Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị ban hành ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo được người dân Nghệ An ủng hộ bởi sẽ mang lại nhiều lợi ích như đảm bảo công bằng trong giáo dục khi học sinh ở mọi vùng miền đều học cùng một nội dung. 

Giáo viên thuận lợi hơn trong trao đổi chuyên môn và tổ chức hoạt động học tập. Phụ huynh giảm chi phí khi sách có thể tái sử dụng, việc kiểm tra, đánh giá học sinh được thực hiện thống nhất, phản ánh đúng năng lực của các em.

Đổi mới trong kiểm tra, đánh giá

Dưới góc độ người trực tiếp giảng dạy, cô giáo Phan Thị Vân Hường, giáo viên Ngữ văn, Trường Trung học cơ sở Hưng Dũng, phường Trường Vinh chia sẻ, việc có một bộ sách giáo khoa thống nhất mang lại nhiều lợi ích cho giáo viên, học sinh và phụ huynh. Phụ huynh tiết kiệm chi phí mua sách và tái sử dụng sách cũ, học sinh không bỡ ngỡ khi chuyển trường, giúp quá trình học tập diễn ra liền mạch.

Một bộ sách giáo khoa thống nhất góp phần tạo sự ổn định, nhất quán trong chương trình giảng dạy, giúp việc kiểm tra, đánh giá học sinh được thực hiện thống nhất và công bằng hơn. Giáo viên có thể tập trung vào việc đổi mới phương pháp giảng dạy, ứng dụng công nghệ và phát triển kỹ năng mềm cho học sinh.

Theo cô Vân Hường, số lượng sách giáo khoa không phải thước đo đổi mới dạy học mà nằm ở năng lực sáng tạo, tự chủ của giáo viên: Năng lực sư phạm, tổ chức dạy học, tổ chức kiểm tra đánh giá học sinh. Sách giáo khoa chỉ là tài liệu chính để tổ chức dạy học. Giáo viên cần căn cứ vào yêu cầu cần đạt của chương trình, tham khảo nhiều nguồn học liệu, xác định cách dạy học phù hợp, không chỉ ở môn Ngữ văn mà kể cả các môn học khác.

"Tôi đồng tình với chương trình Giáo dục phổ thông hiện nay ở tính ưu việt, trao cơ hội tự chủ, sáng tạo cho người dạy và người học. Cách ra đề tổ chức kiểm tra đánh giá hiện nay cũng theo hướng mở, đặt ra vấn đề và yêu cầu người học vận dụng kiến thức đưa ra hướng giải quyết. Dù sử dụng bộ sách giáo khoa nào, tôi mong muốn ngành giáo dục tiếp tục phát huy những đổi mới trong cách kiểm tra, đánh giá hiện nay để giáo viên và học sinh yên tâm dạy học", cô Vân Hường chia sẻ.

Từ khi triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, dù có 3 bộ sách giáo khoa đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định, phê duyệt nhưng Trường Trung học cơ sở thị trấn 2 (xã Vạn An) chỉ lựa chọn và sử dụng bộ sách "Kết nối tri thức vào cuộc sống". Năm học 2025-2026, nhà trường không thay đổi lựa chọn sách giáo khoa để ổn định dạy học cũng như tạo thuận lợi cho phụ huynh, học sinh trong mua sắm sách vở.

Về chủ trương sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất, cô Trần Thị Duyên, Phó Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở thị trấn 2 (xã Vạn An) cho biết, không ảnh hưởng hay thay đổi nhiều đến giảng dạy của giáo viên. Theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, sách giáo khoa không phải là pháp lệnh mà chỉ là tài liệu dạy học. Qua đó, giáo viên giúp học sinh hình thành phẩm chất, kỹ năng cần đạt.

"Trường chúng tôi sử dụng bộ sách Kết nối trí thức với cuộc sống nhưng thực tế giảng dạy trên lớp, bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn thi cuối cấp… nhiều giáo viên của trường chủ động mua thêm các bộ sách khác để làm tài liệu tham khảo. Qua đó, giáo viên chắt lọc, sử dụng nội dung linh hoạt, phù hợp trong giảng dạy, phù hợp từng nhóm học sinh. Quan trọng nhất đối với giáo viên trong những năm triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 vừa qua là hình thành được tư duy, phương pháp dạy học theo hướng phát huy năng lực dạy học. Giáo viên tích cực tự học, nâng cao năng lực, chủ động nghiên cứu tài liệu dạy học để đưa ra cách dạy học phù hợp. Vì vậy, khi sử dụng một bộ sách thống nhất cũng không làm mất đi tính linh hoạt hay sáng tạo trong giáo dục", cô Trần Thị Duyên chia sẻ.

