28/11/2008 15:50 GMT+7 | Văn hoá
(TT&VH) - Tháng 12/2005, trong lần về Tiên Điền – Hà Tĩnh tự “Lễ kỷ niệm 240 năm, năm sinh đại thi hào Nguyễn Du”, biết tôi là người Bắc Ninh, các cụ địa phương đã ngâm cho tôi nghe đôi câu thơ - đối cổ: “Trai Tiên Điền - tinh anh Hồng Lĩnh, Gái Kinh Bắc - thanh sắc Tiêu Tương”, và tặng tôi cuốn Hoan Châu - Nghi Tiên Nguyễn gia thế phả. “Cảo thơm lần giở” cuốn thế phả của gia tộc đại thi hào Nguyễn Du, tôi như được lãng du về miền cổ tích và những trang tình sử thơ mộng.
Câu đối “Lưỡng triều danh Tể tướng/Nhất thế đại Nho sư” |
Cụ Nguyễn Nghiễm làm quan thời vua Lê - chúa Trịnh lên tới chức Tể tướng - Đại tư đồ, tước Xuân quận công, có con trai trưởng là Tiến sĩ Nguyễn Khản sau này nối nghiệp cha cũng tới chức Nhập thị Tham tụng (Tể tướng ở phủ chúa) và Tả tư giảng (dạy Thế tử học), Tế tửu Quốc tử giám. Quan Tể tướng Nguyễn Nghiễm giỏi ca trù, hát xướng ra Thăng Long nhận chức đã say mê ngay giọng ca Quan họ của các liền chị vùng Kinh Bắc nên cưới thêm bà ba Trần Thị Tần quê Hoa Thiều – Hương Mạc - Từ Sơn, sinh ra đại thi hào Nguyễn Du, bà tư Nguyễn Thị Xuyên quê Hoàng Mai, Yên Dũng, Kinh Bắc sinh ra Nguyễn Quýnh.
Nhưng thông tin đáng lưu ý nhất mà cuốn gia phả cung cấp, giục giã bước chân tôi đi điền dã để sưu khảo là về bà vợ thứ 5 và người con trai thứ 5 của cụ Tể tướng: “Nguyễn Trừ (1760 - 1809 - anh trai thứ 5 của Nguyễn Du) con bà trắc thất Nguyễn Thị Xuân, người xã Tiêu Sơn, huyện Yên Phong, Bắc Ninh và vẫn lưu ở quê mẹ. Năm 1779 đỗ Tứ trường, thời Chiêu Thống được bổ Tri phủ Tam Đới. Năm đầu Gia Long được bổ Tri huyện Siêu Loại, thăng Tri phủ Kinh Môn, đổi làm Tri phủ Nam Sách. Năm Gia Long thứ 8-1809, ông mắc bệnh và mất ở đấy, thọ 50 tuổi, đem về táng ở Tiêu Sơn (quê mẹ), có con là Nguyễn Trù làm Tri phủ Vĩnh Tường, con gái là Thị Uyên xinh đẹp lại giỏi nghề thuốc được tuyển vào làm Cung tần của vua Gia Long, rất được yêu quý”.
Tìm về Tiêu Sơn chiêm ngưỡng các di vật vang bóng một thời:
Từ trái sang phải: Tác giả, cụ Thinh, cụ Bình, Lê Vân -
cán bộ Bảo tàng Nguyễn Du |
1) Long phi Mậu Thìn thu 2) Huân Mộc bái thư |
Ngôi mộ Quan Tri phủ Nam Sách - “bố vợ” vua Gia Long
Như trên đã nói về cụ Nguyễn Trừ - anh trai thứ 5 của Nguyễn Du - có con gái là Thị Uyên được tuyển vào làm Cung tần của vua Gia Long. Gia phả chép rằng, bà này đã sinh hạ với vua Gia Long một hoàng nữ, lên 4 tuổi thì mất. Như vậy cụ Nguyễn Trừ là “bố vợ” vua Gia Long.
Chúng tôi cùng 2 cụ Thinh và Bình ra viếng mộ cụ Tổ khai lập nên chi họ Nguyễn Tiên Điền tại Tiêu Sơn (Tương Giang) thì được đọc tấm bia đá cổ kích thước khoảng 30x50cm.
Mặt trước có khắc: Cố Nam Sách phủ tri phủ Nguyễn Hầu, Nghệ An trấn, Đức Thọ phủ, Tiên Điền xã nhân dã. Mặt sau khắc: Minh Mệnh thập nhất niên chính nguyệt cốc nhật phụng khắc ư Vĩnh Tường phủ công sở.
Đăng nhập
Họ và tên
Mật khẩu
Xác nhận mật khẩu
Mã xác nhận
Tải lại captchaĐăng ký
Xin chào, !
Bạn đã đăng nhập với email:
Đăng xuất