World Cup Uruguay 1930: Vạn sự khởi đầu nan

(TT&VH) - Kỳ World Cup đầu tiên cũng là lần duy nhất giải vô địch bóng đá thế giới được tổ chức trọn vẹn ở chỉ một thành phố, thủ đô Montevideo của Uruguay. Giải đấu năm 1930 đầy những chi tiết có thể khiến nhiều CĐV hiện đại thấy tức cười: 4 đội bóng đến tham dự trên cùng một chiếc tàu, sân bóng tổ chức giải còn chưa xây xong và thậm chí một cầu thủ bị cụt tay ghi bàn trong trận chung kết. Nhưng không vì những sự lạ lùng đó mà niềm vui cho trái bóng mang đến bớt đi, khi cả nước Uruguay được nghỉ hẳn một ngày để ăn mừng chức vô địch thế giới đầu tiên của họ sau khi đánh bại đội bóng láng giềng Argentina 4-2 trong trận chung kết.

* Hành trình gian khó

Giải đấu ở Uruguay đã trải qua không ít sóng gió trong quá trình chuẩn bị. Khi các thành viên LĐBĐ thế giới (FIFA) gặp nhau trong hội nghị thành lập vào năm 1904, họ cũng tuyên bố họ là tổ chức duy nhất có quyền tổ chức một giải vô địch bóng đá thế giới, nhưng phải đến những năm 1920, ý tưởng này mới bắt đầu nhận được sự ủng hộ nghiêm túc. Nội dung bóng đá tại Olympic Paris 1924 nhận được sự chú ý chưa từng có khi 40.000 khán giả đến xem Uruguay đánh bại Thụy Sĩ trong trận chung kết. Tuy nhiên, khi LĐBĐ Anh, với giải vô địch chuyên nghiệp, từ chối tham gia sự kiện nói trên sau một cuộc tranh cãi về tình trạng nghiệp dư hay chuyên nghiệp của các cầu thủ.

Năm 1927, một ủy ban của FIFA đã kiểm tra khả năng tổ chức một giải bóng đá thế giới ngay trước Olympic Amsterdam diễn ra vào năm sau đó và ban điều hành của FIFA nhất trí sẽ tổ chức World Cup đầu tiên năm 1930, vấn đề còn lại chỉ là địa điểm. Italia, Hà Lan, TBN, Thụy Điển và Uruguay đều bày tỏ mong muốn được làm chủ nhà, nhưng chỉ Uruguay sẵn sàng trả tất cả các chi phí đi lại và ăn ở cũng như xây dựng một sân bóng mới vào thời điểm kinh tế toàn cầu đang ảm đạm. Cùng với việc Uruguay sẽ tổ chức 100 năm ngày độc lập cũng vào năm 1930, FIFA đã quyết định trao giải đấu mở màn cho quốc gia Nam Mỹ sau một hội nghị năm 1929 ở Barcelona.

Tìm kiếm các đội tham dự giải là thách thức tiếp theo của ban tổ chức. Có 7 đội đã đăng ký ở Nam Mỹ, cùng với Mexico và Mỹ. Nhưng cho tới 2 tháng trước khi giải đấu bắt đầu, không đội nào ở châu Âu chính thức xác nhận sẽ tham gia. Dẫu vậy, rốt cuộc thì Pháp và Bỉ, hai thành viên sáng lập FIFA, cùng với Nam Tư và Romania, đã đồng ý thực hiện hành trình dài vượt Đại Tây Dương.

Ngoài đội Nam Tư đi một mình trên chiếc tàu MS Florida, những đội châu Âu còn lại đi cùng nhau trên tàu SS Conte Verde, khởi hành tại Barcelona ngày 22/6. Cũng có mặt trên chuyến tàu lịch sử đó là Chủ tịch FIFA Jules Rimet và chiếc cúp Nữ thần chiến thắng, một bức tượng cao 30cm và nặng 4 kg do Abel Lafleur, một người Pháp, thiết kế. Ngoài ra, còn có vị trọng tài người Bỉ John Langenus. Tàu Conte Verde dừng lại ở cảng Rio để đón luôn đội Brazil và ghé một lần nữa ở Santos để các cầu thủ mua chuối, cam và dứa. Cuối cùng, ngày 4/7 Conte Verde cập bến Montevideo, nơi nó được chào đón bởi 10.000 CĐV bóng đá Uruguay.

