(TT&VH Cuối tuần) - Claude Parent có lẽ là kiến trúc sư cuối cùng đeo đuổi chủ nghĩa siêu hiện đại (supermodernism), một cố gắng bằng gạch đá của nghệ thuật xây dựng không muốn tụt hậu trong thời đại toàn cầu hóa. Ông được tôn vinh vì kiểu nhà ở mới hầu như không có đồ gỗ, bị căm thù vì tham gia thiết kế nhà máy điện nguyên tử. Ít nhất thì ông là một KTS dám đưa và đưa triết học vào xây dựng một cách thành công.
Trúc trắc
Danh từ “chủ nghĩa siêu hiện đại“ được nhà phê bình Hà Lan Hans Ibelings đặt ra để gọi phong thái kiến trúc mới trong thời đại toàn cầu hóa. Có lẽ nghệ thuật xây dựng cũng chịu khủng hoảng chu kì như kinh tế, thời trang, nghệ thuật v.v... cho nên thời kì hậu hiện đại rồi thì chủ nghĩa giải tỏa kết cấu chưa kịp trụ lâu để người tiêu dùng thuộc tên thì đã chết yểu. Trào lưu siêu hiện đại không chỉ trúc trắc khó hiểu, mà còn chẳng gợi lên hình ảnh thân thiện nào. Cái tên ấy ra đời cuối thế kỉ trước, mang kì vọng đạp đổ tư duy cổ hủ của chủ nghĩa biểu tượng (đại khái nhà sân bay thì phải có dáng đại bàng, mái bể bơi nhất định có hình sóng lượn…) và quyết không hàm chứa một thông điệp nào khiến người xem phải suy luận. Tất cả phải được bày sẵn, từ vật liệu đến nội thất và ánh sáng... chỉ quy phục mệnh lệnh duy nhất: Vui sống.
KTS Claude Parent
Mỗi luận thuyết có một giai thoại hình thành của nó và ở trường hợp Claude Parent giai thoại ấy bắt nguồn từ bãi cát bên bờ Đại Tây Dương. Trong thời gian 1942-1944 quân Đức chiếm đóng bờ Tây nước Pháp và dựng hơn 8.000 lô cốt trên một chiều dài 2.685 km để ngăn phe Đồng minh đổ bộ. Sau bao giông bão, hôm nay nhiều lô cốt đứng xiêu vẹo lô xô trong cát như những thỏi gỗ đồ chơi ném bừa bãi.
Một ngày đẹp trời hồi thập kỉ 60, KTS Claude Parent cùng triết gia Paul Virilio phóng xe Jeep giữa những cồn cát. Họ nghỉ chân bên một lô cốt chìm non nửa trong cát và mò vào trong xem. Cảnh tượng khá khôi hài: tất cả nghiêng ngả, không biết trước đó đâu là sàn và đâu là tường. Về đến Paris, Parent nhớ lại cái cảm giác loạng choạng, mất phương hướng trong không gian xiêu vẹo đó. Cho đến hôm nay ông không thể quên cảm giác chóng mặt lạ lẫm ấy.
Chúng ta ngập trong đồ gỗ
Parent ngày đó chưa đến 40 và đã có khá nhiều sở thích. Ông làm trong văn phòng của KTS thiên tài Le Corbusier, thiết kế nhà ở cho nhiều nghệ sĩ nổi tiếng và một loạt siêu thị lớn kiểu rất Mỹ, phát minh ra một loại ô tô hình côn trùng, thử nghiệm tên lửa. Tuy nhiên ít ai biết tên ông. Tất cả thay đổi đột ngột khi ông rời cái lô cốt nọ. Parent bắt đầu xô mọi thứ khỏi tình trạng cân bằng. Ông thuyết phục khách hàng - nhà tài phiệt Gaston Drusch, xây một biệt thự có tường nghiêng 45 độ, ở ngoại ô Versailles - một phiên bản ấm cúng của lô cốt bên bờ Đại Tây Dương. Chưa đủ, thử nghiệm thứ hai của ông diễn ra và Parent lập tức thành ngôi sao của giới trí thức Paris, đồng thời cắt đứt sự nghiệp thương mại vẫn thành đạt bấy nay: Parent quyết định từ nay chỉ còn xây nền nhà nghiêng! Cùng triết gia Virilio, ông viết luận thuyết về cuộc sống trên mặt phẳng nghiêng (Vivre à l’Oblique). Cho đến hôm nay, ai gặp vị KTS 87 tuổi tại văn phòng ở Neuilly đều phải kiên nhẫn nghe ông thuyết trình về cuộc sống trên mặt phẳng nghiêng làm năng động hóa quan hệ xã hội cũng như chỉ ra các hướng mới ra sao: “Bạn thử nghĩ xem, cuộc sống trong nhà buồn tẻ ra sao. Trẻ con ngồi ở phòng riêng, ông bố trên sofa thừa kế của các cụ, bà mẹ gõ máy tính - chúng ta ngập trong đồ gỗ. Hãy biến không gian thành bãi chơi, thay vì đi lại thì ta trèo leo, trượt, nằm… Và sẽ có gì xảy ra, khi các nhóm được lập ra khác hẳn với định hình xã hội thông qua trật tự có trước của bàn, ghế, giường?”.
