Nhớ chợ “phong lưu”

08/05/2010 16:28 GMT+7 | Văn hoá

(TT&VH) - Sắp tới 27/3 âm lịch (10/5/2010), ngày chợ Phong lưu ở Khau Vai, mỗi năm một lần. Mấy hôm trước, một bạn bên tạp chí Văn Hiến gọi điện: Có đi chợ Khau Vai không?

Tôi giật mình nhớ lại thế là đã 5 năm nay mình chưa trở lại Khau Vai.

Lên Khau Vai lần ấy tôi buồn. Lại nghĩ giá đừng lên, cứ để Khau Vai như trong tâm thức thì hay hơn. Vì lần ấy thấy Khau Vai đã nằm trong sự dòm dỏ của khách du lịch, đám người tò mò, trong đầu nghĩ về Khau Vai theo màu xám, cái màu không được th ú vị lắm.

Chợ Phong lưu ở Khau Vai ấy có cả câu chuyện tình đẫm buồn để hình thành nên chợ. Đó là điểm cuối cùng trốn chạy của sự ép duyên. Từ đó những mối duyên bất thành hằng năm họ trở lại gặp nhau một lần trong chợ, đem cho nhau một gói bánh, chén rượu rồi kể cho nhau nghe chuyện buồn vui trong năm qua, chia sẻ trong một ngày rồi ai về nhà nấy, rồi lại chờ 364 ngày trôi đi để gặp lại ở chợ phiên năm sau. Một Valentine hi hữu ở giữa ngàn xanh.

Tôi không hiểu từ chợ Phong lưu chuyển thành “chợ tình” là vào lúc nào, nhưng tôi chắc trước đây trên 30 năm người ta vẫn gọi đó là chợ Phong lưu. Cái sự đổi tên từ Phong Lưu sang “chợ tình”của thời mở mang kinh tế thị trường hình như cũng một phần nào làm đổi chất phiên chợ này. Chợ còn nguyên đó, chỉ có chất chợ là khác đi khi có con đường du lịch xe ô tô có thể vào đến tận nơi.

Bạn Yên Sơn ở miền Nam khi đọc bài viết “ Cõi tình Khau Vai”của tôi trên blog, đã comment (bình luận) những dòng thành thật: (Xin lược trích)

"Không được làm ruộng thì làm nương
Không được làm vợ thì làm người tình

(Lời hát ở chợ Khau Vai)

Lời hát ấy đủ cắt nghĩa về nguyên do hình thành phiên chợ Phong lưu ở Khau Vai. Tôi đã được nghe chị Minh Tâm, một cán bộ nghiên cứu văn hóa kể cho nghe lời hát ấy. Lời hát chứa đựng sự kiên nhẫn thầm kín không thể đánh đổi của người rẻo cao về tình yêu, tình đời, tình người. ngày ấy như ngày giỗ của những mối tình bất thành. là ngày giải tỏa nỗi nhớ để ươm lại những gì tốt đẹp đã từng đến với mỗi cuộc đời trong cõi tình bất diệt”(trích: Cõ tình Khau Vai)

Lâu nay, theo như tinh thần truyền tải trên các phương tiện truyền thông, dân miền Nam chúng tôi cứ ngỡ rằng phiên chợ tình Khau Vai - Hà Giang là nơi các đôi trai gái người dân tộc còn độc thân tìm đến, để chọn bạn tình.

Hoặc tệ hơn, có người còn cho rằng vào phiên chợ tình, người dưới xuôi có thể tìm cho mình món đặc sản "gái vùng cao", đổi món cho hương vị phong lưu...”

Năm nay dù nhớ, nhưng tôi không lên Khau Vai vì chắc nó là cái chợ chộn rộn những người đến trên tinh thần du lịch tìm cách thỏa mãn cho cái sự tò mò trong đầu, và tôi chắc là họ sẽ thất vọng như tôi mấy năm về trước. Tôi sẽ ngồi nhà để lòng nhớ về Khau Vai trong tâm thức, một Khau Vai đẹp vô cùng về những bước chân nhẫn nại cho mối tình một thuở bất thành. Với tôi, một chuyến đi trong nỗi nhớ có lẽ hay hơn là đến để xăm xoi những chuyện sâu kín trong lòng người.

Bài và tranh minh họa: Đỗ Đức