Tại Thượng Hải – trái tim của cờ tướng thế giới – Lại Lý Huynh đã viết nên một chương sử mới khi đánh bại "thần đồng" chủ nhà Doãn Thăng, phá vỡ thế độc tôn kéo dài 18 kỳ giải liên tiếp của các kỳ thủ Trung Quốc ở giải vô địch thế giới.

Từ cậu bé mê cờ ở Vĩnh Long, quên ăn quên ngủ bên bàn cờ gỗ, đến biểu tượng quốc gia với danh hiệu "toàn tài nhất lịch sử cờ tướng Việt Nam hiện đại", hành trình của Lại Lý Huynh là minh chứng sống động cho sức mạnh của đam mê và ý chí vượt biên giới. Chiến thắng này không chỉ mang về 1 tỷ đồng thưởng nóng từ doanh nhân Nguyễn Hữu Luận (cựu Chủ tịch Liên đoàn Cờ Việt Nam khóa 2011-2015) và Tập đoàn Phương Trang, mà còn mở ra kỷ nguyên mới cho cờ tướng Việt Nam – môn thể thao trí tuệ từng bị coi là "sân chơi của người khổng lồ" Trung Quốc. Hãy cùng nhìn lại hành trình kỳ diệu của người hùng đã làm rung chuyển bàn cờ Thượng Hải.

Từ cậu bé say mê bàn cờ gỗ...

Lại Lý Huynh sinh ngày 16/5/1990 tại Vĩnh Long, một tỉnh miền Tây sông nước, nơi cờ tướng không phải là môn thể thao phổ biến như bóng đá hay võ thuật. Từ nhỏ, cậu bé Lý Huynh đã say mê bàn cờ gỗ, thường ngồi hàng giờ bên bàn cờ với ông nội – một người đam mê cờ tướng nghiệp dư. "Tôi quên ăn quên ngủ, chỉ nghĩ đến nước cờ tiếp theo", Huynh từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn. Năm 12 tuổi, anh bắt đầu theo học tại Câu lạc bộ Cờ tướng Vĩnh Long, và nhanh chóng nổi lên như một tài năng trẻ.

Năm 2009, ở tuổi 19, Lại Lý Huynh bước chân vào đấu trường chuyên nghiệp quốc tế tại Giải vô địch cờ tướng thế giới lần thứ 11 (tại Bắc Kinh, Trung Quốc). Anh góp công lớn giúp đội tuyển Việt Nam giành huy chương bạc đồng đội, đồng thời xếp hạng 7 cá nhân – thành tích ấn tượng cho một tân binh. Đây là bước ngoặt, đánh dấu sự trỗi dậy của cờ tướng Việt Nam sau nhiều năm bị Trung Quốc thống trị tuyệt đối. Từ đó, Huynh trở thành trụ cột của đội tuyển quốc gia, với 6 lần vô địch cờ tướng quốc gia (2013-2021) và 3 lần á quân (2012, 2015, 2022). Anh được phong đặc cấp quốc tế đại sư – danh hiệu cao quý nhất trong làng cờ Việt Nam.

Hành trình khởi nghiệp của Huynh không chỉ là những ván cờ, mà còn là sự kiên trì vượt qua khó khăn. Là con trai một gia đình lao động, anh từng phải cân bằng giữa học hành và tập luyện, thậm chí từ bỏ giấc mơ đại học để theo đuổi đam mê. "Cờ tướng dạy tôi kiên nhẫn và tính toán dài hơi, giống như cuộc đời vậy", Huynh từng nói. Những năm đầu, anh thường xuyên được mời sang Trung Quốc thi đấu các giải giao hữu, học hỏi từ các "kỳ vương" như Hứa Ngân Xuyên – người đã trở thành "sư phụ tinh thần" của anh từ năm 2016. Chính những chuyến đi này đã rèn luyện cho Huynh khả năng thích ứng với áp lực từ khán giả chủ nhà và chiến thuật "dồn dập" của đối thủ Trung Quốc.

... đến hành trình chinh phục đấu trường quốc tế

Lại Lý Huynh không chỉ là "ngôi sao" trong nước mà còn là "kỳ thủ phá sóng" trên đấu trường quốc tế. Từ năm 2010, anh trở thành chủ lực của đội tuyển Việt Nam, góp phần đưa cờ tướng nước nhà từ vị thế "học trò" lên "đối thủ đáng gờm" của Trung Quốc. Tại Giải vô địch thế giới 2010 (Ấn Độ), Huynh giúp đội tuyển giành huy chương bạc đồng đội. Đến năm 2014 (Thổ Nhĩ Kỳ) và 2016 (Kazakhstan), anh tiếp tục mang về thêm 2 huy chương bạc, khẳng định vị thế "số 1 Việt Nam".

Năm 2022 đánh dấu bước ngoặt lớn: Tại Giải vô địch thế giới ở Uzbekistan, Lại Lý Huynh dẫn dắt đội tuyển Việt Nam vô địch đồng đội nam – lần đầu tiên sau 32 năm. Cùng Nguyễn Thành Bảo, anh góp công lớn vào chiến thắng lịch sử này. Cá nhân, Huynh thống trị nội dung cờ nhanh với 2 chức vô địch thế giới liên tiếp (2022 và 2023), vượt qua các kỳ thủ hàng đầu như Vương Thiên Nhất (Trung Quốc). Năm 2023, tại Giải vô địch thế giới ở Mỹ, anh suýt vô địch cờ tiêu chuẩn khi vào chung kết, nhưng thua Mạnh Thần ở loạt tie-break – một thất bại cay đắng nhưng đầy bài học.