Sainte Bernadette: Trong nhà thờ Sainte Bernadette ở Nevers không có nền phẳng
Triết lý của nằm ăn
Parent trở thành một trong những đại diện của xu hướng xã hội không tưởng trong lịch sử kiến trúc đương đại. Ở triển lãm nghệ thuật Venice 1970 ông lắp một hệ thống mặt phẳng nghiêng trong gian hàng Pháp, vứt hết bàn ghế ra, mọi người bắt buộc phải nằm, bò, lăn lộn dưới “sàn“, thậm chí ăn trong tư thế nằm, nếu muốn.
Về khía cạnh thương mại thì cuộc “nổi loạn” của Parent là một thất bại. Những ai yêu ý tưởng “Oblique“ của ông nhất thì lại không đủ tiền mua - đó là trẻ con. Chloé, con gái ông, nhớ lại: "Tôi lôi con chó chạy lên nền nhà dốc, thả bi ve lăn xuống, bố mẹ tôi bỏ hết đồ gỗ, mọi người ngủ trong các hốc, nhà hầu như không có cửa: chỉ sau một ngày lắp sàn nghiêng, cái kì quái đã thành cái thường nhật. Bọn trẻ con thích quá, chúng tôi không còn là thành viên của lớp thị dân tiểu tư sản ưa ngồi trên đồ gỗ được cha ông để lại và ăn bên bàn có 6 ghế dựa lưng".
Parent trở thành người hùng của trường phái giải tỏa kết cấu (Deconstructivism), nhưng không mang nghĩa triệt phá hệ thống sẵn có, mà tháo ra rồi xếp mới lại như một trò chơi không xếp thứ hạng. Bất ngờ lớn: Khách hàng lớn đầu tiên là một nhà thờ ở Nevers. Bề ngoài không khác một lô cốt, bên trong lại càng giống hơn, kể cả nền nhà bị chia thành nhiều mảng nghiêng. Cuộc sống được đảo lộn một cách tươi mới, ngay cả trong chốn tôn nghiêm của đức tin.
Biệt thự “Maison Drusch” gần Versailles (Pháp)
Bụt chùa nhà
Parent là đại diện cho trường phái siêu hiện đại với tốc độ đặc thù của nó, vốn đã tặng nước Pháp trung tâm nghệ thuật Centre Pompidou, phi cơ Concorde và tàu cao tốc TGV. Ông thiết kế một loạt siêu thị của chuỗi Goulet-Turpin. “Lần đầu tiên một chuỗi siêu thị lớn không chỉ nghĩ đến lợi nhuận, mà cả vẻ đẹp kiến trúc cho công trình của mình. Thường là họ làm nhà rẻ để thuyết phục khách hàng rằng hàng mình giá rẻ“, Parent than phiền rồi cảm ơn bằng một tượng đài của văn hóa pop.
Công trình nhà máy điện nguyên tử ở Cattenom và Chooz (Pháp) dường như là bản khai tử của Perent: khắp phương Tây đang chuyển sang hành động xanh, và xu hướng đó càng mạnh mẽ hơn sau sự cố Chernobyl. Ai rủ rê Parent vào dự án này, khi ông đã kiếm cả đống tiền nhờ chuỗi siêu thị? “Xin phép trả lời ngay“, Parent hăng hái, “Không có gì nhanh hơn và mạnh hơn nguyên tử. Nó tượng trưng cho sự kì vĩ và tân tiến“. Tiếc rằng hồi ấy không ai nghĩ ngợi gì nhiều về chất thải phóng xạ. Parent bị tẩy chay, cho đến năm 2000 ông toàn nhận thiết kế mấy công trình vặt vãnh.
Thời Phục hưng của “Oblique“ tuy chưa đến, nhưng các công trình hiện đại mới như nhóm nhà cao tầng hình sườn núi của Sou Fujimoto ở Yemen hay nhà đại học tổng hợp Lausanne, Thụy Sĩ, không thể xuất hiện mà thiếu bước khai phá về lý luận của Parent. Chỉ có bụt chùa nhà là không thiêng: mới đây Parent bán biệt thự của mình ở Neuilly, và trước đó ông phải gọi thợ tháo hết các mặt phẳng nghiêng...
Trận đấu tập nội bộ giữa đội tuyển Việt Nam và CLB Thép Xanh Nam Định trên sân Trung tâm Đào tạo trẻ VFF chiều nay (4/9) diễn ra với thế trận một chiều.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, thời tiết ngày khai giảng năm học 2025 - 2026, ngày 5/9, ở khu vực Bắc Bộ và từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh ngày nắng, có nơi nắng nóng, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi.
Một khảo sát từ PwC - một trong bốn tập đoàn kiểm toán lớn nhất thế giới - cho thấy chi tiêu cho ngày lễ tại Mỹ trong năm nay dự kiến giảm 5%, chủ yếu do Gen Z (Thế hệ Z chỉ những người có năm sinh trong khoảng từ 1997 đến 2012) giảm mạnh 23%.
Ngày 4/9, những lá quốc kỳ Bồ Đào Nha đã được treo rủ tại Lisbon sau khi ít nhất 17 người thiệt mạng và 21 người bị thương trong một vụ tai nạn tàu điện leo dốc trên đồi, vốn là điểm thu hút khách du lịch nổi tiếng.
Trong khi 20 câu lạc bộ Ngoại hạng Anh đã chi đến 3,1 tỷ bảng trong kỳ chuyển nhượng mùa hè vừa qua, thì có một đội bóng một lần nữa chứng minh rằng, tiền không phải là tất cả. Đó là Real Madrid.
Đằng sau trận cuối cùng của Lionel Messi tại vòng loại World Cup 2026 là cơ hội để HLV Lionel Scaloni lựa chọn những cái tên cuối cùng cho hành trình bảo vệ danh hiệu vào mùa Hè năm sau.
Chính phủ ban hành Nghị định số 238/2025/NĐ-CP ngày 3/9/2025 quy định về chính sách học phí, miễn, giảm, hỗ trợ học phí, hỗ trợ chi phí học tập và giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo.
HLV Carlo Ancelotti đã gây bất ngờ khi công bố danh sách 23 cầu thủ tham dự 2 trận đấu cuối cùng của vòng loại World Cup 2026 mà không có những ngôi sao lớn như Neymar, Vinicius và Rodrygo.
Nguyễn Thu Hằng không chỉ trở lại đầy xúc động và tự hào trong khuôn khổ các chương trình kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9 vừa qua. Mà cô còn ấp ủ nhiều dự định âm nhạc sẽ ra mắt trong thời gian tới
Chiều 4/9, đại diện Cục Cảnh sát giao thông (C08, Bộ Công an) cho biết vừa kiến nghị Sở Xây dựng Hà Nội chỉ đạo các đơn vị có liên quan chủ trì, phối hợp với Phòng Cảnh sát giao thông Công an Hà Nội nghiên cứu và triển khai thực hiện việc phân luồng, phân làn trên các tuyến đường.
Tin nóng thể thao tối 4/9: Trung vệ U23 Việt Nam chỉ ra điểm yếu của đội. Bích Thùy góp mặt ở đội hình tiêu biểu AFF Cup nữ 2025. Messi đá trận cuối trên sân nhà Argentina...
Vào thời điểm điện ảnh thế giới đang sôi động với mùa giải thưởng, Hàn Quốc tiếp tục gây chú ý khi chọn No Other Choice của đạo diễn Park Chan Wook làm đại diện tranh giải Phim ngoại ngữ xuất sắc nhất tại Oscar lần thứ 98.
"Đây có thật là tranh của Vermeer?" - đó là câu hỏi đã gây nhức nhối trong giới học thuật hàng thế kỷ qua về bản sao bức tranh "The Guitar Player" (Người chơi guitar) của Johannes Vermeer.
Trong khuôn khổ Triển lãm thành tựu đất nước diễn ra tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia, NXB Tài nguyên - Môi trường và Bản đồ Việt Nam đã ra mắt các sản phẩm bản đồ hành chính sau khi cả nước sáp nhập còn 34 tỉnh, thành phố - “Bản đồ Việt Nam 34 tỉnh, thành”.
Không dừng lại ở việc đào tạo kỹ năng sân cỏ, BTC "Cầu thủ nhí - Thế hệ tương lai 2025" còn đặc biệt coi trọng việc rèn luyện nhân cách, tinh thần đồng đội và khả năng gắn kết tập thể.
XSMB 4/9: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Năm ngày 4/9/2025 quay thưởng lúc 18h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên Thethaovanhoa.vn.