UNESCO ghi danh quan họ, ca trù: Vinh dự thuộc về cộng đồng, nghệ nhân

17/04/2010 09:41 GMT+7 | Văn hoá

(TT&VH) - Chiều 16/4, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) đã tổ chức Lễ đón bằng của UNESCO ghi danh dân ca quan họ Bắc Ninh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và ca trù là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp cho 15 tỉnh thành đang bảo tồn, gìn giữ và phát huy hai loại hình di sản quý báu này. Đây là cột mốc thể hiện sự đánh giá cao của các chuyên gia quốc tế đối với nỗ lực nhận diện, bảo vệ và phát huy các giá trị di sản của Việt Nam.

Thế giới ngưỡng mộ sự sáng tạo của người VN

Khẳng định ý nghĩa của sự kiện này, Bộ trưởng Bộ VH,TT&DL Hoàng Tuấn Anh cho rằng, sự ghi danh của UNESCO có tác động rất tích cực đối với sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa của Việt Nam. Vinh dự này trước hết thuộc về các nghệ nhân và cộng đồng đã sáng tạo, gìn giữ, truyền dạy và giới thiệu di sản văn hóa.

Bà Katherine Marin – Muller (phải), Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO Hà Nội
trao bằng chứng nhận của UNESCO

Đồng thời, Bộ cũng đã trao bằng khen của Bộ VH,TT&DL cho 19 tập thể, cá nhân đã có thành tích trong công tác xây dựng hồ sơ dân ca quan họ Bắc Ninh và hát ca trù. Bà Katherine Marin - Muller, Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO Hà Nội phát biểu: “Tôi thật sự khâm phục cách con người Việt Nam tận hưởng và sáng tạo âm nhạc, thơ ca và các loại hình văn hóa nghệ thuật khác”.

Bà cũng ghi nhận rằng Việt Nam đã rất năng động trong việc chia sẻ và giới thiệu với thế giới những đặc điểm văn hóa tiêu biểu nhất. “Với những nỗ lực đó, giờ đây cộng đồng quốc tế có thể dễ dàng nhận diện được rất nhiều các loại hình văn hóa của Việt Nam, trong đó có các làn điệu dân ca quan họ và nghệ thuật ca trù, thế giới sẽ thực sự yêu mến và ngưỡng mộ tài năng, sự sáng tạo của người Việt Nam kết tinh trong các di sản không chỉ phi vật thể mà còn cả vật thể nữa”.

Đời sống của di sản rất mong manh

Đánh giá cao về vai trò của di sản văn hóa đối với đời sống xã hội, tuy nhiên, bà Katherine Marin - Muller cũng lưu ý rằng: Mặc dù chúng ta tôn vinh hai di sản văn hóa nhưng cần phải nhớ là di sản có một đời sống hết sức mong manh.

Biểu diễn ca trù

Sức ép từ toàn cầu hóa, đồng hóa văn hóa và sự thiếu nhận thức trong một số bộ phận là những tác nhân đe dọa sự sống còn của di sản, các thay đổi trong xã hội; ví dụ như di cư và đô thị hóa cũng tạo ra những khoảng cách trong cộng đồng, đặc biệt là khoảng cách giữa thế hệ trẻ và người cao tuổi có nhiều kinh nghiệm, kiến thức, do đó hạn chế việc truyền dạy di sản”.

Sự tôn vinh chỉ dành cho các di sản được duy trì, đó được xem như là một nguyên tắc. Công việc tiếp theo đây nhằm bảo tồn di sản một cách hiệu quả, theo bà Katherine là chỉ khi chúng ta khơi dậy được niềm đam mê học hỏi của thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của các di sản văn hóa thì mới có thể duy trì, bảo tồn được di sản. Hệ thống giáo dục chính quy và các phương tiện thông tin đại chúng cần đóng góp vai trò tích cực trong việc truyền dạy và truyền bá các kỹ thuật, kỹ năng truyền thống. Vì hơn ai hết, mỗi chúng ta phải ý thức được rằng di sản văn hóa phi vật thể là di sản sống, luôn luôn thay đổi và phát triển. Sự công nhận của UNESCO về hai di sản quan họ và ca trù là một dấu mốc quan trọng, tạo đà mới cho Việt Nam tiếp tục đa dạng hóa hồ sơ đề cử với nhiều loại hình di sản khác nhau, từ các vùng miền khác nhau, của các dân tộc khác nhau, để từ đó cộng đồng quốc tế có thể nhận dạng, hiểu hơn về di sản văn hóa Việt Nam.

Chương trình quốc gia về quan họ và ca trù

Tại Lễ đón bằng của UNESCO ghi danh dân ca quan họ Bắc Ninh, Bộ trưởng Bộ VH,TT&DL Hoàng Tuấn Anh đã công bố Chương trình hành động quốc gia về bảo vệ dân ca quan họ Bắc Ninh và hát ca trù giai đoạn 2010 - 2015 gồm một số nội dung chính như: nâng cao nhận thức và năng lực của các cộng đồng, chủ thể văn hóa nhằm giữ gìn và phát huy giá trị độc đáo của 2 di sản; tạo điều kiện để cộng đồng giao lưu, trình diễn, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm, với các cộng đồng khác trong nước và quốc tế...

Bộ dự kiến sẽ triển khai các biện pháp và kế hoạch cụ thể, ưu tiên kiểm kê, nghiên cứu và hệ thống hóa tư liệu với mục đích bảo tồn bền vững hai di sản này; xây dựng các chương trình văn hóa, giáo dục và truyền thông đa dạng, giới thiệu, phổ biến, quảng bá nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của xã hội đối với việc bảo vệ 2 di sản.

Huy Thông