* Những cái đầu tiên

Sau khi 13 đội đã có mặt, lễ bốc thăm được tiến hành. Tuy nhiên, sân Centenario vẫn chưa sẵn sàng. Việc tiến hành xây sân mới được khởi động từ hơn một năm trước, ngày 21/7/1929. Công việc được tiến hành 24/7 dưới sự chỉ đạo của kiến trúc sư Juan Antonio Scasso, nhưng mưa lớn đã làm việc thi công bị chậm trễ và phải 5 ngày trước khi giải đấu bắt đầu, nó mới sẵn sàng. Ở Montevideo còn có các sân bóng khác đã được xây từ trước, sân Pocitos và Parque Central. Sân Pocitos là nơi đã chứng kiến trận đấu đầu tiên trong lịch sử World Cup khi Pháp gặp Mexico ngày 13/7. Tuyết rơi lắc rắc trong ngày Lucient Laurent ghi tên mình vào lịch sử với bàn mở tỷ số sau 19 phút trong chiến thắng 4-1 cho Les Bleus.

Tranh cãi lớn đầu tiên xuất hiện khi Pháp bị Argentina đánh bại trong trận đấu thứ hai của họ 2 ngày sau đó. Luisito Monti đưa đội bóng Nam Mỹ vượt lên nhờ một pha sút phạt. Bàn thắng gỡ hòa vào phút chót của cầu thủ Pháp Marcel Langiller đã không được công nhận khi trọng tài Almeida Rego cắt còi thổi hết giờ. Không may là đồng hồ cho thấy thực ra còn tới 6 phút nữa mới hết giờ, gây ra cảnh tượng hỗn loạn trên sân. Những lộn xộn chỉ chấm dứt sau khi vị trọng tài người Brazil đưa hai đội trở lại hoàn tất trận đấu, nhưng bàn thắng của tuyển Pháp vẫn không được công nhận.

Argentina sau đó còn gặp may một lần nữa. Một cầu thủ của họ, Manuel Ferreira, bỏ đội trong trận thứ hai của họ gặp Mexico vì bận thi ở trường đại học. Người thay thế Guillermo Stabile, biệt danh “El Filtrador”, đã lập một hat-trick trong chiến thắng 6-3 cho Argentina và sau này ông còn trở thành Vua phá lưới của giải đấu với 8 bàn thắng. Tuy nhiên, Stabile chậm mất 24 tiếng đồng hồ để trở thành người lập hat-trick đầu tiên ở World Cup. Vinh dự đó thuộc về Bert Patenaude, người đã ghi cả 3 bàn trong chiến thắng 3-0 của tuyển Mỹ trước Paraguay.

Tổng kết World Cup 1930 tại Uruguay Đội vô địch: Uruguay Á quân: Argentina Hạng ba: Mỹ Hạng tư: Nam Tư Vua phá lưới: Guillermo Stabile (Argentina) * Năm này, các giải dành cho Cầu thủ xuất sắc nhất, Thủ môn xuất sắc nhất, Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất, air Play đều chưa có.

Cả hai đều được xếp hạng hạt giống, Argentina và Mỹ gặp nhau trong trận bán kết sau khi đứng đầu các bảng đấu của mình, nhưng đó lại là một trận đấu một chiều. Stabile lại lập một cú đúp trong chiến thắng 6-1 của Argentina khi Mỹ mất hậu vệ Raphael Tracey vì bị gãy chân. Đối thủ của Argentina trong trận chung kết đầu tiên sẽ là Uruguay, đội đã đánh bại họ trong trận chung kết Olympic hai năm trước. Khi đó, người ghi bàn quyết định là tiền đạo Hector Scarone, còn người dẫn dắt lối chơi trong đội hình Uruguay là Jose Andrade, cùng một hàng thủ vững chắc do Jose Nasazzi và Ernesto Mascheroni chỉ huy. Sau những chiến thắng trước Peru và Romania, Uruguay lại đè bẹp Nam Tư 6-1 trong trận bán kết. Pedro Cea lập một hat-trick vào lưới đội trước đó đã loại Brazil.

