Ngày 15/9/1945, chỉ 13 ngày sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, từ Đài phát sóng vô tuyến Bạch Mai (Hà Nội), Việt Nam Thông tấn xã (VNTTX) - nay là Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) - đã phát đi bản Tuyên ngôn Độc lập lịch sử cùng danh sách Chính phủ Lâm thời bằng ba thứ tiếng: Việt, Pháp, Anh. Bản tin ấy không chỉ là sự khởi đầu của cơ quan Thông tấn quốc gia, mà còn là mốc son khẳng định TTXVN đồng hành cùng dân tộc ngay từ buổi bình minh độc lập.

Từ ngày đầu tiên ấy đến nay tròn 80 năm, TTXVN không chỉ là "mạch máu thông tin" của quốc gia, mà còn là nơi hun đúc một bản sắc đặc biệt: nhân văn - nghĩa tình - trách nhiệm.

Trong 80 năm phát triển, hơn 260 nhà báo của TTXVN đã hy sinh trong kháng chiến cứu nước, chiếm tới 2/3 tổng số nhà báo liệt sĩ cả nước. Ngoài ra, TTXVN còn có gần 30 đồng chí bị thương; nhiều cán bộ phóng viên bị nhiễm chất độc hóa học. Những con số ấy phản ánh sự cống hiến, hy sinh lớn lao của các thế hệ thông tấn, góp phần khắc họa truyền thống vẻ vang của TTXVN.

Nhà báo Trần Kim Xuyến - lãnh đạo đầu tiên của TTXVN, đại biểu Quốc hội khóa I - đã hy sinh ngay trong những ngày Toàn quốc kháng chiến (1947), khi tuổi đời còn rất trẻ. Những cái tên như Bùi Đình Túy, Lương Nghĩa Dũng, Trần Ngọc Đặng, Trương Thị Mai… mãi được nhắc nhớ như biểu tượng của sự dấn thân và cống hiến.

Nghĩa tình không chỉ nằm trong từng bản tin, từng thước phim, mà còn là sự gắn bó máu thịt của đồng nghiệp. Những bức thư tay của liệt sĩ Thẩm Đức Hòa gửi về cho vợ trong chiến tranh, hay ký ức con thơ của liệt sĩ Đỗ Văn Nhân, đều cho thấy: Người làm báo thông tấn luôn mang trong mình trách nhiệm với nghề, với gia đình, với Tổ quốc.

Truyền thống TTXVN còn được vun đắp qua những nghĩa cử tri ân đồng đội. Từ những năm 90 của thế kỷ trước, TTXVN đã quy tập được 30 hài cốt liệt sĩ. Từ năm 2000 đến nay, có thêm 9 phần mộ được tìm thấy và đưa về an táng tại các nghĩa trang liệt sĩ. Riêng địa bàn Campuchia, TTXVN đã ba lần cử cán bộ sang tìm kiếm. Danh sách liệt sĩ của TTXVN đến nay vẫn đang tiếp tục được cập nhật, bổ sung, là minh chứng cho đạo lý "uống nước nhớ nguồn".

Hằng năm, TTXVN đều phát động quyên góp một ngày lương trong cán bộ, viên chức để xây dựng nhà tình nghĩa, lập sổ tiết kiệm tặng các gia đình thương binh, liệt sĩ. Từ năm 1995 đến nay, TTXVN đã vận động xây dựng được 10 nhà tình nghĩa, trao gần 600 sổ tiết kiệm với tổng số tiền gần 1,5 tỷ đồng tặng các gia đình thương binh - liệt sĩ của ngành; góp tiền xây dựng bia tưởng niệm các nhà báo tại miền Trung, hỗ trợ các gia đình liệt sĩ xây, sửa nhà, xây nhà thờ tộc để hương khói cho liệt sĩ; chăm lo, động viên các đồng chí thương binh, các cán bộ là con liệt sĩ…; đóng góp cho Quỹ "Đền ơn đáp nghĩa" Trung ương gần 2 tỷ đồng. Quỹ "Vì nỗi đau da cam" của TTXVN đã trao hàng nghìn phần quà, 110 xe lăn, hơn 50 nhà tình nghĩa tặng các gia đình thương binh - liệt sĩ, nạn nhân chất độc da cam, với tổng số tiền hơn 5 tỷ đồng. Không chỉ là hỗ trợ vật chất, mà còn là sự chăm lo tinh thần, động viên, sẻ chia. Nhiều gia đình liệt sĩ, thương binh đã ấm lòng bởi tình cảm bền bỉ suốt hàng chục năm từ cơ quan.

