Dự trù, dự báo và cảnh báo

05/10/2010 11:50 GMT+7 | Thế giới

(TT&VH) - Nhân chuyện cái con bọ xít bé tí bé teo hút máu người đang ầm ĩ trong dư luận, tôi bỗng suy nghĩ về những chuyện dự trù, dự báo và cảnh báo trong xã hội ta.

Câu chuyện thường xảy ra thế này, chẳng hạn để xin sửa chữa cái hội trường đã dột nát, lẽ ra chỉ cần một tấn xi măng thì xin dôi ra thành ba bốn tấn. Cấp trên thế nào cũng rút xuống thì sẽ đủ dùng. Xin kinh phí đi thực địa, làm đề tài cũng phải dự trù cho nó tăng lên, ông Viện trưởng rút xuống thì đủ. Cứ thế nó thành cái lệ.

Mấy năm trước, chỉ vì dự báo sai lệch nên trận bão khủng khiếp gây biết bao thiệt hại. Các ông dự báo khí tượng bị chỉ trích. Tôi thương các ông dự báo quá. Trời đất biến đổi khôn lường, lúc gió đi hướng này, lúc gió ngoặt hướng khác. Máy móc trang bị có hạn, trình độ đội ngũ cũng có hạn. Làm sao mà tránh khỏi dự đoán có sai số. Sau cái vụ ấy, chuyện dự báo và cảnh báo vẫn phải thực hiện. Có điều hình như người ta e ngại dân chúng chủ quan không chống đỡ thiên tai, lỡ có chuyện gì xảy ra thì người dự báo sẽ chịu trách nhiệm. Thế là có dự báo gần đây lại bị cho là giống như cái dự trù kinh phí ngày nào. Cứ dôi ra một chút cho an toàn! Cộng thêm người đưa tin cũng đưa mạnh lên tí, tuyên truyền thành “siêu bão”, rằng “sẽ ngập lụt thê thảm”.Thế là dân chúng đổ xô đi mua thực phẩm cất trữ khiến tư thương được dịp đục nước béo cò.

Rút cuộc bão không vào, mưa không quá lớn, mọi người chưng hửng đành tự an ủi lẫn nhau. Dẫu sao có phòng cũng hơn. Nhỡ bão nó vào thật, lụt xảy ra thật mà không tự phòng thân thì chết cả làng!

Thời đại thông tin này, tin tức loan truyền như gió. Chuyện nhỏ như con kiến con bọ trong nhà chỉ trong vài giờ đã lan truyền trên cả thế giới.

Cái con bọ xít bé tí bé teo hút máu người nó vẫn sống sờ sờ khắp nơi nhưng bỗng có tin bị con này hút máu rồi sẽ lan bệnh chết người chỉ vì người không có chuyên môn sâu tra cứu trên mạng rồi văng tin ra. Người thông tin cũng không chuyên sâu, chỉ hỏi dăm nhà khoa học, mỗi người chuyên về một mảng khác nhau, thế là xông vào đồn thổi nghe như cả làng sắp chết hết vì lũ bọ xít tấn công.

Chuyện ầm ỹ cả tuần mà chẳng có cơ quan chính thống ra lệnh cảnh báo hay thông báo để dân yên tâm. Chỉ riêng cái tin bọ xít hút máu có ở Tam Đảo, Đà Nẵng thôi chắc chắn khiến bao người lo sợ hủy bỏ kế hoạch nghỉ mát gây thiệt hại cho ngành du lịch.

Chỉ cái tin thực phẩm có pha phoóc môn, thịt chó có dịch tả là bao nhà hàng cửa hiệu ế ẩm đóng cửa...

Đã đến lúc cần xem lại cái trách nhiệm quản lý quốc gia trong các lĩnh vực dự trù, lập kế hoạch chi tiêu, quản lí tiền bạc, dự báo và cảnh báo môi trường và xã hội để kinh tế xã hội ta được bình an. Cũng cần có những quy định nghiêm ngặt mỗi khi đưa một tin tức ra dư luận.

TS Vũ Thế Long