Ước tính có khoảng 30.000 CĐV Argentina đã vượt sông Plate đến Uruguay tham dự trận chung kết ngày 30/7/1930. Cánh cửa sân Estadio Centenario được mở ra vào sáng sớm và cho tới khi trận đấu mở màn, 80.000 CĐV đã ngồi chật kín sân bóng. Argentina bị dẫn trước sau một bàn thắng sớm của cầu thủ đội mũ beret Pablo Dorado cho Uruguay, nhưng đội bóng áo sọc trắng xanh đã có hiệp 1 hay hơn, chơi tấn công với tốc độ và sự thông minh, để ghi 2 bàn do công của Carlos Peucelle và Stabile. Tuy nhiên, trong hiệp 2, Cea và Victoriano Santos Iriarte khôi phục ưu thế dẫn trước cho đội chủ nhà trước khi Hector Castro, mất một cánh tay vì tai nạn thời còn nhỏ, khẳng định chiến thắng cho Uruguay. Các cầu thủ chủ nhà vỡ òa trong nước mắt vì vui sướng khi Nassazzi trở thành người đầu tiên giơ cao chiếc cúp Nữ thần chiến thắng, phần thưởng cao quý nhất trong thế giới bóng đá.

Có thể bạn chưa biết - Trong trận chung kết, Argentina dẫn 2-1 khi chơi bằng quả bóng do họ mang đến sân. Tuy nhiên, sau đó Uruguay thay bằng bóng của mình và thắng lại 4-2. - Cả hai trận bán kết đều có tỷ số 6-1. Argentina đánh bại Mỹ ngày 26/7 trước khi Uruguay vượt qua Nam Tư một ngày sau đó. - Romania mang đến Uruguay đội hình do đích thân Vua Carol II lựa chọn và họ chỉ mất 50 giây để ghi bàn đầu tiên trong chiến thắng 3-1 trước Peru. - Trận đấu ở bảng 1 giữa Argentina và Chile có sự góp mặt của hai HLV trẻ nhất trong lịch sử các kỳ World Cup, Juan Jose Tramutola, 27 tuổi, và Gyorgi Orth, 29 tuổi. - Chỉ có 3 sân bóng tại Montevideo tổ chức các trận đấu. Vào năm 2002, 20 sân bóng ở 20 thành phố khác nhau đã được sử dụng cho World Cup tại Nhật Bản và Hàn Quốc. + Vua phá lưới: Gullermo Stabile Tiền đạo của CLB Hurracan và ĐT Argentina đã ghi được tới 8 bàn trong 4 lần ra sân ở World Cup năm đó, dù chỉ đến Montevideo với tư cách là dự bị cho Manuel Ferreyra. Stabile chỉ được ra sân do Ferreyra quay về để thi đại học. Vua phá lưới Gullermo Stabile   + Bất ngờ lớn nhất: Mỹ Đội tuyển Mỹ khi ấy nguyên là tập hợp của các tuyển thủ Scotland di dân qua Đại Tây Dương với những ngôi sao nhưng đã để thua Argentina 1-6. John Word, James Gallacher, James Brown và Bert McGhee. Họ lọt vào tới tận bán kết, nhưng đã để thua Argentina 1-6. + Thất vọng lớn nhất: Brazil Những cầu thủ thuộc giải vô địch bang Paulista từ chối đến Uruguay và Brazil bị loại ngay từ vòng bảng do chỉ xếp thứ 2 sau Nam Tư.              Thất vọng lớn nhất: ĐT Brazil + Cầu thủ đặc biệt nhất: Hector Castro Tiền đạo này không chỉ đi vào lịch sử với tư cách là cầu thủ Uruguay đầu tiên ghi bàn ở World Cup là vì ông chỉ có...1 tay. Castro bị tai nạn điện giật năm 13 tuổi và phải cưa tay, nên mang biệt danh "độc thủ". + Chứng nhân lịch sử: Varallo Tiền đạo Argentina Francisco Pancho Varallo là người duy nhất dự World Cup 1930 vẫn còn sống. Hôm 5/2/2010, ông đã kỷ niệm sinh nhật lần thứ 100 ở quê nhà La Plata. Varallo có dự trận chung kết, nhưng phải rời sân phút 15 do bị chấn thương.

Trần Trọng