Từ hạt lúa, giọt nước đến tán rừng, người Việt Nam đã viết nên một nền văn minh bền bỉ: sống thuận theo thiên nhiên, lấy sự hài hòa làm cội nguồn cho mọi sáng tạo và phát triển. Hơn tám mươi năm qua, ngành Nông nghiệp và Môi trường không chỉ là trụ cột của kinh tế, mà còn là nơi gìn giữ cốt cách văn hóa của dân tộc – nơi lao động và đạo lý hòa vào nhau, nơi mỗi mùa vụ là một bài học sống về nhân nghĩa và bền vững.

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Nông nghiệp và Môi trường; Đại hội thi đua yêu nước lần thứ nhất sáng 12/11/2025

Từ buổi bình minh lịch sử, lúa nước đã không chỉ nuôi sống con người mà còn nuôi dưỡng tâm hồn Việt Nam. Trong từng thửa ruộng, người Việt Nam học được sự kiên nhẫn, biết chờ đợi mùa mưa thuận gió hòa; trong từng hạt giống, họ gửi gắm niềm tin vào ngày mai. Văn hóa Việt Nam vì thế mà hình thành: cần cù, sẻ chia, trọng nghĩa tình và hòa hợp với tự nhiên.

Khi Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định ngành Nông nghiệp và Môi trường là "trụ cột của nền kinh tế, nền tảng của sinh kế", đó không chỉ là sự ghi nhận thành tựu kinh tế, mà còn là sự tôn vinh một giá trị văn hóa: văn hóa nông nghiệp – văn hóa sinh thái, nơi thiên nhiên được nâng niu, gìn giữ.

Trong dòng chảy ấy, người nông dân Việt Nam không chỉ là người làm ra hạt gạo, mà là người canh giữ nền tảng tinh thần của dân tộc. Họ hiểu đất bằng bàn tay, hiểu trời qua màu mây, hiểu nước qua từng con mương, thửa ruộng. Chính từ mối giao cảm ấy, triết lý "thuận thiên" – hòa mình vào tự nhiên chứ không đối kháng với tự nhiên – đã trở thành kim chỉ nam cho bản sắc Việt Nam suốt hàng nghìn năm.

Ngày nay, khi thế giới phải trả giá cho những mô hình phát triển nóng và khai thác quá mức, Việt Nam một lần nữa trở lại với triết lý xưa bằng ngôn ngữ hiện đại: phát triển xanh. Trong diễn văn tại Lễ kỷ niệm 80 năm ngành Nông nghiệp và Môi trường, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói một câu giản dị mà sâu sắc: "Thiên nhiên là bạn đồng hành của phát triển".

Tổng Bí thư Tô Lâm trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng ngành Nông nghiệp và Môi trường

Đó không chỉ là thông điệp về bảo tồn, mà là một tầm nhìn văn hóa. Bởi trong tâm thức người Việt Nam, thiên nhiên còn là bạn tri kỷ – nơi con người gửi gắm niềm tin, lòng biết ơn và đạo lý. Mỗi dòng sông là một ký ức, mỗi cánh rừng là một nhân chứng, mỗi ngọn núi là một phần linh hồn đất nước.

Từ cách ta gọi "Mẹ thiên nhiên", đến những câu phương ngôn như "Tấc đất tấc vàng", "rừng vàng, biển bạc"… có thể thấy thiên nhiên trong văn hóa Việt Nam luôn được nhân hóa, được gắn với tình thương và đạo lý. Chính vì thế, khi Việt Nam chọn con đường phát triển xanh, đó không phải là sự sao chép mô hình quốc tế, mà là sự trở về với căn tính – với bản sắc của một dân tộc sống hài hòa cùng tự nhiên.

Năm 2025, việc hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với Bộ Tài nguyên và Môi trường là dấu mốc có ý nghĩa đặc biệt. Lần đầu tiên, một cơ quan thống nhất quản lý "nguồn nuôi sống" và "nguồn nuôi dưỡng" của đất nước: đất, nước, rừng, biển và nông nghiệp. Nếu nhìn ở chiều sâu văn hóa, đây không chỉ là bước cải cách về cơ cấu, mà là sự hòa quyện giữa hai mạch nguồn của phát triển Việt Nam: mạch nguồn vật chất và mạch nguồn tinh thần. Đó là cách Nhà nước thể chế hóa triết lý "thuận thiên" trong thời đại mới – đưa khoa học, dữ liệu và công nghệ vào phục vụ con người, nhưng vẫn giữ nguyên giá trị cốt lõi của văn hóa: sự cân bằng, nhân hậu và bền vững.

Như Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định: "Hợp nhất bộ máy không chỉ tinh gọn tổ chức, mà còn hợp nhất tầm nhìn – quản trị đất, nước, rừng, biển theo hệ sinh thái; đưa đổi mới sáng tạo và dữ liệu vào từng mùa vụ, từng không gian sống". Đó là cách Việt Nam khẳng định bản sắc văn hóa trong quản trị quốc gia – vừa hiện đại, vừa nhân văn.

Ba trụ cột "Nông nghiệp sinh thái – Nông thôn hiện đại – Nông dân văn minh" không chỉ là định hướng phát triển, mà là biểu tượng văn hóa của Việt Nam thời hội nhập. Nông nghiệp sinh thái là tinh thần sống hòa cùng đất trời – tôn trọng quy luật tự nhiên, phát triển theo hướng tuần hoàn, giảm phát thải. Nông thôn hiện đại là không gian văn hóa mới – nơi công nghệ kết nối với ký ức, nơi làng quê trở thành "tế bào xanh" của xã hội nhân văn. Nông dân văn minh là hình ảnh của người Việt Nam thời đại số – vừa là người sản xuất, vừa là người sáng tạo, vừa là người gìn giữ văn hóa.

Từ những yếu tố ấy, nông nghiệp không chỉ là lĩnh vực kinh tế mà trở thành nguồn lực mềm của quốc gia – nơi chứa đựng triết lý phát triển bền vững, bản lĩnh tự cường và vẻ đẹp nhân ái của con người Việt Nam. Một đất nước bền vững bắt đầu từ sự tử tế với thiên nhiên. Khi ta biết giữ rừng như giữ phổi, giữ sông như giữ mạch máu, giữ đất như giữ lòng – ấy là lúc văn hóa được làm mới bằng hành động, chứ không chỉ bằng lời nói.

Văn hóa xanh hôm nay không chỉ là xu hướng, mà là cách người Việt Nam trở lại chính mình: trở lại với lối sống tiết chế, nhân hậu, cộng sinh với tự nhiên; trở lại với triết lý "thiên – địa – nhân hợp nhất" từng làm nên bản sắc Việt Nam qua hàng ngàn năm dựng nước.

Tám mươi năm qua, ngành Nông nghiệp và Môi trường đã chứng minh rằng: phát triển kinh tế không tách rời văn hóa; và giữ gìn môi trường cũng chính là giữ gìn tâm hồn dân tộc. Từ hạt lúa của ngày xưa đến những mô hình nông nghiệp xanh hôm nay là một mạch chảy xuyên suốt – mạch chảy của niềm tin, của khát vọng và của đạo lý làm người Việt Nam.

Các đại biểu tham dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Nông nghiệp và Môi trường

Khi thiên nhiên trở lại làm bạn đồng hành của phát triển, Việt Nam không chỉ hướng tới một nền kinh tế xanh, mà còn khẳng định một bản sắc văn hóa xanh – nơi con người, đất và trời cùng chung nhịp thở của tương lai.