Ca khúc "Somebody That I Used to Know": Quyến rũ và rất nhiều tinh quái

Khi We Are Young của Fun. đạt No.1 Billboard Hot 100 vào mùa Xuân năm 2012, có vẻ như đó là may mắn bất ngờ: 1 ca khúc rock bán opera đột phá giữa thời đại nhạc dance-pop thống trị. Thật không thể biết điều gì sẽ tới! Và hóa ra We Are Young chỉ giống như nghệ sĩ mở màn cho một hit thậm chí còn ngược đời hơn, mà sau này trở thành ca khúc lớn nhất trong năm trên toàn thế giới.

Somebody That I Used to Know (Ai đó tôi từng quen biết) của Gotye ft. Kimbra nghe không giống 1 hit thống trị, nhưng điều đó chỉ có nghĩa là mọi người phải điều chỉnh suy nghĩ của họ, rằng âm thanh thế nào mới là 1 hit thống trị.

Có tài phỏng tác

Somebody That I Used to Know không phải là 1 ca khúc bùng nổ, tới từ 1 cái tên quen thuộc. Nó cũng không nhảy nhót, ồn ào đòi hỏi sự chú ý của khán giả. Thay vào đó, nó lén lút đến.

Nó có mọi thứ mọi người muốn ở 1 ca khúc pop tuyệt vời: những đoạn điệp khúc lớn, phần sản xuất cực ngầu, giọng hát thú vị, ca từ sắc nét, MV đáng nhớ. Trong nhiều tháng, Somebody That I Used to Know lén lút đến với mọi người, thu hút sự chú ý nhờ đài phát thanh thay vì truyền miệng trực tuyến.

Cuối cùng, nó dần trở thành không thể phủ nhận. Nhưng ngay sau đó, Gotye, nghệ sĩ đứng sau ca khúc, đã rời xa ánh đèn sân khấu một cách dứt khoát. Và kể từ đó, anh không phát hành bất cứ thứ gì dưới cái tên này nữa.

Gotye tên thật là Wouter Andre De Backer, sinh ra tại thành phố Bruges của Bỉ. Anh chuyển tới Úc cùng gia đình khi mới 2 tuổi, ban đầu định cư ở Sydney rồi chuyển tới ngoại ô Melbourne.

Khi còn nhỏ, Gotye đã tỏ ra yêu thích âm nhạc, thành lập ban nhạc khi đang học trung học. Khi là sinh viên ở Đại học Melbourne vào đầu những năm 2000, anh bắt đầu tập hợp các ca khúc art-pop anh làm từ nhạc mẫu và phát hành dạng đĩa CDR, dưới nghệ danh Gotye - là biệt danh của anh ở nhà.

Khi các ca khúc dựa trên mẫu của Gotye bắt đầu nhận được sự chú ý ở địa phương, anh cùng 1 nhạc sĩ nữa đã thành lập nhóm nhạc Basics. Bên cạnh hoạt động rất hiệu quả ở địa phương với Basics (họ ra album năm 2003), Goyte vẫn tiếp tục thu âm solo.

Năm 2006, Goyte phát  hành album solo thứ 2 Like Drawing Blood. Album này đã đạt chứng nhận bạch kim tại Úc (bán được 70.000 bản) với đĩa đơn Hearts A Mess lọt BXH Úc. Tuy không phải là hit quốc tế, Like Drawing Blood đã đưa tên tuổi Goyte vượt đại dương.

Album được phát hành tại Anh, nhận đánh giá không tệ từ Pitchfork. Các nhà phê bình quốc tế có xu hướng mô tả Gotye là một nhà tư tưởng thú vị với đôi tai rộng mở và có tài phỏng tác. Hearts A Mess xuất hiện trong nhiều chương trình truyền hình như Gossip Girl (và năm 2013 xuất hiện trong bom tấn The Great Gatsby).

Được đà xông lên, Gotye dựng phòng thu tại nhà và bắt đầu làm album mới, mà sau này là Making Mirrors (2011). Đĩa đơn mở đường của album, Eyes Wide Open, trở thành hit lớn nhất của anh tại Úc cho đến nay. (Sau đó, nó cũng là hit duy nhất khác của Gotye ở Mỹ, ngoài Somebody That I Used to Know).

Trong khi thực hiện album thứ hai, Gotye đã mua 1 bản sao album Plays Great Songs (1967) của nghệ sĩ người Brazil Luiz Bonfa tại cửa hàng đồ cũ, chủ yếu vì anh thích tiêu đề và bìa album. Nhưng sau đó, Gotye đã lấy một đoạn mẫu từ bản nhạc không lời Seville của Bonfa và xây dựng thành 1 giai điệu nhẹ nhàng, thôi miên.

"Nếu gặp may mắn với các đoạn mẫu, ta sẽ nghe thấy trong nhạc phẩm một phẩm chất không thể định nghĩa được và từ đó tự nhủ: "Mình phải nghe đi nghe lại mới được" - Gotye có lần chia sẻ. Và đoạn mẫu từ Seville với phẩm chất không thể định nghĩa được đó chính là xương sống của Somebody That I Used to Know.

Rất nhiều tinh quái

Quanh xương sống đó, Gotye đã vẽ nên câu chuyện về một chàng trai - người vừa chia tay bạn gái và nghĩ rằng mình đã khép lại hoàn toàn quá khứ.

Dù thừa nhận Somebody That I Used to Know được viết từ kinh nghiệm cá nhân nhưng Gotye khẳng định nó không phải là từ mối quan hệ cụ thể nào. Lời ca khúc, do đó, là trải nghiệm phổ quát: "Em có thể thích chìm đắm trong nỗi buồn/ Như là sự cam chịu cho tới khi chuyện kết thúc".

Theo lời chàng trai, anh từng rất yêu cô gái nhưng vẫn "cảm thấy cô đơn khi ở bên cạnh em". Thế nên, kết thúc giống như một sự giải thoát và họ thống nhất rằng sẽ vẫn là bạn bè. Nhưng sau đó, anh chàng rất choáng váng khi biết người yêu cũ muốn phủ sạch mọi thứ liên quan tới anh!

Thế là, dần dần, Somebody That I Used to Know trở thành ca khúc giận dữ. Chàng trai không có ý nối lại với người cũ nhưng anh không hiểu tại sao cô phải phũ phàng đến vậy, làm như thể họ chỉ là ai đó từng biết nhau!

Ban đầu, Gotye viết Somebody That I Used to Know là nhạc không lời, sau đó mới thêm ca từ. Với mạch truyện cao trào như trên, cuối cùng, anh quyết định viết thêm vào góc nhìn từ phía cô gái. Thế là, ở phiên khúc thứ 3, một giọng nữ vang lên, chỉ trích chàng trai là người sống không ra gì, và do đó, cô không muốn có liên quan gì nữa. Về cơ bản, cô nói anh hãy trưởng thành và vượt qua chuyện đó. Nhưng anh chàng này đơn giản là không thể.

Ban đầu, Gotye muốn có 1 "nữ ca sĩ nổi tiếng" hát phần của cô gái trong Somebody That I Used to Know, và có vẻ như anh đã nghĩ đến 1 người cụ thể. Nhưng cuối cùng, chuyện không diễn ra như ý. Gotye đã nhờ bạn gái mình khi đó hát. Dù vậy, cô không thể hiện được nét cay nghiệt mà anh muốn.

Vào thời điểm đó, kỹ sư Francois Tetaz của Gotye đang làm việc với ca sĩ art-pop trẻ tuổi đầy hứa hẹn Kimbra và giới thiệu cô với Gotye. Giống Gotye, Kimbra ca hát từ nhỏ và đã tự gây dựng được danh tiếng của mình, thậm chí có hợp đồng với Warner Bros.

