Chờ Kim Nguyễn được đề cử Oscar

Đạo diễn Bá Vũ

Câu chuyện đắng lòng của thời đại

“Lính trẻ em” là một nỗi nhức nhối khủng khiếp của thời đại chúng ta, khi người lớn ấn vào tay lũ nhóc ít học, mồ côi, nghèo khổ… khẩu súng máy, và biến chúng trở thành những cỗ máy giết người vô cảm. Mặc cho cộng đồng thế giới lên án dữ dội, nhưng “lính trẻ em” vẫn tồn tại ở khắp châu Phi - nhất là ở những nước có nội chiến. Ước tính hiện có khoảng 300 ngàn “lính trẻ em” trên thế giới.

War Witch là một câu chuyện ly kỳ kể về bi kịch của Komona, một cô bé bị ép buộc phải làm “lính trẻ em” tại một đất nước không được nêu tên ở châu Phi. Sau khi ngôi làng của cô bé bị thiêu rụi bởi quân phiến loạn trong cuộc nội chiến tại một quốc gia ở châu lục đen, Komona 12 tuổi bị ép phải giết chính cha mẹ cô, và không có sự lựa chọn nào khác, Komona buộc phải vào rừng để làm lính nhí. Gã chỉ huy tàn ác huấn luyện Komona ấn vào tay cô khẩu súng AK-47 và dạy cô cách giết người. Ra tay lạnh lùng, gương mặt vô cảm, và cả những lần thoát chết ngoạn mục nên Komona được gã chỉ huy đặt cho biệt danh “Phù thủy chiến tranh” (War Witch).

Đối diện với những nỗi kinh hoàng của việc bắn giết, Komona sững sờ kinh hãi và đôi khi đờ đẫn mê man khi bắt đầu thấy hồn ma của những người mà cô đã giết. Konona tìm nơi nương tựa ở một cậu bé bạch tạng lớn tuổi hơn cô chút ít, người mà cô gọi là Magician (Ảo thuật gia). Họ cùng nhau thoát khỏi đám quân phiến loạn. Nhưng bất chấp tình yêu mà cô dành cho người bạn đồng hành, Komona chỉ mơ đến ngày trở về làng để chôn cất song thân. Con đường đến với sự chuộc lỗi sao mà lắm gian nan và người đàn bà - trẻ con này cần phải có sự can đảm phi thường để vượt qua những trở ngại theo cách của cô, trong một đất nước mà bạo lực là kế sinh nhai hàng ngày của mọi người.

Hành trình 10 năm của Kim Nguyễn

Tuy chuyện phim diễn ra ở một nước nào đó ở châu Phi, nhưng cảm hứng để Kim Nguyễn viết kịch bản War Witch cách đây 10 năm, lại đến từ Myanmar - câu chuyện về cậu bé Johnny Htoo sau một đêm thức dậy, bỗng nhận ra mình là hiện thân của Thượng đế, cầm đầu khoảng 100 “lính trẻ em” chống lại quân chính phủ.

Từ hoàn cảnh phức tạp đến nhói lòng của kiếp “lính trẻ em”, Kim Nguyễn tạo nên một bộ phim thông minh, đưa người xem thâm nhập vào thực tế của những người “lính trẻ em”, và mối quan hệ đa cấp mà những đứa trẻ này tạo ra với môi trường của chúng. Lấy bối cảnh là những phong cảnh thiên nhiên kỳ vĩ, War Witch đưa khán giả đi từ vui chơi tới đấu súng, từ âu yếm cho tới lạm dụng, từ sinh tồn khắc nghiệt cho tới kỳ ảo ma quái.

Kịch bản được Kim Nguyễn viết đi viết lại suốt 10 năm, và cũng từng ấy năm anh lăn lộn khắp nơi để tìm người bỏ tiền sản xuất. Khi đã có được tiền, anh lại phải đối phó với vấn đề nan giải nhất: Bối cảnh quay! Kim Nguyễn đi chọn cảnh khá nhiều nước ở châu Phi. Có ba quốc gia mà anh muốn quay phim này. Ở Cameroon và Kenya điều kiện làm phim khá hơn, nhưng Kim Nguyễn lại muốn quay ở nước Cộng hòa Dân chủ Congo. Lý do ở đây sự hoang dã như thời nguyên thủy kết hợp với một ít tiện nghi của thời hiện đại đã làm cho bối cảnh mà anh muốn trở nên rất đặc biệt.

