(TT&VH) - Sbulelo (nhân vật cầm lon bia) là một anh chàng vui tính. Anh bảo những người xhosa như anh, con cháu của Nelson Mandela vĩ đại, một người xhosa, đều như thế. Chuyến đi của tôi trên con tàu “chợ” từ Johannesburg đến Cape Town vì thế mà không ngớt tiếng cười.
Tôi có lẽ phải cám ơn anh vì những tiếng cười trên con tàu chật chội và nóng bức ấy. Như một sự trùng lặp, tên anh trong tiếng xhosa cũng có nghĩa là “cám ơn”. Người thanh niên ấy nói không ngừng, kể đủ mọi thứ chuyện về Nam Phi, về dân tộc của anh, về “ông nội” anh, Nelson Mandela, nói dường như không có “chấm, phẩy”. Sự vui tính và cởi mở của Sbulelo đã làm hành trình của tôi dường như ngắn lại. Làm bạn đồng hành với người da đen thật thú vị. Chỉ trong nửa tiếng kể từ con tàu cũ kĩ của hãng Shosholoza Meyl rời khỏi nhà ga Johannesburg Park có vẻ không an toàn lắm, với cảnh đánh đập tàn bạo một hành khách trên tàu trong phim bộ phim Nam Phi “Tsotsi” đoạt Oscar năm 2005 cho phim nói tiếng nước ngoài hay nhất vẫn là nỗi ám ảnh đối với tôi, người bạn thông thái ấy đã dạy cho tôi một vốn từ vựng vừa đủ để giao tiếp với những người xhosa dân tộc anh, những người zulu, sotho hay twane, thậm chí cả tiếng Afrikaan người da trắng vẫn dùng. Mấy anh chàng Nam Phi lai trắng đi qua xin chụp ảnh chung bằng thứ tiếng Anh nhão nhoét vì say (tek pikcha). Một ông nói giọng Cape Town cứ mỗi lượt đi ngang qua toa lại kêu lên bằng tiếng Afrikaan: “Đang World Cup mà sao cái toa này yên lặng thế?” làm tất cả cùng cười. Con tàu thỉnh thoảng rung lên trên đường ray, trong tiếng trẻ con khóc léo nhéo, tiếng Sbulelo nói chuyện với một cô gái zulu khá xinh ngồi ở hàng ghế bên, tiếng lũ thanh niên rủ nhau uống bia và tiếng gió ùa vào qua khung cửa sổ.
Có lẽ đã phải hơn 10 năm có lẻ trôi qua kể từ cái hôm cuối cùng tôi lắc lư cùng trên một chuyến tàu hỏa từ Hà Nội vào thành phố Hồ Chí Minh như thế. Vẫn nhớ tiếc còi tàu tu tu, tiếng bánh xình xịch chạy trên thanh ray, cái khung sắt như nhà tù ở cửa sổ và mùi khai nồng của nhà vệ sinh. Con tàu Nam Phi tôi đang đi trên đó bỗng nhiên gợi nhớ một cách da diết cái thời đó, từ việc hàng rong đi qua đon đả mời chào khách, những người soát vé cười toe toét với tất cả, cái nhà vệ sinh hôi rình và xả chất thải xuống đường, cảnh người nằm ngồi trong các toa. Chỉ khác con tàu tôi của tôi không có ai mắc võng nằm chung với vịt lợn gà. Để đến Cape Town, “thành phố mẹ” của Nam Phi-vì đấy là nơi những người châu Âu đầu tiên đặt chân đến mảnh đất này-chúng tôi mua vé hạng bét, vì không có đủ tiền để khoan khoái ngồi trên những toa sang trọng của đoàn tàu Blue Train hay Rovos Train, mà vé còn đắt hơn vé máy bay, cũng không kịp đặt vé nằm. Nhưng chính việc đi bụi trên con tàu chợ của hãng Shosholoza Meyl, dù không tiện nghi, không có giường nằm, và phải mất đến 27 tiếng để đi hành trình hơn 1400 cây số từ Johannesburg đến Cape Town, lại cho tôi một trong những trải nghiệm tuyệt vời nhất tôi đã có trong đời phóng viên lang bạt đó đây (“Shosholoza Meyl” nghĩa là trải nghiệm tuyệt vời, trong tiếng zulu).