Gotye đã đến thăm nhà Kimbra và thu âm phần giọng nữ trong Somebody That I Used to Know ngay trong phòng ngủ của cô! Cô đúng sự bổ sung tuyệt vời mà Gotye cần, với đúng chất gắt gỏng, cáu giận.

Somebody That I Used to Know là ca khúc có đầy những đoạn điệp khúc nhỏ tinh quái. Nó nhẹ nhàng và thôi miên một cách kì lạ. Khi kết hợp với chất giọng của Kimbra, thật đúng như cá gặp nước! Trong khi Gotye lẩm bẩm những phiên khúc của mình rồi hét lên lên đau đớn ở điệp khúc, như thể thấy tự thương hại mình, thì Kimbra xuất hiện với tất cả sự hung hăng và buộc tội, yêu cầu anh từ giờ hãy coi cô chỉ là 1 người từng quen biết.

Đĩa đơn Somebody That I Used to Know ra mắt vào tháng 7/2011, mất 6 tuần mới leo lên No.1 ở Úc nhưng đã trụ lại đó tới 8 tuần và nhanh chóng - cùng MV đặc sắc của nó - lan truyền trên khắp thế giới.

Nhiều người nổi tiếng đã chia sẻ nó lên Twitter (nay là X) để bày tỏ sự yêu thích. Vào thời chia sẻ trên Facebook vẫn chưa thịnh hành, MV Somebody That I Used to Know trở thành một trong những MV đầu tiên được chia sẻ rầm rộ trên nền tảng, góp phần đưa nó thành thứ được xem nhiều nhất giai đoạn đó.

Giống như We Are Young trước đó, Somebody That I Used to Know đã nhận được sự ủng hộ lớn khi xuất hiện trong 1 tập serie bom tấn Glee. Ngay sau đó, ca khúc lọt Billboard Hot 100, dần leo tới đỉnh và trụ ở No.1 trong 2 tháng liền! Tổng cộng, ca khúc đạt No.1 ở 29 quốc gia và lọt top 10 ở 30 quốc gia khác.

Gotye và Kimbra đã được mời tới hát tại lễ hội Coachella và đám đông hát theo lớn tới độ 2 nghệ sĩ không nghe nổi tiếng nhạc trong tai nghe của chính mình. Họ cũng cùng nhau xuất hiện trong những chương trình truyền hình lớn bậc nhất thế giới.

Cuối cùng, Billboard đã vinh danh Somebody That I Used to Know là Đĩa đơn số 1 của năm. Tại giải Grammy năm 2013, Prince đã trao cho Kimbra và Gotye chiếc cúp cho Bản thu âm của năm. Khi phát biểu nhận giải, cặp đôi quá sốc và choáng ngợp tới mức nói quá lâu, cho tới khi tiếng nhạc vang lên nhắc khéo. Ngoài ra, họ còn được đoạt giải Màn biểu diễn của bộ đôi/nhóm xuất sắc nhất.

Tới giờ, Somebody That I Used to Know vẫn ghi dấu ấn lớn. Ca khúc đi ngược lại với phong cách nhạc đầu những năm 2010, gợi nhớ đến thời điểm đầu của MTV, khi thể loại nhạc new wave nhẹ nhàng, kiềm chế như vậy có thể trở thành cơn sốt quốc tế. Tính vượt thời gian của nó - quyến rũ, chân thành, sáng tạo - cũng thể hiện rõ qua lượt xem tăng đều đặn trên YouTube mỗi năm.

Hiện tại, Somebody That I Used to Know đã đạt bạch kim 14 lần và MV nó có hơn 2,3 tỷ lượt xem trên YouTube. Trong danh sách 100 Ca khúc vĩ đại nhất mọi thời đại của Hot 100, ca khúc được xếp thứ 36.