(TT&VH) - Như TT&VH đã đưa tin, chiều qua, 24/9, tại Viet Art Centre (42 Yết Kiêu - Hà Nội) đã khai mạc triển lãm tranh sơn mài cá nhân lần đầu tiên của họa sĩ Lý Trực Sơn (sinh năm 1949). Triển lãm có cái tên rất ngắn gọn mà nhiều nỗi niềm là Chốn này, với 20 bức tranh sơn mài khổ vừa và lớn. Lý Trực Sơn nổi tiếng là một trong những “tài năng lứa đầu” của hội họa thời đổi mới, nhưng nổi tiếng nhiều hơn là những câu chuyện “thật như bịa” về tính cách nghệ sĩ rất mực bát ngát của ông...
1. Chuyện này không phải giai thoại, mà là chuyện thực. Ông vào học mỹ thuật, lớp trung cấp 7 năm từ khi còn nhỏ, mới 12 tuổi. 19 tuổi đầu, vừa tốt nghiệp xong thì được giữ lại trường (có lẽ là trẻ nhất). Trong những lứa ấy có hai họa sĩ trẻ được gọi đùa là “bách khoa toàn thư” và “tổng hợp toàn năng”. “Bách khoa toàn thư” là Lý Trực Sơn, “trên thông thiên văn, dưới tường địa lý”, cái gì cũng đọc cũng biết cũng bàn. “Tổng hợp toàn năng” là họa sĩ Thành Chương, cái gì cũng làm được, làm một cách say mê, làm đến nơi đến chốn. Cả hai sau đó đều nhập ngũ làm nghĩa vụ quân sự, một người là lính cao xạ pháo, một người là lính công binh, nếm bom đạn, vào sinh ra tử đủ cả...
Lý Trực Sơn cùng vợ - nữ họa sĩ Nguyễn Thị Quế đang vẽ tranh sơn mài
Sau khi rời quân ngũ, Lý Trực Sơn về trường học tiếp đại học, và lại được giữ lại làm giảng viên trẻ lần thứ hai. Ông dạy học sinh... ngoài quán nhiều hơn là trong lớp, thường nói trái với khuôn mẫu nghệ thuật được dạy dỗ lúc đó. Năm 1988, nhận một học bổng đi Pháp một năm, thì ông “quên” tất cả trường sở và gia đình, làm luôn một “cú” ngao du tới tận... 9 năm trời sau đó để sống lang thang ở Pháp và Đức. Quãng phiêu lưu này có lẽ cung cấp cho ông khá nhiều vốn sống phong phú về châu Âu đời thực, chứ không phải một châu Âu du lịch...
2. Trong tiểu thuyết Anh em nhà Karamazov của Dostoevsky, khi miêu tả về nhân vật Aleksey - “người con của Chúa”, tác giả có mượn lời một người khác nói như sau: “Đây có lẽ là người duy nhất trên thế gian mà nếu bỗng nhiên bị bỏ mặc một mình, không có chút tiền nong nào trong một thành phố lạ một triệu dân thì anh ta cũng không khốn đốn, không chết đói chết rét, bởi vì tức khắc sẽ có người cho ăn và thu xếp cho, mà nếu không ai thu xếp cho thì anh ta cũng sẽ tự thu xếp được ngay. Người giúp anh ta không hề cảm thấy đó là gánh nặng, trái lại có lẽ còn coi đó là niềm thích thú”.
Tôi nghĩ Lý Trực Sơn cũng có được những nét “thiên đồng” như vậy trong cá tính. Chính vì thế, nên ông mới có thể lưu lạc ở trời Tây lâu đến thế mà vẫn “sống ngon”. Nhưng kỳ lạ nhất là chuyện này: khi từ Pháp trở về nhà, ông gây cho mọi người cảm giác như thể ông vừa đi chơi đâu đó mấy hôm mà thôi. Như lời một nhà hiền triết nói: “Một người vợ tốt là người sinh ra chồng lần thứ hai...” thì người phụ nữ đã đón ông về nhà sau mười năm “phong lưu” nhưng vẫn điềm nhiên coi như chồng mình chỉ vừa “đi chơi đâu đó mấy hôm” là một người phụ nữ vĩ đại. Điều đó cũng dễ hiểu, vì bên cạnh bất cứ vinh quang nào của người đàn ông cũng đều thấp thoáng hoặc bao trùm bóng dáng của một người đàn bà nào đó.