Huynh còn tỏa sáng tại các giải châu Á và khu vực. Anh giành huy chương vàng SEA Games (2019, 2023), ASIAD (2022), và đặc biệt là Giải Giáp Cấp Liên Tái Trung Quốc 2023 – nơi anh vô địch đồng đội với đội Hàng Châu, trở thành ngoại binh đầu tiên đánh bại các "kỳ vương" như Vương Thiên Nhất. Những thành tích này không chỉ nâng tầm cá nhân mà còn giúp Việt Nam xếp thứ 2 thế giới sau Trung Quốc về tổng huy chương. "Huynh là 'phi Hoa duệ' – tài năng vượt biên giới, nhưng luôn mang tinh thần Việt", HLV Diệp Khai Nguyên nhận xét.

Chiến tích lịch sử tại Thượng Hải

Giải vô địch cờ tướng thế giới 2025 – kỳ thứ 19 – diễn ra từ 22/9 đến 27/9 tại Thượng Hải, với 51 kỳ thủ tham gia nội dung cờ tiêu chuẩn cá nhân nam (60 phút + 30 giây/nước). Hệ Thụy Sĩ 9 ván quyết định thứ hạng. Lại Lý Huynh bất bại sau 8 vòng (5 thắng, 3 hòa), bằng điểm 13 với Doãn Thăng và Mạnh Phồn Duệ. Nhờ chỉ số phụ tốt hơn (thắng gián tiếp Phồn Duệ), anh vào chung kết gặp Doãn Thăng – "thần đồng" 20 tuổi của chủ nhà, được kỳ vọng phá "lời nguyền" 18 kỳ vô địch.

Trận chung kết lúc 12h (giờ Hà Nội) 27/9 là cuộc chiến tâm lý và chiến thuật đỉnh cao. Doãn Thăng cầm đỏ, đi tiên, chọn lối hai pháo giữa dồn dập. Khai cuộc, anh chiếm ưu thế, khóa xe mã đen, thí pháo đổi tượng, bắt mã để cân bằng quân số. Máy tính phân tích cho thấy Doãn hơn ba tốt, nhưng Lại Lý Huynh bình tĩnh hóa giải, chấp nhận thí quân để giành thế cân bằng. Chung cuộc, Huynh mắc sai lầm nhỏ nhưng nhanh chóng khắc phục, bắt mã đỏ và đổi pháo lấy sĩ – phá vỡ phòng thủ đối thủ.

Tàn cuộc là kịch tính cao trào: Huynh đưa tốt sang sông, phối hợp xe pháo xe tấn công, khóa chết Xe Mã đỏ. Doãn Thăng lúng túng, mất mã sĩ còn lại, để tướng đỏ trơ trọi. Sau hơn 3 giờ, kỳ thủ chủ nhà bắt tay xin thua. Thế cờ cuối: Huynh hơn một mã, pháo xe mạnh, Doãn không lối thoát. Không như năm 2023 (thua tie-break Mạnh Thần dù ưu thế), Huynh "thở phào nhẹ nhõm" – như lời anh nói ngay sau trận.

Một hành trình truyền lửa

Chiến thắng của Lại Lý Huynh mang ý nghĩa lịch sử: Lần đầu HCV cờ tiêu chuẩn cá nhân nam cho Việt Nam, chấm dứt 18 năm thống trị Trung Quốc (từ 1990). Đây là "ngai vàng" khó chinh phục nhất, sau 2 lần á quân (Nguyễn Thành Bảo 2009, Huynh 2023). Nó nâng tầm cờ tướng Việt Nam từ "số 2 thế giới" lên đỉnh cao, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ. Phần thưởng nóng 1 tỷ VND (cho Huynh) và 200 triệu (cho HLV Diệp Khai Nguyên) từ ông Nguyễn Hữu Luận là động viên lớn, nhấn mạnh giá trị văn hóa.

Chiến tích này cũng mang đến sự lan tỏa lớn. Chức vô địch ở Thượng Hải, Lại Lý Huynh được giới cờ tướng Trung Quốc đặt biệt danh "Nam Phương công tử" và là một biểu tượng tài năng vượt biên giới. Scandal bán độ của Trung Quốc (Thiên Nhất, Hâm Hâm đi tù) tạo cơ hội cho Huynh, nhưng anh chinh phục bằng thực lực, thể hiện bản lĩnh trước những thần đồng Trung Quốc như Doãn Thăng (20 tuổi) hay Mạnh Phồn Duệ (17 tuổi).

Thời gian tới, Huynh nhắm bảo vệ danh hiệu, chinh phục Supporters' Shield (cờ tướng Việt Nam). Với kinh nghiệm từ Giáp Cấp Liên Tái 2023 (vô địch đồng đội với Thiên Nhất), anh sẽ dẫn dắt đội tuyển Việt Nam dự SEA Games và ASIAD. "Từ cậu bé mê cờ quên cơm đến nhà vô địch thế giới" – hành trình của Huynh  minh chứng cho sức mạnh ý chí Việt Nam trên bàn cờ quốc tế, khơi dậy đam mê cho hàng triệu người Việt.

***

Từ bàn cờ gỗ Vĩnh Long đến đỉnh cao Thượng Hải, Lại Lý Huynh đã phá vỡ thế độc tôn, mở ra kỷ nguyên mới cho cờ tướng Việt. Hy vọng hành trình của anh truyền lửa cho thế hệ trẻ, đưa môn thể thao trí tuệ này vươn xa hơn. Trên bàn cờ Thượng Hải, Lại Lý Huynh đã viết nên chương sử mới – chương sử của sự kiên trì và vinh quang bất diệt.

| Thực hiện: Tuấn Cương - Sơn Tùng