Từ mục tiêu "Dân cường - Nước thịnh" sau ngày đất nước giành độc lập, thể thao Việt Nam đã không ngừng vươn lên, khẳng định vị thế trên trường quốc tế nhờ những vận động viên xuất sắc. Họ không chỉ mang về vinh quang mà còn truyền cảm hứng, thúc đẩy sự phát triển của thể thao nước nhà và nâng cao niềm tự hào dân tộc.

Dưới đây là câu chuyện về 10 vận động viên tiêu biểu đã ghi dấu ấn lịch sử, từ những ngày đầu khó khăn đến những cột mốc huy hoàng trong giai đoạn 1945-2025.

TRẦN OANH (1927 - 1986): Người tiên phong vượt kỷ lục thế giới 

 Xạ thủ quê Thanh Hóa này chính là biểu tượng đầu tiên của thể thao đỉnh cao của Việt Nam. Trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, ông đã tạo nên kỳ tích tại giải bắn súng quân đội các nước XHCN ở Plzen, Tiệp Khắc (cũ) vào năm 1962. Với 587 điểm ở nội dung súng ngắn ổ quay 25m, Trần Oanh vượt qua kỷ lục thế giới, trở thành xạ thủ Việt Nam đầu tiên đạt được thành tích này.

Năm 2000, Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) vinh danh ông là Vận động viên xuất sắc nhất thế kỷ 20 của Việt Nam. Thành công của Trần Oanh không chỉ mang về vinh quang mà còn đặt nền móng cho môn bắn súng Việt Nam vươn lên tầm châu lục, thế giới. Ông là minh chứng cho ý chí vượt khó và tài năng, truyền cảm hứng cho các thế hệ vận động viên sau này, góp phần đưa thể thao Việt Nam định hình trên bản đồ thể thao thế giới.

PHẠM HUỲNH TAM LANG (1942 - 2014): Huyền thoại bóng đá miền Nam

Sinh năm 1942 tại Gò Công, Phạm Huỳnh Tam Lang nổi bật trong vai trò đội trưởng đội tuyển miền Nam Việt Nam vô địch Merdeka Cup 1966, một giải đấu danh giá ở châu Á thời ấy cũng như chức vô địch môn bóng đá nam kỳ SEAP Games đầu tiên vào năm 1959.

Sau khi giải nghệ, ông tiếp tục để lại dấu ấn với vai trò huấn luyện viên, đưa Cảng Sài Gòn giành 4 chức vô địch quốc gia, 2 Cúp quốc gia. Phong cách chơi bóng kỷ

luật, thông minh cùng tinh thần fair-play của ông đã trở thành hình mẫu lý tưởng. Phạm Huỳnh Tam Lang không chỉ góp phần phát triển bóng đá mà còn đào tạo nhiều thế hệ cầu thủ, để lại di sản trường tồn trong lịch sử bóng đá Việt Nam.

TRẦN QUANG HẠ (sinh năm 1971): Tấm HCV ASIAD lịch sử

Trần Quang Hạ là võ sĩ taekwondo tiên phong, người đã mở ra một chương mới cho thể thao Việt Nam trên đấu trường châu lục.

Ông bắt đầu học taekwondo từ năm 13 tuổi trong điều kiện thiếu thốn, thậm chí nhịn ăn sáng để theo đuổi đam mê. Tại Đại hội thể thao mùa Hè châu Á ASIAD

1994 ở Hiroshima, Nhật Bản, ông xuất sắc giành tấm huy chương Vàng ở hạng cân - 58kg nam, trở thành vận động viên Việt Nam đầu tiên đạt thành tích này tại đấu trường châu lục. Ông cũng ghi dấu ấn với nhiều HCV SEA Games.

Thành công và ý chí của Trần Quang Hạ đã thúc đẩy sự phát triển của taekwondo Việt Nam, truyền cảm hứng cho các võ sĩ trẻ vượt khó khăn để chinh phục đỉnh cao.

TRẦN HIẾU NGÂN (sinh năm 1974): Người "mở hàng" Olympic

Tại Thế vận hội mùa Hè Olympic Sydney 2000, Trần Hiếu Ngân giành huy chương Bạc ở nội dung - 57kg nữ môn Taekwondo, để đưa quốc kỳ Việt Nam lần đầu tung bay trên bục chiến thắng tại ngày hội thể thao lớn nhất hành tinh. Ngoài ra, cô còn giành nhiều huy chương tại ASIAD và các giải vô địch thế giới.

Sau khi giải nghệ, Trần Hiếu Ngân tiếp tục đóng góp với vai trò huấn luyện viên, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ. Thành tích của cô không chỉ là niềm tự hào dân tộc mà còn mở đường cho sự phát triển của taekwondo Việt Nam, khẳng định khả năng cạnh tranh của vận động viên Việt Nam ở đấu trường thế giới.

HOÀNG XUÂN VINH (sinh năm 1974): Ngôi sao vàng Olympic

Sinh năm 1974 tại Hà Nội, Hoàng Xuân Vinh bắt đầu sự nghiệp trong Quân đội và nhanh chóng khẳng định tài năng ở môn bắn súng. Tại Olympic Rio 2016, anh giành huy chương Vàng ở nội dung súng ngắn hơi 10m nam và huy chương Bạc ở nội dung súng ngắn 50m, trở thành vận động viên Việt Nam đoạt nhiều huy chương Olympic nhất. Xuân Vinh cũng đạt nhiều thành tích tại ASIAD và các giải vô địch thế giới.

Thành công của Hoàng Xuân Vinh đã nâng tầm môn bắn súng Việt Nam, truyền cảm hứng mạnh mẽ cho thế hệ trẻ. Ông là biểu tượng của sự kiên trì và xuất sắc, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử thể thao Việt Nam.

