Ca khúc 'Bi vọng ca' là của ai?

Tuy nhiên, điều đặc biệt là sự đôi co về “tranh chấp bản quyền” ca khúc này chỉ diễn ra với nhà thơ Nguyễn Hữu Hồng Minh và một số người mà trong đó không có nhà báo Nguyễn Thanh Bình. Cần nói rõ rằng nhà báo Nguyễn Thanh Bình chỉ là người yêu nhạc, khá am hiểu âm nhạc và anh sáng tác ca khúc kiểu “văn nghệ” chứ không phải là một người sống bằng nghề âm nhạc.

TT&VH đã gặp nhà báo Nguyễn Thanh Bình và nhà thơ Nguyễn Hữu Hồng Minh để tìm hiểu sự việc.

Hồng Minh có đồng ý để Thanh Bình phổ nhạc?

Nguyễn Hữu Hồng Minh khẳng định: anh không nhờ, cũng như không đồng ý để Nguyễn Thanh Bình phổ nhạc bài Bi vọng ca. Nhưng anh Thanh Bình lại cho biết trong một buổi gặp gỡ tại cà phê Phong Nguyệt (154 Nguyễn Đình Chiểu, Q.3, TP.HCM), khi nghe Hồng Minh hát bài Bi vọng, anh Bình thấy lời có “cái tứ lạ” nhưng bài nhạc chưa hoàn chỉnh. Sau đó, Hồng Minh ngỏ ý nhờ anh Bình hoàn chỉnh ca khúc này và đã gởi lời bài Bi vọng qua E-mail cho anh Bình.

Nhà thơ Nguyễn Hữu Hồng Minh

Để chứng minh cho điều này, anh Thanh Bình cho biết, anh còn lưu lại E-mail mà Hồng Minh đã gửi cho anh ngày 15/11/2012 với nội dung: “Hi, em nhờ anh Bình xem lại bài hát này”, trong E-mail còn có toàn văn lời hát bài Bi vọng cùng đường link dẫn đến phần lời của bài Bi vọng ca trên trang web của Nguyễn Hữu Hồng Minh (không có bản ký âm nốt nhạc).

Sau đó ngày 22/11/2012 anh Thanh Bình đã gửi E-mail cho Hồng Minh với nội dung: “Hi Minh, như đã hứa, anh đã phổ xong Bi vọng ca. Gởi lại Minh như một kỷ niệm! Chúc Minh vui!” (E-mail có kèm theo file encore bài nhạc mang tựa đề Bi vọng ca). Cùng ngày, Hồng Minh trả lời E-mail: “Hi, em nhận được rồi! Cảm ơn anh Bình! Hôm nào anh em mình gặp nhau để nghe anh Bình hát hoàn chỉnh Bi vọng ca!”.

Dẫn ra những trao đổi này để thấy rằng không phải như Hồng Minh đã nói là không nhờ cũng như không đồng ý để Nguyễn Thanh Bình phổ nhạc. Điều mâu thuẫn này còn bị đẩy đến “cao trào” khi những trao đổi với anh La Toàn Vinh trên Facebook ngày 22/2/2014 Hồng Minh đã có những lời lẽ thóa mạ Nguyễn Thanh Bình như sau:

“Tại cà phê Phong Nguyệt, tôi gặp Thủy và NTBình (tức Nguyễn Thanh Bình - PV) cùng nhiều bạn bè. Bằng con mắt tinh đời, Bình nói với tôi là bài hát rất hay! Nhưng ở phần điệp khúc nghe chưa sướng! Rồi Bình trơ trẽn đề nghị (có ý đồ từ lúc đó?) muốn sửa chữa giúp cho tôi để bài hát hay hơn! (!?). Tôi thấy lời đề nghị khiếm nhã quá, nhưng vì tế nhị nên ừ à cho qua chuyện. Không ngờ Bình quá nguy hiểm đã lấy luôn cả bản nhạc đề tên mình và đem nhờ ca sĩ Dzoãn Minh thu âm và trơ trẽn đưa lên YouTube ngày 21/2/2014. Không một liên lạc, một trao đổi với tôi! Nhưng Bình không biết ca khúc đã phổ biến rộng rãi và báo chí đã từng đưa tên nhắc đến trước đó…”.

“Em không phủ nhận việc Bình có sữa chữa chút ít ở đoạn điệp khúc như trình bày ở trên. Và như thế thì Bình phải xin phép em (xin nhắc lại, PHẢI XIN PHÉP TÔI và phải được TÔI ĐỒNG Ý) mới để được đứng tên chung với em, chứ không phải Bình tìm cách chiếm đoạt bài hát của em. Làm nghệ thuật phải trong sáng, bằng tài năng của mình chứ không phải đi ăn cắp! Hay làm những trò thủ đoạn, bỉ ổi hèn hạ! Điều mà chỉ có ở đám bất tài và cặn bã!”.

