Nhiều trường ĐH xin "tự quyết" mức học phí

(TT&VH) - Mặc dù học phí ở các trường đại học đã được nâng lên theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ từ năm 2010 và sẽ tiếp tục tăng theo lộ trình đến năm 2015, nhưng dường như vẫn chưa thỏa mãn được các trường.

Liên tục trong những hội nghị về tài chính và ngân sách cho các trường ĐH công lập được Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức gần đây, các trường vẫn than thở thiếu kinh phí và đề nghị Bộ tăng học phí, thậm chí đề nghị được tự chủ trong thu học phí theo nhu cầu của mình.

Thu không đủ chi

Bà Mai Hồng Quỳ, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM than thở: “Nguồn ngân sách Nhà nước được rót cho trường không tăng trong khi lương cơ bản lại tăng lên. Chúng tôi không biết sẽ lấy tiền đâu ra trả lương cho giảng viên”. Theo đó, vị hiệu trưởng này kiến nghị Bộ nên có cơ chế để trường có thể tăng các nguồn thu.

Còn theo ông Đinh Xuân Khoa, Hiệu trưởng Đại học Vinh thì do kinh phí quá ít ỏi nên trường không dám cử cán bộ đi hội thảo, hội nghị. Ông Khoa cho rằng, với mức chi phí đơn vị cho một sinh viên một năm khoảng 7 triệu đồng là quá thấp, không thể đảm bảo chất lượng đào tạo.

Nếu tăng học phí, nhiều sinh viên sẽ khó khăn trong quá trình theo học. Ảnh minh họa

Đây cũng là chia sẻ của ông Hoàng Văn Châu, Hiệu trưởng Đại học Ngoại thương. Ông Châu cho biết, trường đã phải “thắt lưng buộc bụng”, tiết kiệm, cắt giảm rất nhiều các khoản chi tiêu. Cán bộ, giảng viên muốn dự các hội nghị hội thảo, đi công tác nước ngoài phải tự lo hoặc do đối tác mời lo kinh phí. “Cả trường cũng chỉ có một chiếc ô tô đã dùng 15 năm”, ông Châu nói.

Cũng theo ông Châu, do tài chính hạn hẹp nên trường không tăng được lương cho giảng viên, dẫn đến tình trạng “chảy máu chất xám”, chất lượng đào tạo vì thế cũng bị ảnh hưởng.

Ông Hà Văn Hội, Phó chủ nhiệm Khoa Kinh tế và Kinh doanh quốc tế, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, mức học phí dù đã tăng từ năm 2010 nhưng cùng với đó, tỷ lệ lạm phát tăng, lương cơ bản tăng, dẫn đến trường khó khăn vẫn hoàn khó khăn. Ngân sách chủ yếu để trả lương giảng viên, phần dành cho phát triển học liệu như biên soạn giáo trình, sách tham khảo, đầu tư cơ sở vật chất... chẳng đáng bao nhiêu.

Phải tăng học phí?

Để giải quyết bài toán tài chính, các trường đều kiến nghị Bộ GD&ĐT tăng học phí hoặc giao việc quy định học phí cho trường tự quyết.

Theo ông Trần Thế Khanh, Phó Giám đốc Đại học Thái Nguyên, để đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đại học như Nghị quyết trung ương Đảng lần thứ XI thì phải có nguồn để thực hiện. “Học phí là nguồn thu chủ yếu của trường nên để có thể đầu tư cho đào tạo thì cần tiếp tục tăng học phí”, ông Khanh đề xuất.

Đây cũng là kiến nghị của ông Ngô Thế Chi, Giám đốc Học viện Tài chính. Theo ông Chi, với khung học phí như hiện nay, để tăng thu, nhiều đơn vị đã quy định các khoản thu thêm không có trong quy định của cấp có thẩm quyền. Không chỉ học phí hệ chính quy, mức học phí đào tạo hệ không chính quy cũng chưa bao quát hết các loại hình đào tạo và cần được nghiên cứu, sửa lại theo hướng cụ thể hóa thêm, xác định lại khung học phí phù hợp và mức cụ thể do các đơn vị đào tạo tự quyết định.

Muốn được tự quyết định mức học phí cũng là đề nghị của ông Hoàng Văn Châu. Ông Châu cho rằng, học phí là khoản tiền của người học phải nộp để góp phần bảo đảm chi phí cho các hoạt động giáo dục. Học phí của đại học cần được thực hiện theo nguyên tắc chia sẻ chi phí giữa Nhà nước và người học, học phí phải đảm bảo bù đắp chi phí tiền lương, từng bước đảm bảo chi thường xuyên tối thiểu của trường và có tích lũy để đầu tư cho cơ sở vật chất. “Để thực hiện được chính sách xã hội trong giáo dục đại học đồng thời đảm bảo tự chủ chi thường xuyên, trường đề nghị Nhà nước cho phép Đại học Ngoại thương tự xác định mức học phí như các trường đại học thuộc doanh nghiệp”, ông Châu nói.

Trước đề nghị của các trường, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận cho rằng, việc tăng học phí đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Nghị định số 49/2010/ND-CP và trong năm học tới vẫn tiếp tục tăng theo lộ trình quy định tại Nghị định này.

Cũng theo Bộ trưởng Luận, năm 2012 tình hình kinh tế nước ta có nhiều khó khăn nhưng Chính phủ vẫn khẳng định không cắt giảm chi cho giáo dục và cũng không thể tăng thêm. Vì thế, để đầu tư, các trường cần năng động tìm nguồn khác và cần thay đổi tư duy trông chờ vào đầu tư công. “Các trường cần tập trung đào tạo để nâng chất lượng năm sau cao hơn năm trước chứ không chỉ đòi đầu tư, tăng thu nhập”, ông Luận nói.

So sánh một cách cụ thể hơn, ông Trần Xuân Nhĩ, Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học Ngoài công lập, Nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, việc các trường công lập đòi tăng học phí cũng giống như sinh đẻ có kế hoạch. Nếu chỉ có 1 đến 2 con theo đúng kế hoạch thì việc đầu tư cho mỗi con sẽ lớn hơn, không gặp khó khăn, nhưng đẻ 4, 5 con thì thiếu thốn là tất yếu. Việc thành lập quá nhiều trường đại học, nâng cấp, chia tách trong khi tài chính có hạn đã khiến cho đồng vốn đầu tư của Nhà nước bị xé lẻ, mỗi trường được một ít nhưng không trường nào đủ. “Đừng đòi phải tăng học phí của người học vì là trường công mà cứ tăng học phí thì còn công lập ở chỗ nào?”, ông Nhĩ nói. 

Hoàng Tuấn