Đại kiện tướng Lê Quang Liêm đã khắc tên mình vào lịch sử cờ vua Việt Nam khi đánh bại kỳ thủ chủ nhà Karthik Venkataraman tại vòng 4 World Cup cờ vua 2025. 

Chiến thắng ấn tượng giúp Quang Liêm lần đầu tiên góp mặt ở vòng 1/8 (vòng 5) của giải đấu danh giá nhất hành tinh, qua đó mở ra cơ hội lớn hướng tới suất tham dự Candidates, sân chơi chỉ dành cho những kỳ thủ mạnh nhất thế giới.

Chiến thắng của bản lĩnh và trí tuệ

Tối 12-11, tại thành phố Chennai (Ấn Độ), Lê Quang Liêm đã tạo nên cột mốc lịch sử khi vượt qua Karthik Venkataraman, nhà đương kim vô địch Ấn Độ, với tổng điểm 1,5-0,5 sau hai ván cờ tiêu chuẩn. Trận lượt đi diễn ra một ngày trước đó kết thúc với kết quả hòa, khiến ván lượt về trở thành trận đấu mang tính quyết định.

Cầm quân đen, Quang Liêm chọn phòng thủ Nimzo-Ấn Độ (Nimzo-Indian Defense), một khai cuộc nổi tiếng đòi hỏi sự kiên nhẫn và tính toán sâu xa. Giai đoạn đầu của ván đấu diễn ra giằng co, nhưng đến trung cuộc, bản lĩnh và kinh nghiệm của kỳ thủ Việt Nam đã được thể hiện rõ.

Khi đồng hồ chỉ còn vỏn vẹn 9 phút suy nghĩ, Quang Liêm bất ngờ tìm ra nước cờ "thần kỳ", đẩy tốt g6 và đưa tượng lên g7, rồi sang e5, trước khi đặt tại ô f4 để tung ra đòn ghim chí mạng. Đòn chiến thuật tinh tế này khiến đối thủ không thể xoay chuyển thế trận, buộc phải hy sinh quân để phòng thủ. Từ thời điểm đó, thế cờ dần nghiêng hẳn về đại diện Việt Nam.

Sau hơn 5 tiếng đấu trí căng thẳng với 68 nước đi, kỳ thủ chủ nhà buộc phải xin thua. Chiến thắng ấy không chỉ là một ván cờ thắng, mà là bản lĩnh của một đại kiện tướng đã đạt đến độ chín của sự nghiệp.

Dấu son cho cờ vua Việt Nam

Chiến thắng 1,5-0,5 trước Karthik Venkataraman đưa Lê Quang Liêm lần đầu tiên vào vòng 5 World Cup cờ vua, trở thành kỳ thủ Việt Nam đầu tiên trong lịch sử làm được điều này. Trước đó, anh từng dừng bước ở vòng 4 vào các năm 2013 và 2019, dù khi đó phong độ cũng rất cao.

Thành tích lần này càng đáng nể khi Quang Liêm toàn thắng cả ba vòng đấu chỉ sau hai ván cờ tiêu chuẩn, không phải bước vào tie-break cờ nhanh hay cờ chớp, điều rất hiếm ở cấp độ World Cup. Nhờ chuỗi trận hoàn hảo ấy, anh tăng 5 bậc Elo, vươn lên top 17 thế giới, tiếp tục khẳng định vị thế của kỳ thủ số 1 Đông Nam Á.

Giới chuyên môn quốc tế đánh giá đây là bước tiến mang tính lịch sử của cờ vua Việt Nam, bởi World Cup FIDE là giải đấu quy tụ gần 200 kỳ thủ mạnh nhất hành tinh, nơi hầu hết các đại kiện tướng hàng đầu đều góp mặt. Tính đến thời điểm hiện tại, Quang Liêm là đại diện duy nhất của khu vực Đông Nam Á còn trụ lại ở vòng 16 kỳ thủ mạnh nhất.

