về hai thế giới khác nhau, một đã ngả hẳn về phương Tây (Ba Lan), một vẫn đang còn chịu ảnh hưởng lớn của phương Đông (Ukraina). Đ.H