Tác phẩm Sông Hồng I của Lý Trực Sơn
Đối với nghệ thuật của riêng mình, Lý Trực Sơn cũng có một thái độ “thiên đồng” hay hay như vậy. Là tài năng “mẻ đầu” của hội họa thời đổi mới, bẵng đi hàng chục năm vắng mặt trên quê hương, khi quay lại, ông vẫn vẽ như “vừa đi đâu đó mấy hôm về”, không bị ảnh hưởng bất kỳ cái gì từ phương Tây hậu hiện đại. Làm tranh sơn mài rất kỹ tính theo phương pháp được đào tạo, Lý Trực Sơn nhận xét về sơn mài rất tinh tế: “Người phập phù bất định thì mới vẽ được sơn mài. Tôi còn làm sơn mài vì nó vô cùng đỏng đảnh, tôi chưa hiểu nó là cái gì. Tôi làm việc chăm chỉ, đi đến tận cùng khả năng thì có được cảm giác hơi rồ dại là tôi sắp biết vẽ...”.
3. Dễ hiểu vì sao với tính nết “thiên đồng”, cộng với sự “phập phù bất định” như một “ca” bối rối đáng kính mến, tâm thức rất phức tạp mà lại hay quên nên họa sĩ chọn cho mình những hình ảnh hội họa là vẻ đẹp của những câu chuyện cổ tích, thiếu nữ khỏa thân ngắm trăng, hoa sen cổ tích, thiếu phụ gánh lúa, đứa trẻ mặc áo yếm chơi chim, thiếu nữ đội đèn dưới trăng... đều như trong cổ tích bước ra với dung nhan rất đẹp mắt và âu yếm cứ như Kim đồng - Ngọc nữ. Ông đưa ta vào không khí hoang hoải mộng như ta được đi đâu đó từ quá khứ trầm tích của văn hóa sông Hồng trở về. Họa sĩ có một “biệt tài nhớ nhung” khi vẽ ra những cảnh huống xưa ở thôn Trung Quân, mái đình Hồng Tiến bên sông cạnh cầu Long Biên... vào một loạt tranh phong cảnh sơn mài khổ lớn (3 tấm) có tên là Quê ngoại. Trông qua thì cứ như... học trò vẽ, có cả cầu vồng giăng ngang cầu... mới sợ! Thế nhưng trông mặt nước sông Hồng được chất liệu sơn mài làm lóng lánh bí ẩn, để lại những khoảng trống tinh diệu trong trí nhớ người xem rất lâu, mới hiểu cái tài tình thú vị của người vẽ nó...
Được xem và “nghe” Lý Trực Sơn làm tranh sơn mài thì rất là khoái trá. Ông sở hữu một sức tự tin phi thường, cộng khả năng biện luận biến hóa nhanh như một khối rubic, liên tục nói, liên tục phân tích và có kiến giải khác thường, rồi liên tục... quên! (Có lẽ ở một điểm nào đó ông đạt đến được cái điểm như nhà Phật dạy rằng: “Ưng vô sở trụ, nhi sinh kỳ tâm” - tạm dịch: Rũ bỏ thành kiến trói buộc, sẽ luôn sinh ra được giải pháp kỳ lạ).
Họa sĩ vừa cởi trần trùng trục ra mài tranh, kể chuyện phiếm và luận biện liến thoắng, thi thoảng ông lại: “ồ cái mảng này đẹp quá mày ạ”. Lúc sau lại: “à cái màu hồng cánh sen này nó “nhói” lên đẹp quá. Tao đi mua màu bọn bán màu nó gọi cái màu hồng này là “hồng ca - ve” (có lẽ vì cái màu này trông hơi “lẳng”- PV). Bảo cho hai lạng màu “hồng ca-ve” là nó lấy đúng, cân đủ, đưa mình ngay, mày thấy hay không?”.
Ngày 6/6, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, trong tháng 6/2025, thành phố Hà Nội tổ chức hai kỳ thi quan trọng, với số lượng thí sinh rất lớn. Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT diễn ra từ ngày 7 đến 9/6, với khoảng 110.000 thí sinh tại 201 điểm thi.
