Ngày 23/9 tới đây, NSND Mai Hoa sẽ ra mắt album "Hà Nội cờ hoa" - một lựa chọn dung hòa giữa kế sự thừa và cách tân: Giữ ký ức các ca khúc kinh điển, đồng thời làm mới phối khí và kỹ thuật để giọng trầm của chi vươn tới âm khu cao trong sáng.

"Tôi chọn tên Hà Nội cờ hoa bởi năm nay có nhiều sự kiện trọng đại của đất nước. Ban đầu, tôi từng nghĩ mình sẽ đặt tên cho album là Mai Hoa hát về Hà Nội" - NSND Mai Hoa mở đầu cuộc trò chuyện với Thể thao và Văn hóa (TTXVN) - "Nhưng rồi, trong những ngày ra phố vừa qua, nhìn đâu tôi cũng thấy cờ bay, hoa nở, không khí rất rộn ràng. Hòa chung niềm vui ấy, tôi cũng trang hoàng nhà cửa với cờ và hoa từ rất sớm. Và cái tên Hà Nội cờ hoa ra đời..."

* Tiêu chí nào giúp chị và ê-kíp chọn ra 9 ca khúc của album giữa kho tàng bài hát về Hà Nội, đặc biệt là việc đưa "Chị tôi" vào tổng thể?          

- Tiêu chí để chọn ca khúc cho album trước hết là sự quen thuộc, gắn bó lâu năm của công chúng với những bài hát về Hà Nội. Ê-kíp muốn đem đến những giai điệu vừa kinh điển, vừa gần gũi, để khi nghe chúng, người Hà Nội hay những ai yêu Hà Nội đều cảm thấy thân thương. Bên cạnh đó, tôi và ê-kíp cũng chú trọng sự đa dạng trong sắc thái âm nhạc để phản ánh được nhiều góc nhìn về Hà Nội hôm nay: có những ca khúc nồng nàn, tha thiết, có những ca khúc rộn ràng, tươi vui. 

Với Chị tôi, đây là bài hát tuy không có từ nào nhắc đến Hà Nội, nhưng lại là ca khúc quen thuộc trong bộ phim Người Hà Nội do hai đạo diễn Hoàng Tích Chi và Đoàn Lê (chị gái của nhà thơ Đoàn Thị Tảo, tác giả bài thơ được phổ nhạc) thực hiện. Bài hát vượt ra ngoài khuôn khổ một ca khúc nhạc phim và từ lâu vẫn được xem là một trong những giai điệu thân thuộc, gợi nhớ bóng dáng người Hà Nội. Tôi đưa ca khúc này vào album như một cách làm nổi bật chiều sâu cảm xúc, để Hà Nội không chỉ hiện ra qua cảnh vật bên ngoài mà còn ở trong tâm hồn, cốt cách con người bên trong.

* Vậy chị đã làm mới những ca khúc quen thuộc như "Hà Nội - một trái tim hồng" ra sao để  giữ ký ức chung mà vẫn có dấu ấn riêng?          

- Bài hát Hà Nội - một trái tim hồng tôi đã thể hiện và được phát trên các chuyến tàu Bắc - Nam mỗi khi đi về đến cửa ngõ Thủ đô. Chính vì thế, khi hát lại, tôi muốn vẫn giữ được ký ức chung đó, nhưng đồng thời phần phối khí và cách xử lý ca từ, nhả chữ thì có sự mềm mại, hiện đại hơn để tạo dấu ấn riêng của mình. Tôi mong khán giả vừa thấy thân quen, vừa có cảm giác tươi mới khi nghe lại.

* Động lực nào khiến chị bước ra "vùng an toàn" để hát ở âm khu cao, và chị đã điều chỉnh kỹ thuật thế nào để vừa giữ chất trầm vừa đạt độ trong sáng?          

