Nhà quay phim Cuba - Ivan Napoles: Hạnh phúc với những thước phim về chiến tranh Việt Nam

(Thethaovanhoa.vn) - Trong buổi gặp gỡ giữa đoàn phim tài liệu Cuba và Thông tấn xã Việt Nam ngày 6/6 vừa qua tại Hà Nội, nhà quay phim tài liệu Cuba Ivan Napoles, năm nay 80 tuổi, bồi hồi nhớ lại hơn 40 năm trước với những thước phim về Việt Nam thân thương...

Ivan Napoles bắt đầu theo đuổi con đường làm điện ảnh từ năm 1950 nhưng bước ngoặt lớn trong sự nghiệp của ông chính là lúc ông cùng đạo diễn Santiago Alvarez thực hiện bộ phim Hà Nội, thứ Ba ngày 13.

12 lần đến Việt Nam làm phim trong thời chiến tranh

Ivan nói rằng, từ bộ phim này mà ông đã hướng cuộc đời mình đi theo những đạo diễn làm phim về Việt Nam. Từ 1967 đến 1975, ông đã đến Việt Nam 12 lần và quay được rất nhiều những thước phim cảm động về cuộc chiến ở Việt Nam. Trong số những tác phẩm được thực hiện tại Việt Nam, có những thước phim như: Cùng đoàn công nhân Cuba sang Việt Nam xây dựng khách sạn Thắng Lợi, làm trại nuôi bò, gà tại nông trường Mộc Châu...

Và trong 8 bộ phim tài liệu về cuộc kháng chiến chống Mỹ tại Việt Nam, có lẽ Hà Nội thứ Ba ngày 13 (1967), Tháng 4 của Việt Nam năm Ất Mão (1975) và 79 mùa Xuân (1969) là những bộ phim để lại nhiều dấu ấn sâu đậm nhất trong tâm trí của nhà quay phim Ivan Napoles.

Trong tư liệu của Viện Nghệ thuật và Điện ảnh Cuba, Hà Nội, thứ Ba ngày 13 được đánh giá là một kiệt tác của đạo diễn Santiago Alvarez và quay phim Ivan Napoles. Đó không chỉ là bước ngoặt trong cuộc đời làm nghề của Ivan Naoples mà còn là những ký ức sâu đậm không thể quên khi hai người đã phải thực hiện bộ phim bằng những chiếc camera cầm tay, bằng những mảnh vỡ chắp vá của phim từ các đội thông tin của Mỹ để lại và họ không có thiết bị ghi âm nào trong chuyến đi.

Khi đó, dù đã nắm trong tay những tư liệu về cuộc chiến tranh đang ngày càng mở rộng nhưng hai người không ngờ rằng Mỹ lại nhắm vào Hà Nội -một thành phố đông dân. Họ nhanh chóng hiểu ra rằng những chiếc B-52 không phân biệt người Cuba hay Việt Nam.

Cơ hội di chuyển để tác nghiệp của hai người luôn bị hạn chế, nhưng trước nỗ lực của Santiago Alvarez và Ivan Napoles, Hà Nội, thứ Ba ngày 13 đã trở thành một trong những bộ phim lớn nhất từng được sản xuất trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam.

Và cho đến khi thực hiện 19 phút của 79 Mùa xuân, Ivan nói rằng: “Niềm hạnh phúc nhất trong cuộc đời quay phim của tôi là những thước phim tôi được quay về Bác. Tôi nhớ mãi những thước phim đó !”.

Trở lại và “xuyên Việt” để quay phim

Sau hơn 40 năm, nhà quay phim chuyên thực hiện những bộ phim tài liệu về Việt Nam, Ivan Napoles mới có hội quay trở lại mảnh đất hình chữ S này. Ông sẽ cùng nữ nghệ sĩ - đạo diễn Isabel Santos Tellez và đoàn phim của Viện Nghệ thuật và Điện ảnh Cuba (ICAIC) sẽ có một tháng rong ruổi khắp đất nước Việt Nam trong tháng 6/2013. Họ sẽ thực hiện bộ phim tài liệu Đôi mắt của Santiago nói về sự đổi mới của Việt Nam hiện nay với điểm nhấn là mối quan hệ giữa Việt Nam - Cuba và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong con mắt của người dân từ các quốc đảo Caribbean.

“Trong thời kỳ chiến tranh tôi không nhìn thấy một thanh niên nào ở Việt Nam trên đất Bắc vì tất cả đã ra tiền tuyến, trên gương mặt của những con người Việt Nam lúc đó chỉ có sự trầm lắng, lo âu. Còn bây giờ, tôi nhìn thấy dọc hai bên đường phố những gương mặt trẻ trung, tươi mới và rất hạnh phúc. Đó thực sự là một Việt Nam hoàn toàn mới trong mắt tôi !” - ông chia sẻ thêm.

Đặc biệt, nhà quay phim Ivan Napoles sẽ trở thành nhân vật chính của phim tài liệu này. Trong phim, Việt Nam ngày nay sẽ được kể bằng sự hồi tưởng của ông qua những câu chuyện gắn liền với các địa danh mà cách đây 40 năm, ông đã cùng đạo diễn Santiago Alvarez đặt chân đến.

Trong 55 phút trên màn ảnh rộng (60 phút trên màn ảnh nhỏ), một lần nữa những địa danh dọc 3 miền Bắc - Trung - Nam, bắt đầu từ Hà Nội, Nghệ An, km số 0 đường Hồ Chí Minh, Đồng Hới, Vĩnh Linh, Cầu Hiền Lương, Quảng Trị, Khe Sanh, đến Huế, Đà Nẵng, Hội An, TP.HCM, Củ Chi, Bình Dương, Bến Tre và Cần Thơ sẽ được ghi lại trong Đôi mắt của Santiago. Mỗi địa danh của Việt Nam  hôm nay sẽ trở thành “phông nền” cho những câu chuyện kể về quá khứ thông qua sự hồi tưởng của Ivan.

Thiếu vắng đạo diễn Santiago Alvarez trong chuyến đi lần này nhưng: “Còn gì hạnh phúc hơn khi bước vào tuổi 80 và sau hơn 40 năm mới có dịp quay trở lại Việt Nam, tôi thấy được sự đổi mới đáng hãnh diện của Việt Nam với thế giới !” - nhà quay phim Ivan Napoles hạnh phúc nói.

Lam Anh
Thể thao & Văn hóa