Kỳ vọng xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc tế

Thành phố Hồ Chí Minh sở hữu một nền tảng khoa học công nghệ lớn của cả nước và khu vực. Cùng với sự đa dạng hoạt động và các chính sách hỗ trợ, Thành phố đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành một trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực và quốc tế bằng những giải pháp đột phá chiến lược.

Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo năng động

Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Thành phố Hồ Chí Minh được đánh giá là năng động và có nền tảng vững chắc. Thành phố được xếp hạng 2 về chỉ số Chuyển đổi số và chỉ số Đổi mới sáng tạo quốc gia, dẫn đầu cả nước về hạ tầng số; thu hút được nhiều trung tâm dữ liệu lớn và siêu lớn. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Thành phố được xếp hạng 110 trên toàn cầu, hạng 5 khu vực Đông Nam Á.

Được mệnh danh là mảnh đất khởi nghiệp, Thành phố Hồ Chí Minh thu hút hơn 2.000 doanh nghiệp khởi nghiệp, chiếm gần 50% số lượng startup của cả nước, với sự tham gia của hơn 100 quỹ đầu tư mạo hiểm, hơn 20.000 cá nhân hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Thành phố cũng là cái nôi của ba kỳ lân công nghệ của Việt Nam: VNG, MoMo và Sky Mavis.

Thành lập năm 2004, Công ty cổ phần Tập đoàn VNG là một doanh nghiệp công nghệ tiêu biểu của Thành phố về chuyển đổi số và phát triển bền vững. Nhiều sản phẩm do đội ngũ kỹ sư của VNG tự phát triển đã trở thành nền tảng hạ tầng số quan trọng như Zalo, Zalopay, các trung tâm dữ liệu đạt tiêu chuẩn quốc tế, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số của Thành phố Hồ Chí Minh và cả nước. Ông Lê Hồng Minh, nhà sáng lập, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Tập đoàn VNG cho biết, với sự ủng hộ cũng như tạo nền tảng của Thành phố, VNG từ một doanh nghiệp nhỏ trở thành một trong những công ty công nghệ toàn cầu.

Với nỗ lực cải cách hành chính và thu hút đầu tư, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, lĩnh vực khoa học công nghệ của Thành phố đã thu hút 1,6 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Thành phố có hơn 140 doanh nghiệp khoa học và công nghệ, đứng thứ 2 cả nước. Cùng với tiềm lực gần 100 đơn vị đào tạo chất lượng cao trên địa bàn, nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đã mở văn phòng và trung tâm R&D tại Thành phố, điển hình như SAP, Marvell, Qualcomm.

Năm 2013, Marvell Việt Nam được thành lập với 5 kỹ sư và văn phòng khiêm tốn tại Khu chế xuất Tân Thuận (Thành phố Hồ Chí Minh). Năm 2023, Marvell công bố kế hoạch tăng trưởng 50% đội ngũ kỹ sư tại Việt Nam trong vòng ba năm. Tháng 9 năm 2025, Tập đoàn Marvell đã khai trương ba văn phòng mới tại Việt Nam (tại ETown6 và UOA Tower tại Thành phố Hồ Chí Minh và ICT1 tại Đà Nẵng), qua đó đưa Việt Nam trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) lớn thứ ba trên toàn cầu của Tập đoàn này với hơn 500 kỹ sư. Theo ông Lê Quang Đạm, Tổng Giám đốc Marvell Việt Nam, Văn phòng tại Etown6 được trang bị phòng thí nghiệm mới hiện đại với các thiết bị tiên tiến phục vụ nghiên cứu và kiểm thử các sản phẩm kết nối tốc độ cao. Điều này sẽ giúp ích cho việc phát triển sản phẩm của Marvell cũng như việc phát triển chuyên môn của các kỹ sư Việt Nam.

Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được đánh giá sự kiện này không chỉ đánh dấu sự mở rộng phát triển của Marvell tại Việt Nam, mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn trong chiến lược hợp tác và phát triển công nghệ tại khu vực. Đây là dấu mốc quan trọng trong quá trình hợp tác phát triển ngành công nghiệp bán dẫn và công nghệ cao tại Thành phố Hồ Chí Minh. Trong quyết tâm và nỗ lực phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao của Thành phố, sự đồng hành của các tập đoàn công nghệ toàn cầu như Marvell có ý nghĩa rất quan trọng, bao gồm đóng góp thiết thực vào việc hình thành hệ sinh thái nhân lực công nghệ cao. Thành phố cam kết sẽ đồng hành cùng Marvell và các nhà đầu tư, thông qua việc kiến tạo môi trường thuận lợi về cơ chế, chính sách, hạ tầng và nguồn nhân lực.