- Thực ra trước đây tôi quen hát ở quãng trầm, dày, phù hợp với chất giọng vốn có. Nhưng khi làm album này, tôi muốn bước ra khỏi vùng an toàn để tìm một Hà Nội tươi mới, trẻ trung hơn. Động lực lớn nhất ở đây chính là khán giả. Tôi muốn đem đến cho họ một cảm giác khác lạ khi nghe lại những ca khúc quen thuộc. Về kỹ thuật, tôi điều chỉnh hơi thở và cách đặt giọng, vừa giữ được sự ấm áp đặc trưng, vừa vươn lên những âm khu cao trong sáng, nhẹ nhàng mà không bị gượng ép.  

* Còn với "Hà Nội mùa lá bay", chị tìm được "độ bay" trong âm thanh bằng cách nào và học được điều gì về kỹ thuật, cảm xúc?          

- Khi hát Hà Nội mùa lá bay, tôi tìm "độ bay" bằng cách thả lỏng hơi thở, hát nhẹ nhàng như đang trò chuyện, để âm thanh có sự mềm mại, bay bổng. Tôi cũng chú ý nhiều hơn đến khoảng lặng, để khán giả cảm nhận được không gian và cảm xúc lan tỏa. Qua ca khúc này, tôi muốn truyền tải: kỹ thuật chỉ là nền tảng, còn điều quan trọng nhất là phải để cảm xúc dẫn dắt giọng hát.

* Được biết, những ca khúc "Nhớ về Hà Nội", "Trời Hà Nội xanh" và "Chị tôi" trong album được chị giữ nguyên bản thu đầu tiên?          

- Với 3 ca khúc này, chúng tôi quyết định giữ nguyên bản thu đầu tiên vì cảm xúc khi ấy rất trọn vẹn. Thường thì bản đầu tiên bao giờ cũng còn sự tươi mới, mộc mạc, đôi khi có chút run rẩy nhưng lại chạm đúng mạch cảm xúc mà mình muốn truyền tải. Khi tôi hát demo cho dàn nhạc, tôi đã hát phiêu cùng dàn nhạc, và chính ê-kíp đã muốn giữ lại bản live đó. Trong phòng thu lúc đó, cả ê-kíp đều lặng đi, không ai dám thở mạnh vì sợ phá vỡ không khí. Đây cũng là một CD có tới ba bài hát live, được giữ nguyên vẹn như khoảnh khắc ban đầu. 

* Sự kết hợp với nhạc sĩ Hồng Kiên đã mở ra những "màu" mới nào cho giọng trầm của chị, đặc biệt trong bản phối "Chị tôi"?           

- Sự kết hợp với nhạc sĩ này đã đem đến cho tôi một màu sắc mới trong giọng hát. Hồng Kiên rất tinh tế khi khai thác chất trầm vốn có của tôi nhưng lại đặt trong những bản phối hiện đại, gợi lên nhiều cảm xúc. Với Chị tôi, Hồng Kiên làm mới bằng cách đưa vào những nhịp điệu mềm mại, trong trẻo hơn, giúp giọng hát của tôi vừa giữ được độ sâu, vừa có độ sáng để bay bổng hơn. Nhờ vậy, ca khúc quen thuộc này trở thành một trải nghiệm mới mẻ, khác biệt mà vẫn đầy cảm xúc.          

* Hơn 30 năm gắn bó Hà Nội, những ký ức và khung cảnh cụ thể nào đã "bật công tắc" cảm xúc và ảnh hưởng đến cách chị kể chuyện bằng giọng hát?          

- Tôi có rất nhiều ký ức gắn bó. Đơn giản, đó là những ngày đi qua Hồ Gươm thấy dòng người tấp nập, là những con phố cũ mình đi hát từ thời sinh viên, là hình ảnh phố phường rợp cờ hoa vào mỗi dịp lễ. Chính những trải nghiệm rất đời thường ấy đã khơi gợi cảm xúc để tôi hát về Hà Nội bằng sự chân thành và gần gũi nhất.   

* Khán giả lần này chị hướng đến là ai? Và chị kỳ vọng họ nên nghe album ở không gian/thiết bị nào để cảm nhận tốt nhất?          

