Mùng 3, mùng 4 Tết cúng đưa ông bà: Mâm cúng, văn khấn và những điều cần biết

04/02/2022 07:22 GMT+7 | Bạn cần biết

(Thethaovanhoa.vn) - Ngày lễ hóa vàng tiễn ông bà, tổ tiên khi hết Tết rất quan trọng với người Việt. Bởi người xưa quan niệm rằng, trong dịp Tết, các bậc gia thần, tổ tiên luôn ngự trên bàn thờ.

Văn khấn, cách bao sái bàn thờ, bát hương, cúng tiễn ông bà đúng cách năm 2022

Theo lệ cổ truyền, cuối năm cần dọn dẹp nhà cửa, bao sái bàn thờ để đón Tết mới, vận mới.

Theo truyền thống xưa, hầu hết từ ngày 29- 30 Tết, các gia đình Việt đã làm lễ cúng mời Tổ tiên về dự 3 ngày Tết. Trong những ngày Tết, các bậc gia thần, tổ tiên luôn ngự trên bàn thờ. Do vậy, đèn hương không bao giờ được tắt, các đồ dâng cúng như hoa quả, mâm ngũ quả và bánh kẹo phải đợi đến “ngày hóa vàng” mới được hạ xuống.

Việt Nam không chỉ đa dạng về vùng miền, phong tục mà còn khác nhau cả về những nét văn hóa. Ngày lễ hóa vàng - lễ tạ âm cảnh được thực hiện khác nhau ở từng nơi, có thể là ngày mùng 2, mùng 3, mùng 4 hoặc mùng 7 - ngày khai hạ bàn thờ.

Nhưng đa số, ngày lễ hóa vàng thường được cúng vào ngày mùng 3 Âm lịch. Lễ hóa vàng là sự cầu mong một năm vạn sự tốt lành, sự phù hộ của ông bà và các vị thần. Bởi lẽ thế nên ngày này là một trong những ngày cúng đặc biệt quan trọng.

Lễ hóa vàng là lễ hóa hương vàng, quần áo, vàng mã tiễn ông bà về âm cảnh sau 3 ngày về bên con cháu đón Tết. Chính vì vậy, người ta thường gọi lễ hóa vàng mùng 3 Tết là lễ cúng tiễn đưa ông bà ngày đầu năm. Lễ cúng hóa vàng thể hiện lòng tôn kính, sự cầu mong tổ tiên ban phước lành cho hậu thế, một năm nhiều may mắn, sức khỏe và thịnh vượng.

Sau lễ cúng Tết, lễ hóa vàng cũng được chú trọng không kém trong nét văn hóa người Việt. Tùy vào điều kiện gia đình mà làm lễ to hay nhỏ khác nhau, một cách chuẩn bị khác nhau.

Mâm cúng hoá vàng gồm những gì?

Mâm cỗ hóa vàng thường được gia chủ cúng vào ngày mùng 3 Tết, thông thường lễ cúng vào buổi chiều, nghĩa là cuối ngày thứ 3 ông bà về nhà ăn Tết với con cháu. Tuy nhiên cũng tùy điều kiện, có khi lễ cúng đưa ông bà được tiến hành vào buổi trưa, hoặc trong ngày mùng 4 Tết. Đây chính là bữa cỗ mặn cuối cùng có tính nghi lễ thờ cúng Tổ tiên.

Trong mâm cơm, phải có đầy đủ gà, các món luộc, xào, canh, miến, rượu và mâm ngũ quả, bánh kẹo, cau trầu. Đặc biệt, vàng mã, tiền âm phải được chuẩn bị chu đáo để Tổ tiên có đủ lệ phí về trời.

Cách chuẩn bị lễ cúng hóa vàng cũng giống như lễ cúng gia tiên gồm: Mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng (hoặc bánh tét).

Mâm cỗ mặn hoặc chay cũng đầy đủ các món đặc trưng của mâm cúng ngày Tết như món luộc, xào, canh, miến, rượu. Với người dân Nam bộ, lễ cúng thường không thể thiếu những món dân dã như: thịt kho hột vịt, khổ qua hầm dồn thịt... Nếu cúng mặn thì mâm cơm không thể thiếu con gà trống.

Sau khi làm lễ, việc hóa vàng cũng phải được làm riêng. Phần tiền vàng của gia thần phải hóa trước tổ tiên để tránh nhầm lẫn. Cụ thể, tại nơi đốt vàng mã, gia chủ thường đặt vài ba cây mía dài để làm “đòn gánh” cho các linh hồn mang hàng hóa theo.

Khi hóa vàng xong, gia chủ sẽ vẩy vào mấy giọt rượu cúng trên bàn. Bởi, theo quan niệm của người xưa, có làm như thế mới thiêng, ở cõi âm các cụ mới nhận được vàng mã và tiêu được ở âm phủ.

Hai bài văn khấn cúng tạ năm mới - lễ hóa vàng

(Bài văn khấn số 1)

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị Tôn thần

Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ, chư vị Tôn thần

Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.

Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.

Hôm nay là ngày mùng 3 tháng Giêng năm Nhâm Dần

Chúng con là: ……………………………tuổi………………

Hiện cư ngụ tại ……………………………………………….

Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án.

Kính cẩn thưa trình:

Tiệc xuân đã mãn

Nguyên đán đã qua

Nay xin thiêu hóa kim ngân

Lễ tạ Tôn thần

Rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.

Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.

Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)