Bí kíp cho người đọc sách

(Thethaovanhoa.vn) - Mặc cho những than phiền về chuyện người Việt ngày càng ít đọc sách, về văn hóa đọc nói chung đang xuống thấp, nhưng với cụm từ "thú đọc sách", Google cho hơn 1 triệu kết quả. Điều này chứng tỏ sự quan tâm vẫn còn ở nhiều người.

Tuy vậy, việc đọc sách vẫn không hề dễ dàng, vì đây là một hoạt động vốn thường cần sự riêng tư, đơn độc, mà bây giờ nhiều người lại cần giải trí với số đông.

Biết rõ điều đó nên một người chỉ dành suốt đời cho việc đọc sách như Charles Van Doren đã phải nghĩ ra một công cụ để trợ giúp hữu ích.

Cuốn Thú đọc sách (The Joy Of Reading) giúp những người lười hoặc không có thời gian đọc sách có một cái nhìn khá toàn diện, xuyên suốt về những kiệt tác văn chương từ thời cổ đại Tây phương cho đến cả J. K. Rowling với bộ Harry Potter.

Những tóm tắt, rồi nêu bật tinh thần, triết lý căn bản của các kiệt tác đã được tác giả giới thiệu tường minh, súc tích nhất.

Bìa cuốn "Thú đọc sách"

Làm được điều này một cách bao quát, chuẩn mực là vì Charles Van Doren từng lấy bằng thạc sĩ vật lý thiên văn năm 1949 và tiến sĩ ngữ văn năm 1955, nghĩa là có đầy đủ công cụ để đọc sách vừa logic, vừa trừu tượng nhất có thể. Ông còn có 25 năm làm biên tập viên và Phó Tổng biên tập bộ Bách khoa toàn thư Britannica (Encyclopedia Britannica) danh tiếng bậc nhất thế giới.

Vì đa diện, nên quan niệm về văn chương của ông khá rộng rãi, cho nên không có gì ngạc nhiên khi trong sách có những tác phẩm triết học, chính trị từ thời Plato đến Hegel, từ Machiavelli đến Marx-Engels, có cả những sử ký từ Tacitus đến Braudel, rồi những công trình khoa học từ Euclid đến Jaynes...

Ông nhìn ra được vẻ đẹp ngôn ngữ và tư tưởng, chất văn chương trong những quyển sách tưởng chừng không liên quan trực tiếp đến văn chương này. Hơn nữa, ông chỉ nói “thú đọc sách”, chứ không hề bó buộc thể loại nào cụ thể, dù ưu ái lại dành cho văn chương.

Một điều thú vị nữa, Charles Van Doren đã đề nghị một danh sách gần 100 cuốn căn bản để ai đó muốn đọc trong 10 năm. Nhìn vào danh sách này cũng có thể thấy “giáo trình” của người Tây phương luôn có vẻ nhẹ nhàng, chẳng hề gây áp lực và bội thực cho người đọc.

Có những kiệt tác cổ đại được đưa vào các năm đầu tiên, nhưng ông không xếp theo trình tự thời gian, mà hòa trộn, để từng năm người đọc chiêm ngưỡng được cả cổ điển lẫn hiện đại, như kiểu “ôn cố tri tân” và ngược lại.

Tuy ưu điểm của sách là bao quát được phần lớn các danh tác bằng Anh ngữ, và những danh tác trên thế giới được dịch sang Anh ngữ.

Tuy vậy, nó vẫn còn một thiếu sót lớn, đó là gần như không có các danh tác đến từ Đông phương, nơi cũng phong phú, đa dạng không kém. Điều này có thể do cái nhìn “dĩ Âu vi trung” (lấy châu Âu/ phương Tây làm trung tâm); hoặc do sự tiếp thị văn chương của Đông phương còn yếu, còn chưa hiệu quả.

Nếu Đông phương cũng có một quyển như thế này thì việc tìm một cái nhìn bao quát về văn chương thế giới sẽ toàn diện hơn.

Cuốn Thú đọc sách do Công ty sách Thời Đại liên kết với NXB Trẻ ấn hành tháng 8/2015, bản dịch của Phan Quang Định, với hiệu đính và giới thiệu của Trần Đức Tài.

Văn Bảy
Thể thao & Văn hóa