Khẳng định vị trí, vai trò lịch sử của Quốc hội trong sự nghiệp cách mạng

Hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946 - 6/1/2026), chiều 9/9, tại Nhà Quốc hội, Đảng ủy Quốc hội phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển”.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì Hội thảo. Đồng chủ trì có các Ủy viên Bộ Chính trị: Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú; Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng. Cùng dự còn có Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính.

Tại hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Trần Hồng Nguyên cho rằng, kể từ cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam vào ngày 6/1/1946, Quốc hội Việt Nam đã trải qua 15 khóa hoạt động với nhiều dấu ấn; hoạt động lập hiến, lập pháp không ngừng được củng cố, góp phần tạo lập khuôn khổ pháp lý, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc - giá trị cốt lõi của cách mạng Việt Nam. Hoạt động này cũng đã góp phần quan trọng vào tiến trình hội nhập, đưa Việt Nam từ một quốc gia từng bị cấm vận, cô lập trở thành thành viên tích cực của cộng đồng quốc tế. Trong bối cảnh mới, Quốc hội cần tiếp tục đổi mới để xây dựng một hệ thống pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng đất nước Việt Nam hoà bình, thịnh vượng.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đánh giá, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội đã chủ động xem xét, quyết định nhiều vấn đề quan trọng, ngày càng được quy định cụ thể trong pháp luật, đặc biệt là Hiến pháp.

Từ năm 1945 đến nay, Quốc hội đã quyết nghị các vấn đề quan trọng liên quan đến bộ máy nhà nước và nhân sự cấp cao. Đồng thời, Quốc hội đã quyết nghị nhiều vấn đề liên quan đến điều chỉnh địa giới hành chính, từ 69 đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 1945 xuống 38 đơn vị năm 1978 và đến năm 2025 giảm từ 63 xuống còn 34 tỉnh, thành phố.

Ông Phan Văn Mãi kiến nghị Quốc hội cần đổi mới phương thức quyết định, hoàn thiện quy định pháp luật, bảo đảm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, giải quyết nhanh những vấn đề phát sinh theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền. Quốc hội cần tiếp tục đổi mới và hoàn thiện hoạt động thẩm tra, cách thức tổ chức, điều hành, thảo luận tại kỳ họp. Phát huy dân chủ, tăng cường sự tham gia trực tiếp của nhân dân vào quá trình quyết định của Quốc hội. Phát huy mạnh mẽ mạng lưới các cơ quan hợp tác, phối hợp; phát triển đội ngũ cộng tác viên, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý…

Tham luận tại Hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình nêu rõ, hoạt động giám sát của Quốc hội có vị trí, vai trò quan trọng trong cơ chế tổ chức, thực thi, kiểm soát quyền lực, nhất là khi đất nước đang đẩy mạnh sắp xếp bộ máy nhà nước, tinh gọn hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương, sắp xếp lại các đơn vị hành chính, vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đáp ứng yêu cầu “Tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả”. Quốc hội khóa XV cần tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát, góp phần kiểm soát quyền lực và tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Ông Dương Thanh Bình cũng đề xuất, cần thiết lập cơ chế bảo đảm sự gắn kết giữa hoạt động giám sát và hoạt động lập pháp trong quá trình xây dựng chính sách, pháp luật và khi pháp luật đi vào đời sống; tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động giám sát, góp phần kiểm soát quyền lực…

Các tham luận tại hội thảo cũng tập trung làm rõ sự lãnh đạo toàn diện của Đảng đối với Quốc hội trong 80 năm qua; làm rõ quá trình Quốc hội thực hiện các chức năng lập hiến, lập pháp, giám sát tối cao và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước; đề xuất định hướng, giải pháp để xây dựng Quốc hội dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, gắn bó mật thiết với nhân dân.