Ngày 2/9/1945, trước quốc dân đồng bào, Hồ Chủ tịch đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Chưa đầy hai tuần sau, TTXVN chính thức phát đi toàn thế giới và trong nước bản Tuyên ngôn Độc lập lịch sử bằng 3 thứ tiếng, đánh dấu sự ra đời của cơ quan Thông tấn quốc gia. Và cũng chỉ trong thời gian rất ngắn (đầu năm 1946), TTXVN thiết lập "văn phòng thường trú" đầu tiên ở nước ngoài tại số 543 phố Silom - thủ đô Bangkok, Thái Lan.

Xem chuyên đề 80 năm TTXVN TẠI ĐÂY

Cơ ngơi của Văn phòng nằm trong khuôn viên giản dị dáng dấp nhà sàn 2 tầng với tấm biển tiếng Anh "Vietnam News Services" - Phòng Thông tin Việt Nam. 

Phòng Thông tin Việt Nam tại Bangkok ngày ấy hoàn toàn đủ cơ sở để gọi là "Phân xã Bangkok nhiệm kỳ đầu tiên", đội ngũ khi đông nhất có 15 người làm việc không kể ngày đêm để phục vụ cho 3 nhiệm vụ then chốt: Một, tuyên truyền giới thiệu với cộng đồng thế giới về nước Việt Nam độc lập non trẻ thông qua những ấn phẩm như bản tin ngày, tin tuần và phát hành những cuốn sách mỏng, diễn đạt dễ hiểu bằng tiếng Anh, tiếng Thái và tiếng Việt; Hai, thu thập thông tin, tài liệu quốc tế phục vụ cho cách mạng Việt Nam; Ba, cầu nối giúp phóng viên các hãng tin phương Tây muốn tìm hiểu, liên hệ đưa tin về cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.

Năm 1951, do biến động của tình hình thế giới cũng như ở Thái Lan, Phòng Thông tin buộc phải đóng cửa. Toàn bộ nhân viên chuyển hướng công tác, một số về nước trực tiếp tham gia kháng chiến, số khác rút vào bí mật hoặc tìm công việc phù hợp sinh sống, bám trụ trên đất Thái Lan tiếp tục đóng góp thầm lặng cho sự nghiệp đấu tranh thống nhất đất nước. Trong số này, có người trở thành học giả uy tín về ngôn ngữ ở Thái Lan, có người giữ vị trí quan trọng thuộc tổ chức Liên Hợp Quốc… Trước năm 2005, đại diện lãnh đạo TTXVN đã tổ chức trao tặng kỷ niệm chương Vì sự nghiệp Thông tấn cho một vài thành viên Phân xã Bangkok nhiệm kỳ đầu tiên (1946 - 1951).

Trong chiến lược đổi mới, từ cuối những năm 1980 của thế kỷ 20, TTXVN được lãnh đạo Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ tăng cường hoạt động thông tin đối ngoại, góp phần tích cực đưa Việt Nam hội nhập quốc tế sâu rộng và toàn diện. Được mệnh danh là "ngân hàng thông tin quốc gia", TTXVN đảm nhận việc chuyển tải thông tin từ những nguồn đáng tin cậy nhất trong và ngoài nước tới các địa chỉ cụ thể ở trong nước; góp phần giúp bạn bè quốc tế có thông tin trung thực về Việt Nam; tạo thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức báo chí nước ngoài đích thực được hoạt động nghiệp vụ báo chí ở Việt Nam, gia tăng tiếng nói khách quan, hiểu biết đúng đắn về tình hình đất nước và con người Việt Nam.

Để hoàn thành tốt sứ mệnh này, TTXVN tiếp tục khẩn trương phát triển mạng lưới cơ quan thường trú ở nước ngoài. Quá trình chuẩn bị thành lập Cơ quan thường trú tại Bangkok lần này, lãnh đạo TTXVN cân nhắc khả năng lựa chọn đối tác, trợ giúp bởi ngày ấy điều kiện vô cùng eo hẹp để đưa phóng viên thường trú ra nước ngoài! TTXVN thành công trong việc hợp tác song phương, có thời hạn với một tờ báo lớn của Thái Lan - "The Nation", xuất bản hàng ngày bằng tiếng Anh ở Bangkok. Nhờ vậy, TTXVN giải quyết bước đầu vấn đề trụ sở làm việc, thực hiện kế hoạch bố trí 2 phóng viên thường trú vào năm 1992 với tên gọi quen thuộc "Phân xã Bangkok". Sau đó, lãnh đạo TTXVN nỗ lực thu xếp để Phân xã mau chóng tách ra khỏi tình trạng phải nhờ chỗ làm việc tại trụ sở của đối tác lâm thời. Năm 1994, Tổng giám đốc TTXVN Đỗ Phượng đích thân sang Bangkok, chính thức khai trương Phân xã.

Kết quả hoạt động những năm đầu của Phân xã Bangkok được đánh giá đạt yêu cầu như mong đợi. Phóng viên Phân xã Bangkok bay sang Brunei đưa tin, ghi hình sự kiện trọng đại Việt Nam gia nhập ASEAN ngày 28/7/1995, thông tin về dư luận quốc tế và khu vực liên quan tới tuyên bố bình thường hóa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ (11/7/1995), Việt Nam trở thành thành viên APEC (15/11/1998)…

Sau khủng hoảng tài chính châu Á 1997, ngoài nhiệm vụ hàng ngày đưa tin, viết bài, các phóng viên Phân xã TTXVN tiếp tục nhiệm vụ tìm kiếm đối tác thực thụ của nước chủ nhà, cơ quan hoặc tổ chức chính phủ Thái Lan chuyên trách về lĩnh vực truyền thông. Từ thực tế tìm hiểu, đối chiếu so sánh, Phân xã báo cáo Lãnh đạo TTXVN về Cục quan hệ Công chúng (PRD), trực thuộc Văn phòng Thủ tướng Thái Lan, có chức năng tuyên truyền phổ biến chính sách của chính phủ, duy trì quan hệ truyền thông với các cơ quan trong và ngoài nước, quản lý đội ngũ phóng viên nước ngoài thường trú tại Thái Lan. Tìm kiếm đúng đối tác đã khó nhưng bàn thảo để xác định phạm vi, nội dung hợp tác giữa cơ quan TTXVN và đối tác Thái Lan như vậy còn khó hơn.

Sau nhiều tình tiết, diễn biến, trao đổi đoàn khảo sát đưa đến kết quả là ngày 24/8/2004 tại Hà Nội, lãnh đạo TTXVN và lãnh đạo Cục Quan hệ Công chúng Vương quốc Thái Lan ký Thỏa thuận hợp tác về trao đổi thông tin, đào tạo chuyên môn, ngôn ngữ, tổ chức hội nghị, hội thảo, định kỳ trao đổi đoàn chuyên viên và cấp cao… đáp ứng mục tiêu tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước, vì khối ASEAN đoàn kết, hữu nghị và thống nhất, phồn vinh.

Dòng chảy lịch sử chứng kiến những thay đổi sâu sắc trong quan hệ quốc tế trên phạm vi toàn cầu, tính từ 1992, giai đoạn tiếp theo của Phân xã Bangkok thấm thoắt, duy trì liên tục hơn 30 năm. Điều ít được nhắc tới là Phân xã Bangkok (tức Cơ quan thường trú TTXVN ở Bangkok) ở giai đoạn sau nằm trong số phân xã đi đầu về áp dụng công nghệ thông tin đáp ứng phương châm "nhanh, trúng, đúng, hay" của lĩnh vực truyền thông.