Chị Đỗ Mai Khanh ở Đống Đa, TP Hà Nội, con gái của nhà báo, liệt sĩ Đỗ Văn Nhân (hy sinh tại chiến trường Khu 5), từng xúc động chia sẻ: "Bố tôi ra đi khi tôi còn rất nhỏ. Thấu hiểu khó khăn đó, hằng năm, cơ quan TTXVN vẫn thường xuyên đến thăm hỏi, động viên. Nhờ sự hỗ trợ của cơ quan mà hài cốt của bố tôi cũng đã được tìm thấy, đưa về với quê hương, gia đình". 

Đặc biệt, việc đặt tên đường phố mang tên các nhà báo - liệt sĩ như Trần Kim Xuyến tại Hà Nội, Bùi Đình Túy tại TPHCM… chính là sự ghi nhận công lao của thế hệ đi trước, đồng thời nhắc nhở hậu thế về sự hy sinh cao cả.

Ngay trong thời bình, nghĩa tình TTXVN vẫn tỏa sáng trong từng hoạt động nghề nghiệp và xã hội.

Phóng viên TTXVN có mặt ở mọi nơi - từ vùng lũ, biên giới xa xôi cho đến tâm dịch COVID-19 - để đưa tin, ảnh nhanh chóng, chính xác, nhân văn. Trưa 11/10/2017, phóng viên trẻ Đinh Hữu Dư hy sinh khi tác nghiệp ở cầu Thia, Yên Bái bị lũ dữ cuốn trôi khi mới 29 tuổi, để lại tâm nguyện còn dang dở về một thư viện nhỏ cho trẻ em nghèo. Câu chuyện của anh trở thành lời nhắc nhở về sự dấn thân không ngừng nghỉ của những người cầm bút thông tấn.

Đáp lại, TTXVN và Đoàn Thanh niên đã khởi xướng chương trình "Tủ sách Đinh Hữu Dư". Sau 8 năm triển khai, hàng chục tủ sách với hơn 50.000 đầu sách đã đến tay trẻ em vùng cao, lan tỏa ước nguyện của Đinh Hữu Dư và thắp sáng tinh thần hiếu học cho thế hệ mai sau. Đây chính là minh chứng sinh động cho bản sắc "nhân văn - nghĩa tình" của TTXVN trong bối cảnh đất nước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nhìn lại chặng đường 80 năm, có thể khẳng định: Nghĩa tình không chỉ là truyền thống, mà là sợi chỉ đỏ xuyên suốt làm nên bản sắc TTXVN.

Với Tổ quốc: TTXVN đã luôn là tiếng nói chính thống, bảo vệ sự thật, đường lối đúng đắn của Đảng, pháp luật Nhà nước, kiên định với lý tưởng vì độc lập dân tộc và hạnh phúc nhân dân.

Với nhân dân: Mỗi dòng tin, bức ảnh không chỉ phản ánh sự kiện, mà còn chứa đựng niềm sẻ chia, khích lệ, lan tỏa giá trị nhân văn.

Với đồng nghiệp, đồng đội: Nghĩa tình được giữ gìn qua việc tri ân, chăm lo, động viên những người đã hy sinh hoặc còn sống trong gian khó.

Trong một thế giới bùng nổ thông tin, cạnh tranh gay gắt, bản sắc ấy càng trở nên quý giá. Nó nhắc nhở người làm báo thông tấn: Nghề báo không chỉ là sự nhanh nhạy và chính xác, mà còn là trách nhiệm, đạo đức và tình người.

80 năm đồng hành cùng dân tộc, TTXVN không chỉ góp phần viết nên trang sử vàng của báo chí cách mạng, mà còn khẳng định vị thế một cơ quan báo chí tầm vóc quốc gia, quốc tế. Nhưng hơn thế, TTXVN còn là nơi vun đắp và hội tụ nghĩa tình - với đồng bào, đồng nghiệp, với thế hệ đi trước và cả thế hệ tương lai.

Trong chặng đường phía trước, khi báo chí đang đứng trước nhiều thách thức của thời đại số, bản sắc "nhân văn - nghĩa tình" chính là ngọn lửa soi sáng, là sức mạnh để TTXVN tiếp tục phát triển, giữ vững vai trò cơ quan thông tấn quốc gia, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

TTXVN - 80 năm hội tụ nghĩa tình, 80 năm viết tiếp những trang sử nhân văn và trách nhiệm với dân, với nước.