- Album này hướng đến nhiều đối tượng khán giả: những người đã gắn bó với Hà Nội nhiều năm, và cả các bạn trẻ muốn tìm hiểu Hà Nội qua âm nhạc. Tôi mong album có thể chạm tới cả những người xa quê. Nghe bằng loa hay tai nghe đều được, nhưng nếu có dàn âm thanh gia đình thì sẽ cảm nhận trọn vẹn hơn sự tinh tế của bản phối.   

* Sau "Nốt trầm Vol.1", album này bổ sung mảnh ghép nào cho chân dung nghệ thuật của chị? Và bước tiếp của chị sẽ là gì?          

- Nếu Nốt trầm Vol.1 giới thiệu một Mai Hoa gắn bó với những ca khúc sở trường của mình, thì Hà Nội cờ hoa bổ sung thêm màu sắc tươi mới, rộn ràng, gần gũi hơn với công chúng. Nó như một mảnh ghép để chân dung nghệ thuật của tôi đầy đủ hơn - không chỉ trầm lắng mà còn có sự bay bổng, trẻ trung.

Bước tiếp theo, tôi muốn thử thách mình ở những dự án kết hợp đa dạng hơn - có thể là các tác phẩm mới hoặc những chương trình biểu diễn kết nối giữa truyền thống và hiện đại - để khán giả thấy tôi vẫn luôn cống hiến với nền âm nhạc nước nhà. Đây cũng là một cách tôi tri ân tới khán giả, tri ân tới Thủ đô về hành trình 31 năm tôi sống tại Hà Nội - nơi đã giúp tôi có được sự nghiệp như bây giờ.

* Theo chị, dòng ca khúc về Hà Nội đang ở giai đoạn nào: kế thừa, cách tân hay "tái định nghĩa"?  

- Tôi nghĩ dòng ca khúc về Hà Nội hiện nay đang ở giai đoạn vừa kế thừa, vừa cách tân. Những tác phẩm kinh điển vẫn sống mãi cùng khán giả, đó là phần gốc rễ không thể thiếu. Nhưng cùng lúc, các nhạc sĩ trẻ cũng mang đến cách viết, cách phối mới, để Hà Nội trong âm nhạc không bị cũ kỹ mà vẫn gần gũi với thế hệ ngày nay. Tôi tin đó là sự vận động tự nhiên để dòng ca khúc này tiếp tục được yêu mến lâu dài.          

Nói thêm, bây giờ các nhạc sĩ làm mới nhạc về Hà Nội bằng nhiều cách lắm. Có người phối lại với nhạc cụ hiện đại, có người lại đưa thêm đàn bầu, sáo trúc hay guitar mộc để giữ chất dân tộc và gợi không gian phố phường. Quan trọng nhất là dù thay đổi thế nào thì khi nghe, khán giả vẫn phải thấy cái hồn của Hà Nội - sự bình dị phố.    

Còn các nghệ sĩ trẻ ngày nay cũng có nhiều điều kiện hơn so với thế hệ ngày trước, được tiếp cận công nghệ hiện đại nên tư duy thẩm mỹ cũng mới mẻ, đa dạng. Họ dám thử nghiệm nhiều phong cách, làm mới ca khúc Hà Nội theo cách riêng. Tôi thấy đó là tín hiệu vui, vì vừa có sự kế thừa, vừa có sự sáng tạo.          

* Câu hỏi cuối: Theo chị, bài hát về Hà Nội hiện nay cần tránh những lối mòn nào- cả về ca từ, hòa âm, giai điệu, cách hát?           

- Với tôi, khi sáng tác hay hát về Hà Nội, điều quan trọng là làm sao giữ được sự tinh tế, thanh lịch vốn có của người Tràng An. Vì vậy, ca từ, hòa âm, giai điệu hay cách thể hiện đều cần được chăm chút, tránh sự đơn điệu hoặc rập khuôn. Chỉ cần mỗi nghệ sĩ có một góc nhìn riêng, một tình cảm thật sự dành cho Hà Nội thì bài hát tự khắc sẽ được lan tỏa.

* Xin cảm ơn chị về cuộc phỏng vấn!