Diễn kịch để chữa lành 'hội chứng Việt Nam'

21/09/2013 09:17 GMT+7 | Văn hoá

(Thethaovanhoa.vn) - Được công diễn vào các tối 20-21/9 tại Nhà hát Tuổi trẻ, Ngày tưởng niệm đã vượt khỏi câu chuyện của một tác phẩm sân khấu thông thường. Gắn liền với nó là số phận của một cựu binh Mỹ trong chiến tranh ở VN: Brian Delate - diễn viên kiêm tác giả vở kịch.

1. Brian là cựu binh Mỹ, từng có mặt tại Quảng Ngãi trong các năm 1969, 1970. Giống như nhiều đồng đội khác, ông cũng mang trong mình căn bệnh trầm cảm sau khi rời VN trở về Mỹ.  Ở Mỹ, khái niệm “hội chứng Việt Nam” được sử dụng trong trường hợp này. Đó là những rối loạn trầm cảm sau sang chấn tâm lý - khi người lính không thể thoát khỏi những ký ức đau buồn về cuộc chiến này.

Như một cơn ác mộng, những gì từng chứng kiến suốt 2 năm ở VN luôn trở đi, trở lại, giày vò Brian trong các giấc mơ hàng đêm. Rồi 10 năm gần đây, cơn trầm cảm ấy càng tăng mạnh, khi Brian là một trong những người chứng kiến sự kiện 11/9. “Tôi trực tiếp chứng kiến chiếc máy bay thứ 2 lao vào tòa tháp.

Cũng thật khó lý giải sự liên quan giữa điều đó với những ký ức về chiến tranh VN - ngoại trừ sự đau buồn. Ở Mỹ, rất nhiều cựu binh khác cũng vậy, họ không thể cắt nghĩa nổi cách mà hội chứng VN đến với mình” - Brian nói.

Brian và NSND Lê Khanh - nhân vật chính trong vở diễn Ngày tưởng niệm

2. Số phận đưa đẩy, Brian trở thành một diễn viên, biên kịch và đạo diễn tương đối thành công tại Mỹ. Nhưng, phải tới khi cùng một đoàn cựu chiến binh sang thăm VN vào năm 2012, anh mới có điều kiện biểu diễn trước những khán giả Việt Nam. Đây là một chương trình của tổ chức có tên Sáng kiến trái tim người lính. Theo đó, trong 14 năm qua, rất nhiều cựu chiến binh Mỹ đã được đưa trở lại thăm VN với thời lượng khoảng 3 tuần cho mỗi chuyến đi. “Chúng tôi tổ chức các hoạt động nhân đạo khắc phục hậu quả chiến tranh, giúp đỡ nạn nhân nhiễm chất độc da cam và giao lưu văn hóa. Và sau những chuyến đi như vậy, căn bệnh trầm cảm của những cựu binh Mỹ có sự thay đổi tích cực đến kỳ lạ” Brian chia sẻ.

Năm 2012, Brian đã biểu diễn một vài trích đoạn trong Ngày tưởng niệm tại VN. Còn 2 đêm diễn của chuyến đi này là một Ngày tưởng niệm được diễn trọn vẹn, với sự góp mặt của NSND Lê Khanh từ phía Việt Nam. Vở diễn là câu chuyện về một cựu chiến binh Mỹ từng tham chiến tại Việt Nam. Sống trong những ám ảnh dày vò, người lính quyết định tự tử vào đúng ngày lễ tưởng niệm những người lính Mỹ tử trận tại cuộc chiến tranh đó.

“Hơn 40 năm trước, tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình sẽ có một người bạn đến từ VN. Còn bây giờ, tôi thật sự ngạc nhiên khi thấy các khán giả VN thân thiện hoan nghênh vở diễn của mình. Họ nói rằng dù vở diễn được nhìn với quan điểm của một người Mỹ, tính nhân văn vẫn tràn ngập trong đó và vượt qua rào cản ngôn ngữ” - Brian kể.

Chiêu Minh
Thể thao & Văn hóa

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm