Cuộc khởi nghĩa sớm nhất trong phong trào Cần Vương

 (Thethaovanhoa.vn) - Sáng ngày 20/7, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức Lễ dâng hương tưởng niệm 130 năm ngày chí sĩ Lê Trung Đình hy sinh vì nước (1885-2015) tại nhà thờ họ tộc, Tổ dân phố Trường Thọ Đông, phường Trương Quang Trọng, thành phố Quảng Ngãi.

Đến dự lễ có Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Lê Viết Chữ; các đồng chí lãnh đạo tỉnh; các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh qua các thời kỳ, lãnh đạo thành phố Quảng Ngãi, huyện Sơn Tịnh; các sở, ngành, Hội đoàn thể; các lực lượng vũ trang, thầy và trò trường THPT Lê Trung Đình, cùng bà con gia quyến họ Lê Trung.

 Phát biểu tại lễ tưởng niệm, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Lê Viết Chữ ghi nhận và tri ân đối với công lao to lớn của chí sĩ yêu nước Lê Trung Đình trong công cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm; đồng thời khẳng định cuộc khởi nghĩa Lê Trung Đình là cuộc khởi nghĩa sớm nhất trong phong trào Cần Vương ở miền Trung, tiêu biểu cho tinh thần yêu nước, tính chủ động, sáng tạo, quyết tâm chiến đấu, bảo vệ quê hương.

Qua đó, giáo dục lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc cho cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân, nhất là học sinh, sinh viên, tiếp tục phát huy trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam, vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Sau phần nghi lễ, các đồng chí lãnh đạo tỉnh; lãnh đạo Thành phố Quảng Ngãi, huyện Sơn Tịnh, cùng các đại biểu dự lễ dâng hương tưởng nhớ chí sĩ yêu nước Lê Trung Đình.

Cử nhân, chí sĩ yêu nước Lê Trung Đình sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống khoa bảng tại làng Phú Nhơn, phủ Sơn Tịnh (nay là phường Trương Quang Trọng, thành phố Quảng Ngãi). Cha là Cử nhân Lê Trung Lượng, một vị quan thanh liêm, chính trực.

Tính cách cương trực của cha và tấm lòng yêu nước của người thầy dạy học là cụ Nguyễn Duy Cung đã truyền cho Lê Trung Đình sớm có lòng yêu nước, thương dân, ghét áp bức, bất công và chí khí khảng khái, kiên cường ngay từ thời còn đi học.

Sớm làu thông kinh sử, nổi tiếng về văn chương, Lê Trung Đình thi đỗ Cử nhân giữa cảnh thực dân Pháp từng bước áp đặt chủ quyền trên lãnh thổ Việt Nam, nội bộ triều đình nhà Nguyễn rối ren. Không thể ngồi yên khi vận nước lâm nguy, cử nhân Lê Trung Đình đã cùng tú tài Nguyễn Tự Tân, Nguyễn Tấn Kỳ, Nguyễn Bá Loan vận động thanh niên tham gia Nghĩa hội, chuẩn bị lực lượng chống thực dân Pháp.

Các đại biểu dâng hương tưởng niệm tại mộ chí sỹ yêu nước Lê Trung Đình

Đêm 13/7/1885, hơn 3.000 hương binh chia làm 3 đạo quân, theo lệnh của Chánh tướng Lê Trung Đình và Phó tướng Nguyễn Tự Tân tập kết về khu vực bãi sông Trà Khúc, trước đền Văn Thánh Quảng Ngãi làm lễ tế cờ, tấn công tỉnh thành Quảng Ngãi.

Được lực lượng nội ứng hỗ trợ, nghĩa quân nhanh chóng bắt giữ  viên Bố chánh và Án sát cùng một số quan lại, tịch thu ấn, triện, binh khí, tiền lương, thả tù phạm do chính quyền thân Pháp bắt giam.

Nghĩa quân làm chủ tỉnh thành được 5 ngày thì bị Nguyễn Thân- Tiểu phủ sứ Sơn phòng Nghĩa Định, vốn là thành viên Nghĩa hội phản bội, đưa lực lượng về, đánh úp nghĩa quân. 7 vị tướng và Phó thủ lĩnh Nguyễn Tự Tân hy sinh, Thủ lĩnh Lê Trung Đình và một số người khác bị bắt.

Mặc dù Nguyễn Thân tìm mọi cách dụ hàng, Lê Trung Đình vẫn một mực giữ vững khí tiết, khẳng khái, thà hy sinh chứ không chịu khuất phục. Ngày 18/7/1885 (nhằm ngày 6/6 âm lịch năm Ất Dậu), Lê Trung Đình bị xử chém ở phía Bắc thành Quảng Ngãi.

Tin, ảnh: Nguyễn Đăng Lâm