Theo nhiều cán bộ quản lý, giáo viên ở Nghệ An, việc thống nhất một bộ sách giáo khoa không gây xáo trộn đến dạy học. Thước đo đánh giá đổi mới giáo dục không nằm ở bao nhiêu bộ sách giáo khoa mà căn cứ vào yêu cầu cần đạt của chương trình, giáo viên phát huy năng lực tự chủ, tham khảo nhiều nguồn học liệu, xác định cách dạy học, kiểm tra đánh giá phù hợp.

Đảm bảo tính khoa học, vùng miền

Nhiều cán bộ quản lý trường học tại Nghệ An chia sẻ, hiện nay, chưa rõ phương án Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn bộ sách giáo khoa dùng chung mới hoàn toàn hay trên cơ sở điều chỉnh, bổ sung một trong 3 bộ sách giáo khoa hiện có. Tuy nhiên, dù với phương án nào, mong muốn của cán bộ, nhà giáo là bộ sách giáo khoa dùng chung phải đảm bảo tính khoa học, logic, hiện đại, vùng miền - là tài liệu giảng dạy hiệu quả, chất lượng.

Theo thầy Cao Thanh Bảo, Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Hà Huy Tập, phường Thành Vinh, tinh thần của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 là lấy người học làm trung tâm, vì vậy, cần đảm bảo công tác kiểm tra, đánh giá người học theo hướng phát huy năng lực. Tránh tình trạng "thi gì dạy học nấy" hoặc dạy học tủ.

Thầy Cao Thanh Bảo cho biết, về chủ trương một bộ sách giáo khoa dùng chung, khi miễn phí cho học sinh, cách thức triển khai ở nhà trường là sẽ cho học sinh mượn sách giáo khoa. Các em không phải mua sách, tùy vào môn học, chuyên đề học tập lựa chọn và đăng ký mượn sách với nhà trường; hết năm học sẽ trả lại cho khóa sau và mượn sách cho năm học mới. Qua mỗi năm, nhà trường sẽ rà soát và báo cáo số lượng sách bị hư hỏng, thất lạc (nếu có) để xin bổ sung.

Cô Trịnh Thị Hằng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Châu Thắng, xã Châu Tiến đề xuất, để xây dựng bộ sách giáo khoa thống nhất, chất lượng cao, cần đảm bảo các tiêu chí tính khoa học, hệ thống, hiện đại, thực tiễn, nhất là cân đối kiến thức giữa vùng miền đồng bằng - miền núi và đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá.

"Để triển khai thành công cần có giải pháp đồng bộ về ngân sách, phân phối và quản lý và đặc biệt phát triển hạ tầng công nghệ hỗ trợ sách giáo khoa điện tử, giúp giải quyết vấn đề lãng phí và tăng cường hiệu quả học tập. Nhà trường có thể xây dựng ngân hàng sách giáo khoa dùng chung, nơi học sinh nhận sách vào đầu năm và trả lại vào cuối năm học", cô Hằng bày tỏ.

Trong giai đoạn hiện nay, nếu triển khai bộ sách dùng chung thống nhất, cô Phạm Thị Hương, Hiệu trưởng Trường Tiểu học thị trấn 2 (xã Vạn An) mong muốn có sự định hướng trong mỗi bài dạy, bên cạnh yêu cầu cần đạt được quy định trong khung chương trình. Như vậy, những giáo viên có năng lực sẽ chủ động phát huy năng lực, sở trường của mình, nâng cao hiệu quả tiết dạy, còn giáo viên trình độ chưa cao sẽ tự tin hơn trong dạy học, không sợ bị sai định hướng.

Cô Phạm Thị Hương cũng cho biết, nhà trường luôn đặt ra yêu cầu cao đối với giáo viên trong tự học, tự nâng cao năng lực như tự học tiếng Anh, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong dạy học. Hiện nay, giáo viên của trường đều có thể ứng dụng AI linh hoạt vào tiết dạy như thiết kế hoạt động dạy học, tổ chức trò chơi phát huy khả năng sáng tạo, tự chủ tìm hiểu kiến thức cho học sinh…

"Khi giáo viên ngày càng trưởng thành, vững vàng trong chuyên môn lẫn nghiệp vụ, phương pháp dạy học, việc tiếp cận các yếu tố mới trong giáo dục thuận lợi hơn, trong đó có việc thay sách giáo khoa", cô Hương nhấn mạnh.