Nguyễn Thanh Bình cho rằng: “Khi phổ nhạc bài Bi vọng ca, với tôi, chỉ là một cách giao lưu, thể hiện sự đồng cảm với tứ thơ. Đáng tiếc là Hồng Minh đã dùng nhiều lời lẽ nặng nề xúc phạm danh dự và nhân phẩm của tôi, nên buộc lòng tôi phải lên tiếng để nói rõ rằng ca khúc Bi vọng ca hay Còn lại gì cho nhau là ca khúc do tôi phổ nhạc và đã gửi cho Hồng Minh như một quà tặng kỷ niệm. Tôi tin rằng những con chữ của Hồng Minh trên Facebook dù có đao to búa lớn đến đâu cũng không thể che lấp sự thật”.

Nhà báo Nguyễn Thanh Bình

Những chuyện khó tin

Trước hết cần nói rằng: hai ca khúc có nhạc và lời giống nhau, nhưng Nguyễn Hữu Hồng Minh gọi là Bi vọng ca, còn Nguyễn Thanh Bình ban đầu cũng đặt tên là Bi vọng ca nhưng sau lần sửa chữa thứ hai để gửi Hồng Minh, anh đổi tên là Còn lại gì cho nhau. Khi ca sĩ Dzoãn Minh đăng tải ca khúc Còn lại gì cho nhau lên YouTube ngày 21/2/2014 với thông tin “Còn lại gì cho nhau - (Nhạc: Nguyễn Thanh Bình - Phổ thơ: Nguyễn Hữu Hồng Minh - Ca sĩ: Dzoãn Minh trình bày)”.

Chia sẻ trên facebook, Hồng Minh nói rằng đây chính là ca khúc Bi vọng ca của anh, ca khúc này đã được Hồng Minh tổ chức biểu diễn 2 lần trước khi Dzoãn Minh đưa lên YouTube rất lâu (2 buổi biểu diễn đó là vào ngày 20/1/2013 tại Đại học Quốc Gia TP.HCM và ngày 19/9/2013 tại số 220/58 Lê Văn Sĩ, Q.3, TP.HCM trong buổi ra mắt sách mới của Hồng Minh). Nhưng nếu tính về thời điểm, 2 buổi biểu diễn nói trên là sau thời điểm Thanh Bình gửi bài nhạc mình đã phổ cho Hồng Minh (22/11/2012).

Ngày 18/4/2014 gặp Hồng Minh, anh nói rằng bản nhạc Bi vọng ca hiện đang lưu hành trên YouTube và Zing (Dzoãn Minh thể hiện) là do anh sáng tác toàn bộ, anh Thanh Bình chỉ sửa một vài nốt ở điệp khúc. Trong lúc anh Thanh Bình lại nói bài nhạc là do anh sáng tác (phổ lại lời do Hồng Minh gửi như đã dẫn chứng bằng E-mail ngày 15/11/2012).

Hồng Minh cũng cho biết, lúc hát với bạn bè ở quán Phong Nguyệt (có mặt anh Thanh Bình) Hồng Minh chỉ hát chứ không có bản nhạc, sau đó anh cũng không gửi bản nhạc cho ai, và lần biểu diễn tại ĐH Quốc Gia TP.HCM được xem là lúc công bố ca khúc Bi vọng ca hoàn chỉnh lần đầu tiên, dù bản nhạc đã sáng tác từ năm anh 18 tuổi (nhưng phần điệp khúc chưa hoàn thành). Như vậy anh Thanh Bình không thể có được bản nhạc của Hồng Minh để “sửa vài nốt” như Hồng Minh nói. Và trong thực tế, anh Bình đã gửi cho Hồng Minh trước gần 2 tháng so với lần biểu diễn đầu tiên ca khúc được xem là hoàn chỉnh (20/1/2013). Ngoại trừ anh Thanh Bình có một trí nhớ âm nhạc cỡ… Mozart, nghe qua một lần là có thể nhớ và ghi lại chính xác toàn bộ.

Nghe "Bi vọng ca" để xác minh tác giả

Cùng một câu hỏi dành cho nhà thơ Nguyễn Hữu Hồng Minh và nhà báo Nguyễn Thanh Bình như sau: Anh có thể nói đặc điểm giai điệu âm nhạc của ca khúc Bi vọng ca do mình sáng tác?

Hữu Trịnh
Thể thao & Văn hóa