Sau trận đấu, Lê Quang Liêm chia sẻ về ý tưởng đã giúp anh tạo nên chiến thắng lịch sử: "Mấu chốt là tôi tìm ra ý tưởng đẩy tốt g6, lên tượng g7 và tượng e5. Từ đó, tôi không thấy cách nào để đối thủ giữ được thế trận. Tôi chỉ có vài phút để quyết định, nhưng rất mừng vì sự lựa chọn ấy đã đúng".

Khi được hỏi về cảm xúc, Quang Liêm cười hiền: "Tôi rất vui vì ngày mai được nghỉ ngơi một chút. Tôi sẽ chuẩn bị thật tốt cho vòng tiếp theo. Đối thủ của tôi, Alexander Donchenko, cũng thắng hôm nay, nên cả hai đều có một ngày nghỉ. Tôi cảm thấy rất thoải mái và sẵn sàng cho trận đấu tới".

Sự điềm tĩnh và tự tin ấy chính là hình ảnh quen thuộc của kỳ thủ sinh năm 1991, người luôn chọn sự bền bỉ và kỷ luật làm kim chỉ nam trong suốt hành trình chinh phục đỉnh cao.

Hành trình tới giấc mơ Candidates

Đối thủ của Lê Quang Liêm ở vòng 5 là Đại kiện tướng Alexander Donchenko (Đức, Elo 2.641), hạt giống số 61 của giải. Dù Donchenko đang có phong độ cao, từng gây bất ngờ khi loại Anish Giri và Matthias Bluebaum, nhưng giới phân tích đánh giá Quang Liêm vẫn được xếp "cửa trên" nhờ sự ổn định và khả năng kiểm soát thế trận tốt hơn.

Trên lý thuyết, con đường đến bán kết, thậm chí chung kết, của Quang Liêm đang rộng mở. Hàng loạt "đại cao thủ" cùng nhánh đấu như Gukesh Dommaraju, Shakhriyar Mamedyarov, Nodirbek Abdusattorov hay Anish Giri đều đã sớm dừng bước. Nếu lọt vào top 3 chung cuộc, Quang Liêm sẽ giành vé tham dự Candidates 2026, giải đấu danh giá chọn ra người thách đấu ngôi vô địch thế giới.

Đây không chỉ là mục tiêu của riêng anh, mà còn là giấc mơ lớn nhất trong lịch sử cờ vua Việt Nam, nơi một kỳ thủ Đông Nam Á có thể góp mặt trong vòng đấu chọn người tranh ngôi "Vua cờ".

Kỳ thủ, HLV và người truyền cảm hứng

Ngoài việc là kỳ thủ số 1 Việt Nam, Lê Quang Liêm hiện còn đảm nhiệm vai trò HLV trưởng đội cờ Đại học Webster (Mỹ), một trong những trung tâm đào tạo cờ hàng đầu thế giới. Tại giải năm nay, nhiều học trò cũ của anh cũng đang góp mặt, trong đó có Awonder Liang (Elo 2.701). Nếu cả hai cùng vượt qua vòng 5, họ có thể gặp nhau ở tứ kết.

Liêm hài hước chia sẻ: "Nếu chúng tôi gặp nhau ở tứ kết, ai thắng cũng vui. Vì người thắng sẽ vào bán kết. Tôi sẽ rất hạnh phúc nếu điều đó xảy ra".

Với việc lọt vào vòng 5, Quang Liêm không chỉ ghi dấu mốc mới cho bản thân mà còn mang về phần thưởng ít nhất 25.000 USD (khoảng 650 triệu đồng) từ ban tổ chức. Dù con số ấy không quá lớn với một kiện tướng đẳng cấp thế giới, nhưng nó là biểu tượng cho nỗ lực phi thường của một người đã hơn hai thập kỷ theo đuổi đam mê cờ vua.