TS Nguyễn Mạnh Hà: Người lưu giữ một thú chơi tao nhã

Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hà sống trong một ngôi nhà khang trang, nhưng ngôi nhà cổ 110 năm tuổi của tổ tiên xây dựng từ thời Thành Thái nằm ngay bên cạnh vẫn được ông chăm chút, giữ gìn.

Ông cho biết rằng, Hoàng Mai là một trong năm làng “ngũ mai” của Hà Nội, xưa là đất phong vương của Trần Khát Chân. Theo quan sát của ông thì mỗi hộ gia đình trong làng trước đây có một sào đất thổ cư, bởi thế nên có lẽ người làng đều là lính dưới trướng Trần Khát Chân được ban ruộng đất.

Khuôn viên của khu vườn rộng hơn 200 m² nhưng có tới 64 loài hoa lan được chia làm 279 cụm. Từ địa lan truyền thống, đến phong lan rừng, hay những giò lan công nghiệp, tất cả đều được hội tụ về đây. Số lượng loài hoa “vương giả chi lan” của ông trong vườn nhà đủ để quanh năm lúc nào cũng khoe hương, khoe sắc. “Vua chơi lan, quan chơi trà”, theo cách giải thích của ông thì câu này nói cả về trình độ thưởng ngoạn, chăm sóc lẫn khả năng kinh tế. Trước chỉ người Hà Nội gốc mới có một vài chậu lan, chậu trà.

Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Hà trong vườn lan nhà mình

TS Nguyễn Mạnh Hà chơi hoa lan từ những năm 1990. Cũng bởi xuất phát từ công việc chuyên môn, là chuyên gia khảo sát của Bộ Xây dựng nên ông Hà có cơ may được tiếp xúc với thiên nhiên, với rừng và sưu tầm được nhiều loài hoa lan đẹp của núi rừng Tây Nguyên. Nhưng để thỏa được niềm đam mê và gây dựng được một vườn lan độc đáo thì phải đến lúc ông mãn công việc đương nhiệm, cùng với một số người bạn “đồng thanh tương ứng” tham gia sáng lập nên “CLB người yêu lan Hà Nội”.

CLB được thành lập năm 2000, một năm sau khi ông nghỉ hưu, đến nay vừa tròn 10 năm hoạt động với số hội viên là 25 người, bao gồm các bác sĩ, tiến sĩ đại tá, nhà thơ, nhà văn, nhà báo, kỹ sư... hiện sinh sống ở Hà Nội. Điều đáng nói là “CLB người yêu lan” cũng là tiền thân cho sự ra đời của “Hội Lan Hà Nội” (nằm trong Hội Sinh vật cảnh Việt Nam). Vừa là Phó chủ nhiệm CLB, đồng thời vừa là người sở hữu vườn lan lớn nhất trong CLB nên ngôi nhà của ông là trụ sở hoạt động của CLB yêu lan. Thành viên CLB ít tuổi nhất là 30, nhiều nhất là 86, đa phần là đã nghỉ hưu hay hoạt động xã hội, với tiêu chí cùng chia sẻ đam mê và kinh nghiệm chơi hoa lan, không kinh doanh, không thu lợi nhuận từ hoa lan. Mỗi năm 2 lần, CLB họp mặt toàn thể hội viên để trao đổi kinh nghiệm và ngâm thơ, thưởng lan. Các nhóm nằm trong “CLB yêu lan” thì có thể họp mặt thường xuyên hơn vào mỗi dịp có hoa nở đẹp. Song song với đó là các cuộc đi dã ngoại đến những danh lam thắng cảnh, những nơi có lan đẹp ở các vùng lân cận Hà Nội. Đến nay, CLB đã cho ra mắt tập thơ về hoa lan cùng với cẩm nang về nghệ thuật chơi lan truyền thống.