Việt Nam tổng điều tra dân số và nhà ở 2009: Độ sai số thấp nhất thế giới

03/04/2009 01:39 GMT+7 | Thế giới

(TT&VH) - Hôm qua 1/4, cả nước bắt đầu thực hiện cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở sau tròn 10 năm. Ông Đỗ Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, Thường trực Ban chỉ đạo Tổng Điều tra cho biết: “Đây là những số liệu quyết định làm cơ sở cho các quyết sách lớn của Nhà nước trong vòng 10 năm tới và sự thành công của cuộc tổng điều tra phụ thuộc rất lớn vào ý thức người dân”.
 
Số liệu từ Tổng điều tra dân số và nhà ở là cơ sở để hoạch định các chính sách xã hội
 
Điều tra không phải để… đánh thuế!

Kể từ sau khi đất nước thống nhất năm 1975, Việt Nam đã tiến hành ba cuộc tổng điều tra dân số trên phạm vi cả nước, đó là các năm 1979, 1989 và 1999. Những cuộc điều tra này cung cấp các số liệu giúp đánh giá biến động dân số các năm trước đây, phác thảo bức tranh hiện tại và giúp dự báo tương lai cả về số lượng, cơ cấu dân số và chỉ số về nhà ở.
 
Số liệu thu thập được từ cuộc tổng điều tra dân số năm 2009 sẽ rất quan trọng trong việc đánh giá lại việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2001-2010, xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2020. Bên cạnh đó, tổng điều tra dân số sẽ cung cấp các thông tin hữu ích cho quá trình giám sát việc thực hiện Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc.
Theo thông tin từ BCĐ Tổng điều tra, 7 giờ sáng hôm qua, đồng loạt 300.000 điều tra viên và tổ trưởng điều tra và khoảng trên 6.000 cán bộ nhà nước từ cấp trung ương đến địa phương chính thức bắt tay vào cuộc. Đồng thời 30 cán bộ Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cũng tham gia vào chuyến đi phối hợp giám sát tổng điều tra dân số và nhà ở tại 21 tỉnh. Đây là lần đầu tiên các tổ chức Liên Hợp Quốc cùng nhau phối hợp tham gia vào quá trình giám sát cuộc tổng điều tra dân số.
 
Nội dung tổng điều tra dân số và nhà ở 2009 rộng hơn các cuộc điều tra trước đây, cụ thể, điều tra viên sẽ thu thập số liệu về quy mô, cấu trúc và phân bổ dân số, tình trạng di dân cũng như thông tin về giáo dục, trình độ chuyên môn kỹ thuật, hoạt động kinh tế trong 7 ngày qua, một số câu hỏi về khuyết tật, tình hình sinh, nguyên nhân chết để từ đó ước lượng tỷ suất chết mẹ, các thông tin về tình trạng nhà ở như là diện tích sàn, số phòng ở, điện thoại, máy tính, sử dụng nước sạch, nhiên liệu đun nấu.
 
Hà Nội được đánh giá là có hiện trạng dân số phức tạp bậc nhất cả nước với địa hình mới được mở rộng, quy mô đơn vị hành chính và dân số quá lớn, nhiều trường cao đẳng, đại học và hệ thống các trường lớp liên kết đa dạng, nhiều khu công nghiệp và lao động ngoại tỉnh đến làm ăn, sinh sống. Đúng 7 giờ sáng, công tác điều tra được triển khai 100% với 11.874 địa bàn điều tra, 1.658.872 hộ và 6.145.425 nhân khẩu. TP đã huy động 7.530 điều tra viên và 2.096 tổ trưởng.
 
Trong ngày đầu thực hiện các điều tra viên bước đầu phản ánh, do được tuyên truyền nên đa số người dân đều tự giác chấp hành và điền khá đầy đủ vào các bản khai. Tuy nhiên có hiện tượng trong khi một số hộ khó khăn khá hồ hởi “than nghèo kể khổ” thì một số gia đình khá giả lại lảng tránh vấn đề các hoạt động kinh tế và chất lượng nhà ở. Do cùng tổ dân phố, nên điều tra viên biết rõ chủ hộ sở hữu nhiều ngôi nhà, với diện tích sở hữu lớn nhưng lại kê khai giảm đi. Điều tra viên lại phải nhắc lại mục đích điều tra để nhà nước xây dựng các chính sách dân sinh chứ không phải để “tăng thuế” như các hộ lo ngại. Dự kiến, ngày 10/5, Hà Nội sẽ hoàn thành bàn giao số liệu tổng hợp lên Ban chỉ đạo Trung ương.
Đảm bảo mức độ sai số từ 0,1-0,2%
 
Ông Đồng Bá Hướng, Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo Tổng điều tra Dân số và Nhà ở Trung ương cũng cho rằng, sự hợp tác của người dân là yếu tố quyết định của cuộc tổng điều tra. Cuộc điều tra không đơn thuần là các số lượng, số liệu mà vấn đề là “chất lượng” của các số liệu ấy. Trong bối cảnh suy thoái kinh tế hiện nay, cuộc Tổng điều tra càng có vai trò quan trọng.
Mới đây ngày 20/3, trong cuộc họp Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Nguyễn Thị Kim Ngân đã không thể trả lời chất vấn các đại biểu QH là có bao nhiêu người thất nghiệp, đặc biệt trong khu vực ngoài doanh nghiệp. Chính tình trạng không có cơ sở dữ liệu chung về lao động quốc gia khiến ngay Bộ LĐTB&XH cũng không thể quản lý được lao động tự do, nhất là lao động ở khu vực hợp tác xã, làng nghề. Trong khi đó, lao động ở các khu công nghiệp cũng là lao động tự do, không đăng ký, đang làm việc ở khu công nghiệp này, mất việc, về quê nghỉ, sau đó lại đi tìm việc nơi khác.
 
Theo ông Hướng, không chỉ có số liệu về thực trạng lao động thất nghiệp, thiếu việc làm được điều tra, chất lượng việc làm cũng cần được xem xét. Thực tế, đội ngũ lao động thời vụ, bấp bênh, thu nhập thấp, nếu tính theo khái niệm việc làm của Tổ chức Lao động Quốc tế thì họ vẫn được coi là có việc. Khái niệm này cũng được sử dụng trong cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở năm nay, để có những số liệu đảm bảo tính so sánh quốc tế. Tuy nhiên, với đặc điểm rất nhiều người làm nghề tự do, lao động thời vụ thì số người hoàn toàn thất nghiệp ở VN chưa chắc đã phải là cao.
 
Vì vậy, thống kê về số lượng việc làm ở VN thực ra lại không quan trọng bằng thống kê chất lượng công việc. Bản điều tra không chỉ thống kê chính xác thực trạng việc làm của đối tượng được điều tra, mà còn tạo điều kiện cho những nghiên cứu sâu về lao động - việc làm. Dựa vào câu trả lời, người ta sẽ phân người lao động ở các cấp độ khác nhau, từ đó Nhà nước sẽ có những chính sách phù hợp với từng đối tượng.
 
Theo chỉ đạo của Chính phủ Chỉ cuộc Tổng điều tra phải đảm bảo mức độ sai số từ 0,1-0,2%, trong khi mức độ sai số của tổng điều tra năm 1999 là trên 1%. Ông Đỗ Thức cho biết, mức độ sai số 0,1-0,2% cho một cuộc tổng điều tra với quy mô lớn như vậy là yêu cầu cao không chỉ với Việt Nam mà cả với các nước trên thế giới. Tuy nhiên, theo ông Thức, năng lực quốc gia trong việc thực hiện những điều tra theo quy mô lớn đã có nhiều bước tiến. Lần đầu tiên, khâu xử lý thông tin áp dụng công nghệ quét nhập dữ liệu tiên tiến nhất thế giới, cộng với sự hỗ trợ của các chuyên gia Liên Hiệp Quốc, yêu cầu trên của Chính phủ có thể được đảm bảo.
Mạnh Cường

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm