NHNN sẵn sàng các biện pháp ổn định thị trường ngoại tệ

15/05/2009 10:17 GMT+7 | Thế giới

(TT&VH Online) - Thời gian gần đây, trên thị trường ngoại tệ có dấu hiệu cầu mua ngoại tệ vượt khả năng cung. Các ngân hàng thương mại (NHTM) thiếu ngoại tệ để bán cho doanh nghiệp (DN) và tỷ giá bán cũng cao hơn mức tỷ giá trần do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quy định từ 1% đến 2%.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình

Trả lời về vấn đề này, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình khẳng định: NHNN luôn theo dõi rất sát mọi diễn biến trên thị trường ngoại tệ trong và ngoài nước để có những biện pháp điều chỉnh phù hợp với tình hình. Phân tích kinh tế vĩ mô cho thấy: Trong mọi hoàn cảnh của nền kinh tế trong nước và quốc tế, nhà nước ta hoàn toàn có đủ khả năng cân đối đủ ngoại tệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Bình cho biết: Tình trạng căng thẳng trên về ngoại tệ trước hết là do yếu tố tâm lý của DN và người dân trước tình hình nền kinh tế nước ta vẫn tiếp tục phải đương đầu với những khó khăn, thách thức của cuộc khủng hoảng tài chính, kinh tế toàn cầu. Từ suy nghĩ đó đã tạo ra tâm lý lo ngại sự mất giá mạnh của VND dẫn đến găm giữ ngoại tệ. Các DN xuất khẩu hay các DN có nguồn thu bằng ngoại tệ thì găm giữ trên tài khoản hoặc chỉ bán nhỏ giọt cho thị trường. Các DN nhập khẩu thì vội vã bằng mọi cách và bằng mọi giá đi mua ngoại tệ. Một bộ phận người dân cũng chuyển từ tiền gửi nội tệ sang tiền gửi ngoại tệ.

Theo số liệu thống kê của NHNN, số dư tiền gửi ngoại tệ của các tổ chức kinh tế (TCKT) tăng liên tục trong suốt 4 tháng đầu năm. Tiền gửi ngoại tệ của cả nền kinh tế tăng 3,35%. Đây là hiện tượng không bình thường. Trước đây, hàng năm, số dư tiền gửi của TCKT lên xuống khá mạnh theo chu kỳ xuất, nhập khẩu, tạo ra sự lưu thông của nguồn ngoại tệ nhằm tự điều tiết cung - cầu ngoại tệ trên thị trường. Nhưng 4 tháng đầu năm nay số ngoại tệ này hầu như đóng băng. Bên cạnh đó, hoạt động đầu cơ trên thị trường chợ đen cũng thừa cơ trỗi dậy. Nắm được tâm lý của DN và người dân, giới đầu cơ chủ động đưa ra các tin đồn thất thiệt, thậm chí còn tự tạo ra các đợt sóng trên thị trường ngoại tệ để mua bán kiếm lời với thủ đoạn ngày càng tinh vi.

Cũng theo ông Bình, yếu tố khách quan cũng tác động không nhỏ đến hiện tượng này. Từ cuối năm 2008 đến nay, Chính phủ đã đưa ra các gói giải pháp đồng bộ nhằm hạn chế đến mức tối đa các tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng tài chính, kinh tế toàn cầu, duy trì tăng trưởng hợp lý, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội; trong đó có nhóm giải pháp hỗ trợ 4% lãi suất vay vốn ngân hàng bằng VND cho cả ba kỳ hạn: ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.

Tuy nhiên, cũng có một thực tế, khi tiến hành hỗ trợ lãi suất vay VND 4% đã đưa mặt bằng lãi suất vay VND thực tế của các DN và dân cư xuống 5% - 6% (trong một số trường hợp còn thấp hơn). Mặt bằng lãi suất này cũng bằng mặt bằng lãi suất cho vay ngoại tệ hiện hành của hệ thống NHTM. Điều này vô hình trung đã khuyến khích các DN có nhu cầu ngoại tệ để nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ tiến hành vay vốn bằng VND để mua ngoại tệ của các NHTM thay vì vay vốn bằng ngoại tệ (hiệu quả kinh tế như nhau lại không bị rủi ro về biến động tỷ giá). Thậm chí nhiều DN đang có số dư vay vốn ngân hàng bằng ngoại tệ cũng tìm mọi cách vay VND mua ngoại tệ để trả nợ trước hạn vốn vay ngoại tệ cho ngân hàng.

Số liệu thống kê cho thấy 4 tháng đầu năm 2009 tăng trưởng tín dụng nói chung của cả nền kinh tế là 11,6%, trong khi đó tăng trưởng tín dụng bằng ngoại tệ lại giảm 2,5%. Thực tế này đã làm tăng đột biến nhu cầu mua ngoại tệ trong nền kinh tế thay vì nhu cầu đó được giải quyết hài hòa qua các kỳ hạn khác nhau trong cả năm, thậm chí cho cả các năm tiếp theo.

Phó Thống đốc Bình cho biết: Để bình ổn được thị trường ngoại hối trong nước, NHNN đang phát huy tác động của các nhóm giải pháp đã đề ra, nhất là tiến hành đồng bộ 3 nhóm giải pháp chính bao gồm: Thông tin tuyên truyền; sử dụng các công cụ kinh tế; chấn chỉnh thị trường, chống đầu cơ. Theo đó, NHNN sẽ kịp thời cung cấp một cách công khai, minh bạch các thông tin cần thiết để giúp doanh nghiệp và người dân hiểu đúng, hiểu đầy đủ bản chất của mọi diễn biến trong nền kinh tế nói chung và thị trường ngoại tệ nói riêng và trên cơ sở đó có ứng xử phù hợp.

NHNN đã đang và sẽ tiếp tục chỉ đạo các NHTM thông qua Hiệp hội Ngân hàng nhằm tạo ra sự đồng thuận và triển khai đồng bộ giữa các NHTM theo hướng đưa mặt bằng lãi suất huy động USD xuống thấp hơn nữa ( ở mức từ 1 đến 2% là tối đa); từ đó có điều kiện để đưa mặt bằng lãi suất cho vay USD xuống mức thấp hơn (theo tính toán sẽ ở mức từ 1,5% đến 3,5%). Điều này sẽ tạo chênh lệch lãi suất giữa vay vốn USD và VND ở mức từ 2% đến 3% để khuyền khích các doanh nghiệp vay vốn USD thay vì chỉ đi mua USD. Bên cạnh đó, NHNN cũng đang tích cực nghiên cứu phương án áp dụng hỗ trợ lãi suất cho vay cả bằng ngoại tệ.

NHNN sẽ khẩn trương hoàn thiện phương án để sớm hướng dẫn các tổ chức tín dụng áp dụng mức lãi suất tiền gửi thích hợp đối với các tổ chức kinh tế có nguồn thu ngoại tệ. Bên cạnh đó, NHNN tiến hành hoán đổi ngoại tệ trên quy mô lớn với các NHTM vừa nhằm tạo thêm nguồn vốn VND để các NHTM cấp tín dụng cho nền kinh tế theo các chương trình hỗ trợ của Chính phủ, vừa giải quyết bài toán “thừa” ngoại tệ để cho vay của các NHTM, đồng thời có thêm nguồn ngoại tệ để bán can thiệp mạnh mẽ hơn, tạo thanh khoản và kích hoạt trở lại hoạt động bình thường của thị trường ngoại hối.

Để chấn chính thị trường, chống đầu cơ, ông Bình nhấn mạnh: NHNN sẽ có nhiều biện pháp nghiệp vụ kể cả tiến hành thanh tra tại chỗ hoạt động mua bán ngoại tệ của các NHTM, xử lý nghiêm khắc các hành vi cố tình mua bán ngoại tệ vượt trần qui định. Với sự phối hợp chặt chẽ của NHNN với Bộ Công an, Bộ Công thương và Ủy ban Nhân dân tỉnh các cấp, công tác chấn chỉnh thị trường mua bán ngoại tệ trái phép, chống đầu cơ trong năm 2008 đã đạt được kết quả rất đáng khích lệ. Tuy nhiên thời gian gần đây hoạt động mua bán ngoại tệ trái phép lại trỗi dậy với quy mô và thủ đoạn ngày càng tinh sảo hơn. Vì thế công tác chấn chính thị trường , chống đầu cơ phải được tiến hành kiên quyết, thường xuyên và có sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chức năng.

Phó Thống đốc Nguyễn Văn Bình khẳng định, với việc triển khai đồng bộ 3 nhóm giải pháp nêu trên, DN và người dân sẽ hiểu rõ, thực chất các diễn biến kinh tế vĩ mô, tin tưởng vào sự ổn định của tỷ giá, khả năng can thiệp và kiểm soát của Nhà nước. Sự mất cân đối giữa lãi suất VND và USD cũng như hiện tượng găm giữ và tích trữ ngoại tệ sẽ dần được khắc phục. Thanh khoản của thị trường sẽ được cải thiện và thị trường ngoại hối sẽ trở lại hoạt động bình thường.

"Để các giải pháp nêu trên của NHNN sớm phát huy kết quả rất cần sự hợp tác tích cực của DN và người dân" Phó Thống đốc một lần nữa khẳng định.

Minh Thuý