Vị trí Phó GĐ Nhà hát Chèo chỉ là chuyện nhỏ!

21/02/2010 14:51 GMT+7 | Văn hoá

(TT&VH) - 30 năm theo nghề, tham gia nhiều lĩnh vực trong nghệ thuật truyền thống, NSƯT Thanh Ngoan vừa được “mời” về làm Phó Giám đốc Nhà hát Chèo VN sau 5 năm ra “làm ngoài”. Trên cương vị mới, người phụ nữ đa đoan này không giấu tham vọng cụ thể khiến khối người cho là rồ dại: làm cho sân khấu Chèo đỏ đèn cả tuần!

Lý do riêng để không đến với xẩm chợ Đồng Xuân

* Gắn bó với sân khấu xẩm cuối tuần ở chợ Đồng Xuân nhưng gần đây, chị và ê-kíp cũ gần như không có mặt nữa, lý do là gì vậy?

- Lý do lớn nhất ở đây là những người tạo dựng nên sân khấu này giờ đều bận bịu với công việc riêng. Khi đến với nhau đầu tiên, chúng tôi gồm: Mai Tuyết Hoa, Văn Ty, Thanh Ngoan, Quang Long... đều là những người có tâm huyết. Ngay tại nhà tôi, là nơi tôi bỏ tiền ra mua máy fax đặt cho Trung tâm Phát triển Nghệ thuật Âm nhạc Việt Nam. Lúc đó, trung tâm là một nơi làm nghề, chơi nghề và không màng chuyện tiền nong. Thực tế, chúng tôi còn bỏ cả tiền túi ra để làm. Đến nay đã bước sang năm thứ 6, mỗi người đều có công việc bận rộn riêng, giữ các cương vị quản lý, nên ít thời gian dành riêng cho xẩm. Trăm thứ bà dằn đổ lên nên cũng khó để xuất hiện.

* Nhưng nghe nói còn có nhiều lý do “tế nhị” khác?

- Chúng ta đều biết là nếu lòng nhiệt tình được thổi lửa thì vẫn có thể bùng cháy mạnh mẽ. Hai năm nay, trung tâm mở những lớp dạy về nghệ thuật truyền thống và lấy ngay những học viên đó để biểu diễn nên quan điểm nghệ thuật không nhất thống, trình độ cũng không đồng đều. Có những người không biểu diễn nữa vì sự hiểu lầm. Nghệ sĩ có lòng tự trọng rất cao và đôi khi chỉ vì lời nói không chính thức mà người ta nghe thấy cũng có thể khiến người ta tự ái, tạo ra khoảng cách. Và mỗi người sẽ có một lý do thích đáng để không đến với xẩm đêm nữa.

* Vì vậy mà có khán giả cho rằng sân khấu xẩm Hà thành 36 phố phường không hay như xưa nữa?

- Tôi cho rằng, những gương mặt quen thuộc với công chúng lâu nay, như Quang Long, Xuân Hoạch, Văn Ty, Thanh Ngoan, Mai Tuyết Hoa, nếu rút 1, 2 người thì không có vấn đề gì. Nhưng bây giờ hầu như không còn ai nên chuyện khán giả thấy hụt hẫng là đương nhiên. Nói như vậy không có nghĩa là sân khấu xẩm đó không có ai hay, vẫn còn một vài người nhưng nếu đưa lên so sánh với những người cũ thì cũng chưa thể so được. Người có tố chất cũng phải vài năm nữa nếu chịu khó học mới đứng vững. Bởi vì tôi đã tạo dựng hình ảnh 30 năm rồi, anh Xuân Hoạch cũng gần 50 năm. Không phải cứ đứng trên sân khấu 2 tháng hay 2 năm là có thể tạo dựng được hình ảnh cho mình trừ khi anh xuất chúng. Mà tôi khẳng định ở đó chẳng có ai xuất chúng. Đến nghệ nhân Hà Thị Cầu cũng phải bao nhiêu năm lặn lội theo chồng mới được cái danh “người hát xẩm cuối cùng của thế kỷ” trong khi có bao nhiêu người theo môn nghệ thuật này.

Chắc chắn nhà hát Kim Mã sẽ đỏ đèn cả tuần...

* Chị có 5 năm lăn lộn với các hoạt động nghệ thuật ở ngoài Nhà hát Chèo trong khi chị vẫn thuộc biên chế. Lý do cho sự “chân ngoài nhiều hơn chân trong” này là gì?

- Bản thân tôi đã khẳng định mình là một người rất ham học hỏi. Việc ra ngoài để học và cùng với mọi người thành lập Trung tâm Phát triển Nghệ thuật Âm nhạc cũng là một việc làm có ý nghĩa và đáng được trân trọng. Hơn nữa, tôi cũng đâu có dứt bỏ mọi công việc của cơ quan.

* Vừa chạy sô, vừa làm lãnh đạo nhà hát (PGĐ Nhà hát Chèo), đi dạy, việc gia đình, lại không còn trẻ nữa, việc học thật vất vả?

- Việc học dĩ nhiên là vất vả rồi nhưng học như chúng tôi chủ yếu là đọc tài liệu mà đọc lại là nghề của tôi. Trước kia, học đạo diễn, tôi cũng phải đọc sách nhiều nên cũng không có nhiều áp lực. Bây giờ mệt hơn vì làm lãnh đạo nữa nhưng vẫn phải đọc, không đọc thì khó mà làm tốt được luận văn của mình. Ngày xưa đọc ba tiếng thì giờ đọc hai tiếng một ngày.

* Vị trí PGĐ Nhà hát Chèo Việt Nam với chị có quá sức?

- Việc tôi được giao phó làm PGĐ Nhà hát Chèo như hiện tại cũng phải thông qua một cuộc bình bầu đúng như quy định chung. Nhưng nói thật, vị trí PGĐ Nhà hát Chèo bây giờ với tôi là chuyện nhỏ. Tôi đã từng làm những việc gánh vác lớn hơn. Tôi quen làm việc độc lập, từng tổ chức dàn dựng, đem bao nhiêu đoàn đi nước ngoài, xây dựng Nhà hát Bảo Sơn... Có khi quy mô Nhà hát Chèo VN còn kìm hãm tôi. Nhà hát Chèo bây giờ làm được những điều như tôi vạch ra còn khó chứ chả phải mất công tôi vắt óc suy nghĩ nhiều.

* Cụ thể chị đã vạch ra những gì?

- Chính ra tôi không cần làm quản lý vì 5 năm ra ngoài tôi học được nhiều thứ, làm được nhiều điều hơn. Ở nhà hát, tôi chỉ nghiên cứu và làm về chèo, trong khi tôi đam mê và muốn khám phá nhiều hơn, muốn cộng tác với những con người tâm huyết. Giờ nghệ thuật đã được xã hội hóa từ lâu mà tôi thấy làm việc với tư nhân có khi còn thích hơn là làm việc ở cơ quan Nhà nước. Nhưng, Nhà hát Chèo cũng có ít nhất 80% người ủng hộ tôi. Họ muốn tôi về gánh vác và hiện tại cũng đang rất trông mong vào tôi. Tôi cũng tuyên bố, tâm huyết thì về làm nhưng mà phải nghe theo cách làm của tôi. Nếu không thì sẽ không về. Hiện tại, tôi đang dựng sân khấu chèo cổ cho những khán giả yêu chèo và muốn nghiên cứu sâu về nó. Một sân khấu dành cho các loại hình nghệ thuật truyền thống khác như xẩm, ca trù, chầu văn để vừa giới thiệu các loại hình nghệ thuật truyền thống này cho công chúng trong và ngoài nước vừa để gìn giữ những báu vật này. Tất nhiên, chúng tôi cũng sẽ mời những chuyên gia để nói chuyện và giới thiệu các loại hình nghệ thuật này. Cuối cùng là sân khấu hài chèo giới thiệu hài chèo cổ và hài chèo mới để thu hút khán giả trẻ. Tôi rất hy vọng sẽ có một ngày sân khấu chèo đỏ đèn cả tuần.

* Những kế hoạch như chị đã nói trên được tiến hành đến đâu rồi? Nhà hát của chị được đầu tư lớn như vậy, rất khang trang và hoành tráng, nhưng hiện tại hoạt động ít quá! Có vẻ hơi lãng phí...

- Ở một cơ quan Nhà nước, một mình tôi không thể quyết định tất cả mọi việc. Dự án này đang từng bước được tiến hành. Đây mới là thời gian đầu, nhà hát mới xây dựng không bao lâu và những kế hoạch mới đang trong thời kỳ đầu của sự triển khai thôi mà. Để thay đổi diện mạo của một nhà hát cần có thời gian, không thể ngày một ngày hai được. Hãy chờ đợi và phải có niềm tin.

* Xin cảm ơn chị.
Đào Gia Long (thực hiện)

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm