Khủng hoảng chi phí sinh hoạt làm các hộ gia đình Australia thêm chật vật

Một cuộc khảo sát mới đây của Ngân hàng Quốc gia Australia (NBA) cho thấy hầu hết người dân Australia đang cắt giảm chi tiêu, cho dù đó là chi tiêu giải trí hay những nhu cầu cơ bản trong cuộc sống như thực phẩm.

Chỉ số căng thẳng của người tiêu dùng (CSI) mới nhất mà NBA công bố - bao gồm cả những tháng cuối năm 2023 - hiện ở mức cao nhất kể từ quý III/2020.

Người đứng đầu bộ phận kinh tế học hành vi của NAB, ông Dean Pearson, cho biết hơn một nửa số người tham gia cuộc khảo sát của NBA nói rằng họ đã bỏ hoặc giảm bớt việc đi ăn ở nhà hàng, nhiều người đang cắt giảm các hoạt động giải trí như đi xem phim và một số đang giảm tần suất sử dụng ô tô để tiết kiệm xăng bởi nó sẽ giúp họ tiết kiệm được 300 AUD (197 USD) mỗi tháng, từ đó bù vào những khoản chi phí sinh hoạt hàng ngày khác.

Đối với hàng triệu người Australia, tiền thuê nhà là một trong những chi phí không thể tránh khỏi, trong bối cảnh giá nhà thuê tiếp tục tăng vọt. Giá nhà thuê trung bình trên toàn quốc đã lên tới 601 AUD (395 USD) mỗi tuần vào tháng 12/2023. Công ty phân tích dữ liệu tài sản CoreLogic cho biết con số này tương đương với mức giá thuê trung bình hàng năm là 31.252 AUD (20.533 USD) một năm - mức cao kỷ lục mới. Để so sánh, vào tháng 8/2020, giá nhà thuê là 437 AUD (287 USD), có nghĩa là giá thuê hàng năm đã tăng hơn 8.000 AUD (5.256 USD) kể từ đó.

Eliza Owen, người phụ trách nghiên cứu của CoreLogic, cho biết việc giảm nguồn cung nhà ở xã hội trong nhiều thập kỷ đã gây áp lực lớn hơn lên thị trường cho thuê tư nhân, cũng như tỷ lệ sở hữu nhà giảm sút. Quy mô hộ gia đình trung bình cũng giảm dần trong nhiều thập kỷ do các yếu tố kinh tế và nhân khẩu học (ví dụ, nhiều người sống một mình hơn), đòi hỏi nhiều nhà ở hơn để cung cấp cho một lượng dân số nhất định.

Báo cáo cũng nhấn mạnh tốc độ tăng giá thuê nhà mạnh mẽ, với mức tăng trung bình là 9,1% một năm trong 3 năm qua, trong khi tốc độ tăng trung bình hàng năm của những năm 2010 chỉ có 2%. Các nhân tố chính ảnh hưởng đến thu nhập từ thị trường cho thuê hiện nay là sự sụt giảm quy mô hộ gia đình trung bình từ cuối năm 2020, dân số Australia tăng nhanh từ cuối năm 2022 và một cú sốc tạm thời đối với hoạt động đầu tư nhà ở từ tháng 5/2022 đến tháng 2/2023, cũng như các yếu tố kéo dài khác.

Tuy nhiên, thị trường cho thuê nhà không giống nhau trên toàn quốc. Giá thuê trung bình trên khắp các thị trường thủ đô dao động từ 745 AUD (490 USD) mỗi tuần ở thành phố Sydney đến 535 AUD (352 USD) mỗi tuần ở thành phố Hobart. Thủ đô Canberra và thành phố Hobart là những thị trường duy nhất chứng kiến giá thuê nhà giảm cho đến năm 2023, lần lượt ở mức -1,9% và -3,5%.

Tin tích cực dành cho những người thuê nhà có ngân sách eo hẹp là tốc độ tăng giá thuê hàng năm đang chậm lại. Ví dụ, giá thuê nhà năm ngoái tăng 8,3%, giảm từ mức đỉnh 9,6% trong năm tính đến tháng 9/2022. Tốc độ chậm lại này được thể hiện rõ nhất trên khắp Australia, nơi giá thuê tăng 4,3% vào năm ngoái, giảm từ mức 13,4% trong năm tính đến tháng 8/2021. Thị trường nhà thuê ở các thủ phủ đã bớt căng thẳng hơn, từ mức cao nhất 10,6% trong 12 tháng đến tháng 4/2023 giảm xuống 9,8% vào cuối năm.

Mặc dù tốc độ tăng giá thuê dự kiến sẽ chậm lại, song nhà kinh tế cấp cao của Ngân hàng ANZ, bà Adelaide Timbrell, dự đoán giá thuê sẽ tiếp tục tăng vô thời hạn. Bà không chắc mức giá thuê nhà hiện nay đã đạt đỉnh bởi có một sự chênh lệch mạnh giữa cung và cầu. Theo bà Timbrell, việc thiếu nguồn cung trên thị trường sẽ chỉ làm trầm trọng thêm khả năng chi trả nhà ở.

Hiện người Australia không có đủ động lực để xây dựng nhà ở do chi phí xây dựng, chi phí lao động, chi phí tài trợ cao hơn, thời gian xây dựng kéo dài và nhiều công ty xây dựng mất khả năng thanh toán hơn. Bà Timbrell cho rằng khả năng chi trả cho nhà ở sẽ vẫn là một thách thức, nhưng bà kỳ vọng tiền lương của hầu hết người lao động sẽ tăng nhanh hơn mức tăng giá của hầu hết hàng hóa và dịch vụ, và tỷ lệ thất nghiệp sẽ duy trì ở mức "tốt và thấp".