Không chỉ có nền tảng vững chắc về hạ tầng số, Thành phố còn triển khai nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, nổi trội để thu hút nhân tài và vốn đầu tư. Các hoạt động hỗ trợ, ươm mầm tài năng, ươm tạo doanh nghiệp lĩnh vực khoa học công nghệ cũng được đẩy mạnh. Đặc biệt, việc chính thức vận hành Tòa nhà Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 8/2025 có ý nghĩa quan trọng trong xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Thành phố. Đây là hạt nhân kết nối các nguồn lực, dịch vụ hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và được kỳ vọng trở thành điểm đến khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam, góp phần đưa Thành phố vào top 100 hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu sáng tạo, năng động nhất trong thời gian tới.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh Lâm Đình Thắng nhìn nhận, bên cạnh những thành tựu quan trọng, Thành phố cũng đang có một số thách thức lớn: Cơ chế quản lý khoa học công nghệ còn chưa linh hoạt theo kinh tế thị trường; thiếu các không gian thử nghiệm cho sản phẩm công nghệ mới; hạ tầng dữ liệu chưa hoàn thiện để chuyển đổi số toàn diện. Mặt khác, mô hình liên kết "3 nhà" chưa thực sự phát triển theo chiều sâu; tổng chi xã hội cho nghiên cứu – phát triển vẫn còn thấp.

Đột phá chiến lược

Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I nhấn mạnh đến nhóm nhiệm vụ, giải pháp đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại kinh tế theo hướng lấy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực chủ yếu; đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh toàn diện; phát triển kinh tế tri thức, sáng tạo, có khả năng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong đó, Thành phố xác định một số mục tiêu lớn: Kinh tế số chiếm 30-40% GRDP; trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo đẳng cấp quốc tế vào năm 2030; hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo vào top 100 thành phố năng động nhất toàn cầu; có ít nhất 5 trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược. Thành phố cũng đề ra chỉ tiêu: tổng chi xã hội cho nghiên cứu phát triển (R&D) đạt 2 - 3% GRDP, bố trí ít nhất 4 - 5% tổng chi ngân sách hằng năm cho khoa học, công nghệ, chuyển đổi số.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ tiêu về chi cho nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số của Thành phố mang tính đột phá, cao hơn mức pháp lệnh. Những chỉ tiêu này thể hiện quyết tâm chính trị của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố dành cho khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo. Thành phố cũng rất cần có thêm sự đầu tư để có thêm nhiều cơ sở nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu - phát triển không chỉ ở cấp Thành phố mà còn trong các trường-viện, doanh nghiệp, để qua đó ươm mầm cho đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp.

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ, để hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược, trở thành một trung tâm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của khu vực và quốc tế, Thành phố tập trung vào 3 nhóm giải pháp đột phá chiến lược về cơ chế, chính sách và thu hút đầu tư; công nghệ chiến lược và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; quản trị số và nguồn nhân lực số. Trong đó, Thành phố tập trung thu hút nhà đầu tư chiến lược trên lĩnh vực khoa học công nghệ; phát triển khu công nghệ cao, khu thử nghiệm cho công nghệ mới theo cơ chế đặc thù. Thành phố đăng ký thí điểm mô hình hợp tác công – công để dùng ngân sách đầu tư cho các trường đại học trên địa bàn; có chính sách thúc đẩy khu vực tư nhân đầu tư vào khoa học công nghệ.

Thành phố ưu tiên phát triển các công nghệ là thế mạnh như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, chip bán dẫn, robot, blockchain và y sinh. Thành phố sẽ thành lập Quỹ hỗ trợ khởi nghiệp theo mô hình mới, thu hút vốn từ các quỹ đầu tư mạo hiểm; đồng thời tập trung hỗ trợ nguồn lực cho các trung tâm đổi mới sáng tạo có tiềm năng.

Cùng với đó, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ đẩy mạnh hợp tác "bốn nhà" (Nhà trường - nhà nước - doanh nghiệp - quỹ đầu tư, ngân hàng) cùng với ngoại giao công nghệ và thu hút chuyên gia quốc tế; đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực số để duy trì và thúc đẩy vị thế của thành phố.

Phát biểu tại phiên khai mạc Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, Thành phố phải đưa tinh thần của các nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị vào thực tiễn phát triển đô thị đặc biệt. Thành phố cần đẩy nhanh cơ cấu lại nền kinh tế, lấy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực chính; đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh thực chất, hiệu quả, nâng cao năng suất lao động, quyết tâm đạt tốc độ tăng trưởng GRDP cao...