Giữ sao cho được má hồng mai sau

(TT&VH) - Phòng khi động đến cửu trùng/ Giữ sao cho được má hồng mai sau (Cung oán ngâm khúc- Nguyễn Gia Thiều).

Cung nữ Lê Thị Dinh

Được làm cung nữ trong triều với không ít phụ nữ thời bấy giờ là niềm mơ ước. Nhưng cung nữ cũng phải chịu nhiều áp lực mà chỉ cần đọc Cung oán ngâm khúc chúng ta cũng cảm nhận được nỗi trần ai của những nhi nữ thon thót đêm năm canh, ngày sáu khắc của một quá vãng gác tía, lầu son.

Phòng khi động đến cửu trùng-Phòng khi động đến cửu trùng.

Tôi lặng đi khi chiêm bái những báu vật sống. "Nàng" cung nữ Lê Thị Tìm năm nay 87 tuổi, 12 tuổi đã hầu hạ Đức Từ Cung . Bà đang sống ở phường Thủy Dương- thị xã Hương Thủy. Mẹ của bà Lê Thị Tìm là Công Tôn nữ Thị Thỏa, cháu ruột của quan Thượng thư Tôn nhơn Bửu Thảo cũng là một cung nữ của Bà Từ Cung. Theo mẹ, bà Tìm vào hầu hạ bà Từ Cung với nhiệm vụ chính là đọc truyện cổ tích và tụng kinh cho Đức Bà nghe hàng đêm. Trong trí nhớ của bà Tìm thì Đức Từ Cung là một người rất khó tính nhưng lại khoan dung, độ lượng. Đã mấy chục năm qua nhưng bây giờ bà Tìm vẫn thuộc làu làu bài kinh Phật Chú Đại Bi vốn rất khó nhớ mà bà vẫn tụng cho bà Từ Cung nghe năm nào.

Trong 4 cung nữ cuối cùng, bà Lê Thị Dinh là người cao tuổi nhất, 91 tuổi nhưng vẫn còn rất minh mẫn. Không giống với những cung nữ khác chỉ hầu hạ bà Từ Cung một thời gian rồi xuất cung, bà Dinh đã ở trong cung gần 40 năm, sau đó hầu hạ bà Từ Cung mấy chục năm nữa cho đến ngày bà qua đời năm 1981. Mẹ của bà Dinh là em chúc bác với vua Khải Định nên bà Dinh được vô cung từ lúc 9 tuổi. Công việc chính của cung nữ Lê Thị Dinh là trang điểm cho đức Bà với các mỹ phẩm hàng Việt Nam chất lượng cao thời ấy là Phấn nụ, viết chỉ và Sáp Bắc mua từ Hà Nội. Ở trong cung, là một người khéo tay nên bà Dinh cũng được tin tưởng để làm các loại mức bánh Huế vốn rất cầu kỳ và tinh xảo. Bà Dinh còn nhớ kỹ là hầu hạ cho bà Từ Cung mỗi ngày có đến 8 người, chia làm hai phiên. Mỗi khi hết phiên, bà Dinh cùng với mấy người bạn rủ nhau ra khỏi cung đến rạp Morin xem xi- nê giải trí...Hai cung nữ nữa của triều Nguyễn nữa là bà Nguyễn Thị Vân năm nay 89 tuổi, ở với bà Từ Cung từ năm 17 tuổi đến 24 tuổi và bà Trần Thị Vui, năm nay 86 tuổi ở với bà Từ Cung từ năm 16 tuổi đến năm 22 tuổi.

Nghệ sĩ ưu tú Hồng Vân người đã vào vai Hoàng Thái hậu Từ Cung, mẹ vua Bảo Đại rất thành công trong phim " Ngọn nến Hoàng Cung" của đạo diễn Quốc Hưng lại là người dẫn chương trình trong buổi gặp này. Rất xúc động NSƯT Hồng Vân đã nói rằng: "Đó là cái duyên mà trời Phật đã ban tặng cho tôi. Gặp các cụ tôi lại nhớ những ngày ở Huế đóng phim. Mà giá như gặp được các cung nữ sớm hơn thì chắc vai diễn của tôi sẽ còn hay hơn nữa...". Còn cụ ông Lê Viết Quýt chồng của cựu cung nữ Lê Thị Tìm thì cao hứng sáng tác nên một bài thơ tặng cho những cung nữ một thời, trong đó có hai câu: "Vua tôi tan tác người một ngả- Cung nữ cùng chung nỗi đoạn trường"

Bóng hoàng hôn cuộc đời đang buông dần lên vai những cung nữ ngày xưa. Cũng không còn bao lâu nữa những ai còn muốn tìm về ký ức xưa của một thời vàng son gác tía sẽ bồi hồi, luyến tiếc hỏi rằng: Cung nữ triều Nguyễn bây giờ còn đâu?

Phi Tân