NGUYỄN THÚY HIỀN (sinh năm 1979): Lá cờ đầu wushu

Nguyễn Thúy Hiền được xem là huyền thoại Wushu Việt Nam, người tiên phong đưa môn võ này lên đỉnh cao thế giới.

Nguyễn Thúy Hiền bắt đầu học Wushu từ năm 11 tuổi và nhanh chóng bộc lộ tài năng. Ở tuổi 14, cô giành huy chương Vàng tại Giải vô địch Wushu thế giới ở Malaysia, trở thành vận động viên Việt Nam đầu tiên vô địch thế giới ở môn này và cũng là nhà vô địch thế giới đầu tiên của Thể thao Việt Nam sau ngày đất nước thống nhất.

Từ 1993 đến 2003, cô giành tổng cộng 7 huy chương Vàng thế giới và nhiều huy chương Vàng SEA Games. Nguyễn Thúy Hiền không chỉ mang về vinh quang mà còn thúc đẩy sự phát triển của Wushu tại Việt Nam. Sau khi giải nghệ, cô tiếp tục đóng góp với vai trò huấn luyện viên và trọng tài.

LÊ QUANG LIÊM (sinh năm 1991): Đại kiện tướng Cờ Vua

Lê Quang Liêm là kỳ thủ xuất sắc nhất trong lịch sử cờ vua Việt Nam, được công nhận là một trong những tài năng hàng đầu của cờ Vua châu Á.

Sinh năm 1991 tại TP.HCM, Quang Liêm đạt danh hiệu Đại kiện tướng (Grandmaster) năm 2006 khi mới 15 tuổi. Năm 2013, anh vô địch cờ chớp thế giới, và năm 2019, anh giành huy chương Vàng tại Giải cờ vua châu Á. Lê Quang Liêm cũng đại diện Việt Nam tại nhiều kỳ Olympic cờ vua, với thành tích tốt nhất là vị trí thứ 7 năm 2012. Hiện anh là huấn luyện viên trưởng đội cờ vua Đại học Webster, Mỹ. Sự nghiệp của anh không chỉ mang về vinh quang mà còn góp phần phổ biến cờ vua tại Việt Nam, truyền cảm hứng cho thế hệ kỳ thủ trẻ. Lê Quang Liêm là biểu tượng của trí tuệ và tài năng Việt Nam trên đấu trường quốc tế.

LÊ VĂN CÔNG (sinh năm 1984): Người hùng Paralympic

Lê Văn Công là lực sĩ khuyết tật xuất sắc nhất trong lịch sử thể thao Việt Nam, biểu tượng của ý chí vượt khó. Sinh năm 1984 tại Hà Tĩnh, anh bị liệt hai chân từ nhỏ nhưng không ngừng nỗ lực để trở thành vận động viên cử tạ hàng đầu. Năm 2016, tại Paralympic Rio, Văn Công giành huy chương Vàng ở hạng cân 49kg, trở thành vận động viên Việt Nam đầu tiên đạt thành tích này. Anh tiếp tục giành huy chương Bạc tại Paralympic Tokyo 2020 và huy chương Đồng tại Paralympic Paris 2024, trở thành người Việt Nam đầu tiên giành đủ bộ huy chương tại ba kỳ Paralympic liên tiếp. Văn Công cũng giữ kỷ lục thế giới và Paralympic ở hạng cân của mình.

Lê Văn Công truyền cảm hứng cho người khuyết tật và nâng cao vị thế thể thao khuyết tật Việt Nam, khẳng định rằng không có rào cản nào là không thể vượt qua.

NGUYỄN THỊ ÁNH VIÊN (sinh năm 1997): Kình ngư thống trị SEA Games

Nguyễn Thị Ánh Viên là kình ngư xuất sắc nhất trong lịch sử bơi lội Việt Nam, được mệnh danh là "Nữ hoàng đường đua xanh".

Tại SEA Games 2015 ở Singapore, cô gái 18 tuổi quê Cần Thơ đã giành 8 huy chương Vàng, phá 8 kỷ lục đại hội, trở thành vận động viên Việt Nam thành công nhất tại một kỳ SEA Games. Cô cũng giành huy chương tại ASIAD 2014, đánh dấu lần đầu tiên bơi lội Việt Nam có mặt trên bục huy chương châu Á. Nguyễn Thị Ánh Viên giữ kỷ lục quốc gia ở 14/17 nội dung bơi đường dài.

Sau khi giải nghệ, cô tham gia huấn luyện và các dự án phòng chống đuối nước, góp phần nâng cao vị thế bơi lội Việt Nam và truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ.

NGUYỄN THỊ OANH (sinh năm 1995): Cô gái vàng điền kinh

Nguyễn Thị Oanh, được mệnh danh là "cô gái vàng" của điền kinh Việt Nam, là một trong những vận động viên xuất sắc nhất trong lịch sử môn này. Sinh năm 1995 tại Bắc Giang (nay là Bắc Ninh), cô bắt đầu sự nghiệp từ năm 2012 và nhanh chóng thống trị các cự ly trung bình và dài. Tại SEA Games 2023 ở Campuchia, cô giành 4 huy chương Vàng ở các nội dung 1.500m, 3.000m vượt chướng ngại, 5.000m và 10.000m, trở thành vận động viên Việt Nam đầu tiên đạt thành tích này tại một kỳ SEA Games. Cô cũng phá nhiều kỷ lục quốc gia và giành huy chương tại ASIAD.

Dù đối mặt với bệnh tật, Nguyễn Thị Oanh vẫn kiên cường thi đấu, trở thành biểu tượng của sự bền bỉ.

 | Thực hiện: Phương Chi