Tuyệt vời, bởi trong một chuyến đi bụi, tôi được gặp những người như Sbulelo trong toa, những người tôi có thể gọi là “umhlobo” (bạn) chỉ sau vài phút trên con tàu cũ kĩ khởi hành trễ, được ngắm những tấm biển chỉ đường có tên chữ hoa của những địa phương được giữ lại từ thời apartheid, như Hazel, Latou, Acacia, những nhà ga xây bằng gạch khi tàu chạy qua có tên Whitehill, những nhà ga khác không có ai chờ đợi, những Shebeen (quán rượu lậu) của người da đen gần đường tàu. Tuyệt vời, một khi biết rằng lịch sử của Nam Phi được viết trên những tuyến đường sắt mà thực dân Anh đã xây để khai thác thuộc địa. Năm 1893, một luật sư gốc Ấn Độ trẻ đã bị cảnh sát đuổi khỏi tàu ở Pietermaritzburg, cách Durban 60 cây số, chỉ vì ông từ chối rời khỏi toa tàu được dành riêng cho người da trắng. Người thanh niên ấy về sau trở thành lãnh tụ vĩ đại của Ấn Độ. Người ấy có tên Mahatma Gandhi. 69 năm sau, lãnh tụ của người da đen Nelson Mandela bị bắt ở gần nhà ga của chính thành phố ấy, và sau đó bị kết án tù 27 năm ở một hòn đảo có tên Robben nằm ngoài khơi thành phố Cape Town mà tôi đang đến. Tuyệt vời, bởi trên tàu được gặp vài CĐV Argentina cũng trên đường xuống Cape Town để chứng kiến đội bóng của Maradona chiến đấu ở gần Mũi Hảo vọng để tin rằng chiếc Cúp vàng thế giới không phải là một ảo vọng. Thú vị hơn nữa khi được nói chuyện với những người bạn mới quen về World Cup trên quê hương họ. Sbulelo bảo, anh tự hào vì có một World Cup ở trên đất nước mình và sung sướng khi được gặp các phóng viên đến Nam Phi viết về giải đấu và quê hương anh. Những chuyến đi dài đằng đẵng trên đường sắt từng một thời là sản phẩm của thời apartheid, khi chỉ có những người da đen đi trên những chuyến tàu hạng bét, trong khi những người giàu mới có tiền để đi máy bay. Bây giờ vẫn thế, trừ việc sau khi chế độ apartheid sụp đổ, không còn nữa những toa dành riêng cho người da trắng. Những con tàu vẫn chia nửa Nam Phi. Chỉ có người du lịch giàu mới đủ tiền đi những chuyến xuyên lãnh thổ đến Cape Town trên các toa hạng sang, trong khi người da đen nghèo cũng vẫn ngồi chật cứng những toa tàu hạng ba. Giao thông công cộng hầu như chỉ tồn tại với người da đen. Người da trắng không đi taxi, không đi xe bus mà đi xe của riêng họ. Chỉ có người da đen ngồi trên những chiếc xe chở khách nhỏ và bụi bặm mà họ gọi là taxi. Nhiều lái xe taxi da đen cao tuổi bây giờ thậm chí vẫn lạc đường ở những nơi như Johannesburg, khi họ không nhớ đường vào nhiều khu phố, do ở apartheid, những người da đen bị cấm vào. Nhưng hiện tại, những người da đen không đi trên những con tàu hạng bét một mình. Dân đi bụi như tôi không ngán ngại mệt mỏi và thích phiêu lưu cũng ngồi chung với họ. Không phải tôi không vội vàng đến Cape Town, mà muốn tận dụng hơn 20 tiếng ngồi tàu đến ê lưng ấy để ngắm Nam Phi qua khung cửa sổ. Với giá hơn 30 USD, thật khó kiếm đâu ra trên thế giới này chi phí rẻ đến vậy cho một chuyến đi lãng mạn và đầy phiêu lưu, khi thực đơn của hành khách là cảnh vật đẹp bất tận ở ngoài khuôn cửa sổ, một buổi hoàng hôn với mặt trời đỏ ối phía chân trời, là một vùng bán sa mạc có tên Karoo trải dài trên 1/3 diện tích Nam Phi và một vùng rượu bát ngát sản sinh ra một vài loại vang ngon hàng đầu thế giới. Sbulelo hát cho tôi nghe bài hát về Shosholoza của Johnny Clegg, có biệt danh zulu người da trắng. Clegg hát bằng tiếng zulu. “Con tàu Shosholoza lên núi cao, vượt qua vực sâu và đèo thẳm, đến những vùng đất xa xôi”. Tôi không biết điều gì đang chờ tôi phía trước, khi tàu dừng bánh, nhưng cái cảm xúc được sống một ngày đêm trên con tàu bình dân chạy trên con đường chia nửa Nam Phi trong quá khứ và hiện tại rất mạnh mẽ, như tiếng hát của Sbulelo. Sẽ ê ẩm một chút vì lát nữa phải ngủ ngồi và trời sẽ lạnh khi đêm xuống, nhưng vui vẻ và thấy lòng thanh thản, trên con tàu thỉnh thoảng xộc mùi khói máy, mùi mồ hôi của hành khách và cả mùi khai đến ám ảnh của cái toilet.
Anh Ngọc (trên chuyến tàu “chợ” từ Johannesburg đi Cape Town)
Tối ngày 19/7, Chung kết Hoa khôi Sinh viên Việt Nam 2024, đêm thi không chỉ là nơi hội tụ của sắc đẹp, trí tuệ và bản lĩnh sinh viên, mà còn là một bữa tiệc nghệ thuật đỉnh cao với sự đầu tư quy mô và cảm xúc.
Jannik Sinner đã kỷ niệm trận đấu Grand Slam thứ 100 trong sự nghiệp một cách ấn tượng khi đánh bại đối thủ lớn nhất – Carlos Alcaraz trong trận chung kết Wimbledon, qua đó giành danh hiệu Grand Slam thứ tư. Anh lập kỷ lục đặc biệt với danh hiệu mới nhất này.
Sáng 19/7, startup công nghệ do người Việt sáng lập - Brain-Life đã tổ chức buổi chia sẻ với truyền thông về sản phẩm Brain Life Focus+, một thiết bị đeo đầu thông minh đầu tiên tại Việt Nam giúp đo sóng não, nhận diện trạng thái não bộ và đưa ra các can thiệp cá nhân hóa.
Tối 19/7, Thanh Hằng xuất hiện rạng rỡ tại đêm chung kết Hoa khôi Sinh viên Việt Nam 2024 với vai trò thành viên ban giám khảo - đánh dấu cột mốc ý nghĩa sau hành trình đồng hành xuyên suốt 4 tháng cùng cuộc thi.
Đêm chung kết cuộc thi Hoa khôi Sinh viên Việt Nam 2024 với chủ đề "Vẻ đẹp của sự thông minh" diễn ra tại Tp. HCM với ngôi vị cao nhất thuộc về Đặng Quỳnh Anh (SBD 379), sinh viên Trường Đại học Y Hà Nội.
Trung vệ từng vô địch giải hạng Hai Áo, Adriel Tadeu Ferreira da Silva, sẽ khoác áo CLB bóng đá Hà Nội trong mùa giải 2025/26. Đội bóng Thủ đô vừa chính thức công bố bản hợp đồng này.
Bộ Thương mại Mỹ mới đây tuyên bố áp thuế chống bán phá giá tạm thời 93,5% đối với graphite lớp anode, vật liệu chủ chốt trong sản xuất pin, nhập khẩu từ Trung Quốc, sau khi kết luận vật liệu này được Trung Quốc trợ giá không công bằng.
Chính phủ Thái Lan tăng cường các quy định quản lý nền tảng kỹ thuật số theo Luật Dịch vụ nền tảng kỹ thuật số (DPS) mới được ban hành nhằm bảo vệ người tiêu dùng khỏi các vụ gian lận trực tuyến và nâng cao trách nhiệm của các nhà phát triển nền tảng kỹ thuật số.
Vào lúc 9h20' ngày 20/7 (giờ địa phương, tức 8h20' sáng theo giờ Việt Nam), Cơ quan khí tượng thủy văn Hong Kong (Trung Quốc) đã nâng mức cảnh báo bão Wipha từ cấp 9 lên cấp 10.
Sáng 20/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và đề án 06 (Ban Chỉ đạo), chủ trì Phiên họp thứ Ba của Ban Chỉ đạo để sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025.
Lionel Messi trở lại đầy ấn tượng với cú đúp bàn thắng cùng một pha kiến tạo đỉnh cao trong chiến thắng 5-1 của Inter Miami trước New York Red Bulls tại giải MLS.
XSMB 20/7: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Năm ngày 20/7/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên Thethaovanhoa.vn.
Hồi 07 giờ ngày 20/7/2025, vị trí tâm bão ở vào khoảng 21,7 độ Vĩ Bắc; 114,8 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Bắc khu vực Bắc Biển Đông, cách Quảng Ninh-Hải Phòng khoảng 705km về phía Đông.
Sau chiến thắng knock-out ấn tượng trước Daniel Dubois, Oleksandr Usyk đã liệt kê một loạt đối thủ tiềm năng cho trận đấu tiếp theo, nhưng dường như một cái tên đã nổi lên dẫn đầu danh sách.
Đội tuyển U23 Việt Nam sẽ tránh được việc phải sớm gặp hai đội nhất bảng A và C – nhiều khả năng là đội chủ nhà U23 Indonesia và U23 Thái Lan tại vòng bán kết nếu đảm bảo được ngôi đầu bảng B VCK U23 Đông Nam Á 2025.
Oleksandr Usyk đã thống nhất 4 đai vô địch quyền Anh hạng nặng thế giới sau khi hạ knock-out Daniel Dubois ở hiệp thứ 5. Và các con số thống kê cho thấy lý do tại sao võ sĩ người Ukraine này là tay đấm xuất sắc nhất hiện nay.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, hồi 4 giờ ngày 20/7, vị trí tâm bão ở vào khoảng 21,6 độ Vĩ Bắc; 115,4 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Bắc khu vực Bắc Biển Đông, cách Quảng Ninh-Hải Phòng khoảng 830 km về phía Đông.