Tuy nhiên khó khăn lớn nhất của các nhà sản xuất là Congo chưa từng cho phép bất cứ bộ phim nào được quay ở đây. Những nỗ lực không mệt mỏi đã giúp War Witch trở thành bộ phim nước ngoài đầu tiên được quay ở Congo. Nhưng vẫn chưa hết, không một hãng bảo hiểm nào dám nhận bảo hiểm cho bộ phim nếu quay ở Congo. “Thuyết phục một công ty bảo hiểm cho chúng tôi quay tại nước Cộng hòa Dân chủ Congo, chính là thử thách lớn nhất của bộ phim”. Kim Nguyễn khẳng định.

Hầu hết các diễn viên trong bộ phim đều là diễn viên không chuyên. Chọn được hai diễn viên chính là thành công lớn nhất của Kim Nguyễn. Vai nữ chính trong phim, Komona, được chọn từ 5.000 ứng cử viên. Rachel Mwanza - một đứa trẻ bụi đời ở Kinshasa, đã được những người làm công tác xã hội trên đường phố giúp tuyển lựa cho anh. Trước đó, cô bé đã xuất hiện trong một bộ phim tài liệu. Đạo diễn rất nhanh chóng nhận ra rằng cô bé có một tài năng to lớn. “Cô là nữ diễn viên đáng chú ý nhất mà tôi từng cộng tác. Cô bé thật phi thường!” - Kim Nguyễn khen ngợi. Còn cậu bé bạch tạng Serge Kanyinda được chọn đóng vai Magician. Ban đầu việc chọn một người bạch tạng không nằm trong kế hoạch của Kim. Điều tự nhiên này đã mang đến cho bộ phim một nét đặc biệt.

Hồi hộp chờ đến “ngày D”

Đó là ngày 10/1/2013 sắp tới, ngày công bố chính thức các đề cử Oscar (từ danh sách rút gọn 9 phim xuống còn 5 phim). Nếu War Witch vượt được qua cửa ải này thì đây là bộ phim thứ ba liên tiếp của Canada gây ấn tượng với A.M.P.A.S (Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật điện ảnh Mỹ). Năm ngoái, bộ phim Monsieur Lazhar được đề cử giải này (nhưng thất bại trước bộ phim A Separation của Iran), và năm 2010, bộ phim Incendies được đề cử, nhưng lại để lọt giải vào tay bộ phim In A Better World của Đan Mạch.

War Witch đã chiếu ra mắt tại LHP Berlin hồi tháng 2/2012. Tại đây, Rachel Mwanza, nữ diễn viên thủ vai Komona, đã giành giải Gấu Bạc Nữ diễn viên xuất sắc nhất và qua đó cô trở thành diễn viên châu Phi đầu tiên đoạt giải tại một trong những LHP lớn nhất thế giới! Sau đó cô cũng giành thêm giải Nữ diễn viên xuất sắc nhất, và bộ phim đoạt giải Best Narrative Film (Phim tự sự hay nhất) tại LHP Tribeca.

Những ngày này là thời điểm hạnh phúc nhất trong sự nghiệp làm phim của Kim Nguyễn, người sinh ra và lớn lên ở Montreal (Canada), là con trai của một du học sinh Việt Nam sang Canada từ thập niên 1960. Cha anh có bằng toán học và là một nhà kinh tế, trước khi trở thành một trong những người xây dựng hệ thống y tế ở Canada.

Vào tới danh sách rút gọn 9 phim đã là một thành công lớn. “Tôi hoàn toàn bị choáng ngợp vì những điều đã xảy ra với bộ phim này trong năm qua”, anh cho biết thêm. “Tôi phát hiện ra rằng giải thưởng rất ư là quan trọng, đặc biệt là đối với bộ phim kế tiếp”. Kim Nguyễn mong điều hạnh phúc (lọt vào Top 5 Oscar) để 3 dự án sắp tới của anh được suôn sẻ: Lucy, một câu chuyện đương đại lấy bối cảnh Bắc Cực hiện đại, Origin Of The World, một câu chuyện nói về cuộc tìm kiếm tình yêu ở thế kỷ 21, và Dead Souls, một bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết nổi tiếng của văn hào Gogol.