25 năm công chiếu 'Cinema Paradiso': Chiến thắng của ý chí bất bại

Nuovo Cinema Paradiso (tạm dịch: Rạp chiếu bóng thiên đường) là "đứa con" của Giuseppe Tortantore, một đạo diễn vô danh 32 tuổi.

Chuyển bại thành thắng

Tortantore xuất thân trong một gia đình lao động, đã bắt đầu sự nghiệp với nghề chụp ảnh đám cưới hoặc lễ rửa tội. Torantore dần chuyển sang làm phim tài liệu trên truyền hình vào cuối năm 1970 và cùng thời điểm, ông đã ghi danh theo học tại một trường đại học điện ảnh.

Thành công đến với Torantore vào đầu năm 1980 khi ông cộng tác viết kịch bản cho bộ phim nổi tiếng về mafia 100 ngày ở Palermo. Kể từ đó, Torantore đã bắt đầu viết kịch bản và trực tiếp đạo diễn bộ phim Cinema Paradiso với cốt truyện xảy ra ở mảnh đất quê hương ông, Sicily.

Hình ảnh trong phim Cinema Paradiso

Phim nhanh chóng thất bại, dù chỉ mới được trình chiếu trong vòng vài ngày tại 4 hoặc 5 thành phố, trước khi biến mất hoàn toàn để nhường chỗ cho bộ phim bom tấn Who Framed Roger Rabbit. Không nản lòng trước thất bại, Torantore đã sửa phim một lần nữa, trước khi phát hành lại vào tháng 3/1989. Nhưng nó cũng chỉ chỉ thu về vỏn vẹn 150.000 USD.

Cơ hội cuối cùng của Torantore chính là LHP Cannes 1989. Ông đã liều mạng đưa tác phẩm tới đây, dù nhiều người cho rằng nó chỉ là "viên gạch lót đường" tại thời điểm đó.

Torantore không thể ngờ rằng Cinema Paradiso đã nhận được sự chú ý đặc biệt không chỉ bởi các nhà phê bình điện ảnh mà còn bởi khách du lịch đến dự LHP. Bộ phim gây được tiếng vang trên toàn thế giới khi đoạt giải thưởng Grand Prix. Cũng trong năm đó, Cinema Paradiso đoạt thêm giải "Phim nước ngoài hay nhất" trong lễ trao giải Oscar.

Hai chiến thắng đã dọn đường để phim trở thành một trong những kiệt tác điện ảnh hay nhất mọi thời đại. Khi trở lại Italia, phim đã thu về 2,5 triệu USD tại phòng vé, một kết quả trái ngược hoàn toàn với xuất phát điểm đáng buồn của nó.

Tinh hoa điện ảnh Italia

Cinema Paradiso khắc họa 3 thời điểm khác nhau trong cuộc đời của nhân vật chính Toto. Phim mở đầu vào thập niên 1980 với cảnh vị đạo diễn lừng danh Salvatore Di Vita (Jacques Perrin thủ vai) trở về nhà và gặp người bạn vong niên Alfredo (Philippe Noiret). Với vẻ mặt bồi hồi xúc động, Salvatore lặng đi khi nhớ về mảnh đất quê hương Sicily, nơi mà ông từng được gọi trìu mến là Toto.

Sau Chiến tranh thế giới thứ 2, Toto mới chỉ 6 tuổi. Cậu bé có vóc dáng gầy yếu hơn bạn bè cùng trang lứa nhưng lại vô cùng thông minh và lanh lợi. Toto nhanh chóng tìm thấy tình yêu điện ảnh với ông già Alfredo ở rạp chiếu phim Paradiso.

Sau khi kết thân với Alfredo, cậu bé nài nỉ được theo ông học nghề. Nhưng Alfredo kiên quyết từ chối, bởi với ông, nghề chiếu phim là đam mê chứ không phải công cụ đảm bảo tương lai.

Cuối cùng Toto cũng được Alfredo cho phép phụ giúp trong công đoạn chiếu và chuẩn bị phim. Sự tiếp xúc ban đầu với điện ảnh đã trở thành những viên gạch nền tảng đầu tiên đưa cậu bé trở thành một trong những đạo diễn phim lừng danh nhất đất Italia.

Ông Stephen Woolley, người đóng vai trò đem bộ phim Cinema Parasio đến với khán giả điện ảnh Anh, nhớ lại rằng mình đã bị ấn tượng ngay từ buổi chiếu không chính thức đầu tiên của phim ở LHP Cannes 1989. "Cinema Parasio là một bộ phim đáng để ghi nhớ, nhất là đối với những thế hệ từng gắn liền với thú vui giải trí duy nhất là điện ảnh. Hình ảnh những cậu bé, cô bé tụ tập chờ đợi đến buổi chiếu phim mang ý nghĩa đặc biệt hơn hẳn so với các rạp chiếu phim chuyên nghiệp nhưng không có bản sắc ngày nay" - ông nói.

Poster quảng cáo sự trở lại rạp chiếu tại nước Anh của Cinema Paradiso

Có thể nói Cinema Paradiso đã thể hiện khá đầy đủ tinh hoa điện ảnh Ý bằng cách khắc họa một giai đoạn thăng hoa mà cũng đầy kỷ niệm và cảm xúc của bộ môn nghệ thuật thứ bảy. Cinema Paradiso là tấm vé trở về tuổi thơ đối với những thế hệ người sống trong giai đoạn 1960, trước khi thời đại hoàng kim của rạp chiếu bóng bị thay thế bởi truyền hình và những hình thức giải trí công nghệ cao khác.

Thành công của phim ở Cannes còn truyền cảm hứng cho các đạo diễn trẻ người Italia tìm kiếm cơ hội mang phim của họ đến với thế giới. Bộ phim The White Sheik của đạo diễn trẻ Fellini cũng từng là một sự thất bại ở quê nhà, nhưng là hiện tượng tại Pháp. Hay như Open City, một bộ phim nếu không được người Mỹ đánh giá cao thì chắc ở Italia cũng chẳng có ai xem nó, như lời nhận xét của Torantore.