Những ngày này, kỳ thi vào lớp 10 công lập diễn ra tại Hà Nội, TP. HCM và nhiều tỉnh, thành phố khác. Đây là kỳ thi đầu tiên được tổ chức theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, với nhiều điểm mới trong cách đánh giá năng lực học sinh.
Từ chiến thắng lịch sử tại Eurovision 1974 với Waterloo đến dự án ABBA Voyage và âm nhạc mới sử dụng AI, ABBA không chỉ là biểu tượng âm nhạc Thụy Điển mà còn là cầu nối văn hóa toàn cầu.
Ngay khi đặt chân tới Kuala Lumpur trưa nay 6/6, đội tuyển Việt Nam đã đón nhận tình cảm nồng ấm của cộng đồng người Việt Nam tại Malaysia. Tất cả mọi người đều gửi lời chúc chiến thắng tới thầy trò HLV Kim Sang Sik.
Chuyên gia Đoàn Minh Xương cho rằng đội tuyển Malaysia sẽ rất khác với hàng loạt cầu thủ nhập tịch chất lượng, nhưng HLV Kim Sang Sik cùng đội tuyển Việt Nam không nên quá lo cho chuyến làm khách trên sân Bukit Jalil.
Michelin đã chính thức công bố danh sách các cơ sở ăn uống được tuyển chọn của MICHELIN Guide Hà Nội | Thành phố Hồ Chí Minh | Đà Nẵng 2025 tại khu nghỉ dưỡng InterContinental Danang Sun Peninsula Resort.
Tại Di tích quốc gia đặc biệt Đền Quán Thánh - một trong "Thăng Long tứ trấn" linh thiêng, UBND quận Ba Đình vừa ra mắt tour du lịch đêm "Tiếng chuông Trấn Vũ".
Sáng 6/6, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị cho ý kiến về tình hình, tiến độ thực hiện các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị về sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính.
Các chiến sĩ, học viên Công an nhân dân đang miệt mài tập luyện, chuẩn bị cho Lễ diễu binh, diễu hành Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Sau bao ngày mong đợi từ giới mộ điệu lẫn truyền thông cả nước, Aquafina Tuần lễ Thời trang Quốc tế Việt Nam (AVIFW SS 2025) mùa thứ 19 đã chính thức khai màn trong không khí sôi động và mãn nhãn tại Nhà thi đấu Nguyễn Du, TP.HCM.
Sau hơn 1 năm, tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam gặp lại Hong Kong (Trung Quốc). Chúng ta đã thắng họ 3-0 ở AVC Challenge Cup 2024 và kết cục trận ra quân ở AVC Nations Cup 2025 chắc chắn cũng sẽ không thay đổi khi tuyển Việt Nam được đánh giá vượt trội đối thủ.
Sáng 6/6/2025, hơn 76.000 thí sinh đã chính thức bước vào kỳ thi vào lớp 10 công lập năm học 2025-2026 của Thành phố Hồ Chí Minh với môn thi đầu tiên là Ngữ văn.
100 năm qua, Báo chí cách mạng Việt Nam không chỉ là "vũ khí" sắc bén trên "mặt trận" tư tưởng-văn hóa mà còn là "ngọn lửa" thắp sáng lý tưởng, "dẫn đường" dư luận, "đồng hành" cùng vận mệnh dân tộc.
Trong hai ngày 3 và 5/6, Pfizer Việt Nam phối hợp cùng Hội Y học Dự phòng Việt Nam tổ chức chuỗi hội nghị khoa học quốc tế với chủ đề "Vai trò của vắc-xin phế cầu cộng hợp đa giá trên người lớn – Di sản & Hành trình", quy tụ hơn 1.000 chuyên gia trong và ngoài nước.
Giáo sư Hoàng Chương - Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, Viện trưởng Viện Nghiên cứu, bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc - qua đời ngày 5/6/2025, tại Hà Nội.
Hiệp sĩ Dế Mèn" là tác phẩm văn học đầu tiên tại Việt Nam được minh họa hoàn toàn bằng trí tuệ nhân tạo. Đằng sau hơn 200 bức tranh là hành trình bền bỉ suốt hai thập kỷ của tác giả Lê Văn Thao.