Xôn xao vì giải nhất điêu khắc bỗng thành giải... 'bét'!

(Thethaovanhoa.vn) - Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc lần 5 vừa khai mạc ở Bảo tàng Hà Nội thì giới làm nghề xôn xao vì chuyện giải Nhất của cuộc thi bỗng dưng “tụt hạng” thành giải Khuyến khích.

Triển lãm 10 năm Điêu khắc Toàn quốc nhận được 675 tác phẩm của 352 tác giả. Hội đồng Giám khảo (gồm 11 thành viên) đã quyết định chọn 21 tác phẩm để trao 1 giải Nhất, 2 giải Nhì… Tuy nhiên, đến trước giờ trao giải và khai mạc triển lãm, BTC là Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh & Triển lãm (MT,NA&TL) bất ngờ tuyên bố không trao giải Nhất.

* Giám khảo bất ngờ vì giải Nhất “tụt hạng”

Nhà điêu khắc Đào Châu Hải (thành viên Hội đồng Giám khảo - HĐGK) cho hay: “Hội đồng đã thực hiện xong nghĩa vụ đánh giá, thẩm định, văn bản cuối cùng có chữ ký xác nhận của 11 giám khảo, có đóng dấu của BTC trong đó thống nhất trao 1 giải Nhất, 2 giải nhì… trong tổng số 21 tác phẩm đoạt giải với giải Nhất được trao cho tác giả Thái Nhật Minh.

Vì thế, tôi rất ngạc nhiên khi nghe thông tin cuộc thi không có giải Nhất. Tôi cũng hoàn toàn không hiểu vì sao lại có sự thay đổi vị trí và giá trị tác phẩm như vậy?”.

Chia sẻ thêm với Thể thao&Văn hóa, nhà điêu khắc Đào Châu Hải cũng cho biết, trước ngày trao giải và triển lãm, Trưởng BTC là Cục trưởng Cục MT,NA&TL Vi Kiến Thành có điện thoại trao đổi với ông về việc thay đổi giải thưởng.

“Lúc đó, tôi có nói với anh Thành, nếu thay đổi, trước tiên cần có sự nhất trí của HĐGK. Sự thống nhất thì đã có rồi, có văn bản, có đóng dấu, vì thế, khi BTC thay đổi cũng phải trao đổi lại với HĐGK, giải thích lý do của sự thay đổi và cần thiết thì lấy lại ý kiến trên quan điểm mới đưa ra” – nhà điêu khắc Đào Châu Hải bày tỏ.

Nhà điêu khắc Tạ Quang Bạo – thành viên HĐGK - cũng khẳng định với Thể thao&Văn hóa về thông tin ban đầu hội đồng đã chấm chọn giải nhất. Cụ thể, giải Nhất đáng lẽ được trao cho tác giả Thái Nhật Minh (SN 1984) với tác phẩm Những con chim.

Ông Tạ Quang Bạo kể: “HĐGK đã làm việc cẩn thận để chọn ra các giải thưởng. Nhưng sau khi chấm xong, cũng lưu ý là cần kiểm tra lại trên mạng internet xem có tác phẩm nào “nhái” của nước ngoài không. Sau đó, chính tôi phát hiện ra ở trên mạng internet lànếu không có tác giả ở trên mạng thì cậu kia (Thái Nhật Minh – PV) không làm được. Toàn bộ ý tứ của người ta đã làm rồi, tất nhiên là có sáng tạo. Ví dụ cái cũi chim của người ta bằng gỗ thì làm bằng tre...”.

* Những con chim có thực sự bắt chước?

Như vậy tóm tắt sự việc, Thái Nhật Minh với tác phẩm Những con chim (chất liệu: gỗ, tre, nhôm đúc) bị cho là bắt chước tác phẩm của nghệ sĩ sắp đặt nổi tiếng người Iran Keyvan Fehri. Ông đã cho ra mắt loạt tác phẩm mang tên Birds (tạm dịch: Những con chim) làm từ gốm. Sau khi nhận được thông tin này, Cục MT,NA&TL đã quyết định đánh tụt giải Nhất xuống giải Khuyến khích.

Trả lời câu hỏi về cách xử lý của Cục, nhà điêu khắc Tạ Quang Bạo cho rằng: “Cá nhân tôi, tác phẩm đã bắt chước thì nhất định không cho giải gì. BTC như vậy là còn nương tay”.

Trong khi đó, nhà điêu khắc Đào Châu Hải thì lại có quan điểm khác. “Tôi đã xem kỹ tác phẩm của Keyvan Fehri cũng làm hình tượng con chim, nhưng theo tôi, hình tượng đó không liên quan tác phẩm. Con chim bồ câu biểu tượng hòa bình được sử dụng rất nhiều trong mỹ thuật, kể cả trong tác phẩm của Piccasso. Hình tượng đó có thể giống nhau nhưng hình tượng không liên quan ngôn ngữ biểu hiện nghệ thuật.

Mặt khác, nếu nói tác phẩm vi phạm về bản quyền thì cũng cần xem xét vấn đề kỹ càng dựa trên công ước Berne mà Việt Nam là thành viên. Theo đó, Công ước không bảo vệ ý tưởng nghệ thuật mà bảo vệ ngôn ngữ biểu hiện” – nhà điêu khắc Đào Châu Hải nói thêm.

Ông cũng cho rằng, tác phẩm Những con chim của Thái Nhật Minh không vi phạm bản quyền cũng như không có bất kỳ sự sao chép hay ảnh hưởng thái quá nào.

Hơn nữa, Thái Nhật Minh theo đuổi ý tưởng con chim hòa bình từ nhiều năm. Một trong những tác phẩm trong loạt chủ đề “Những con chim” của anh từng được trưng bày và đoạt giải tại Triển lãm Mỹ thuật Toàn quốc năm 2011.

Nhà điêu khắc Đào Châu Hải cũng không nhất trí với cách xử lý của BTC Triển lãm khi “đánh tụt” giải Nhất thành Khuyến khích. “Vì nếu tác giả này thực sự vi phạm thì phải loại khỏi giải thưởng. Nhưng điều đó chỉ chứng tỏ cách làm việc của BTC không có tính nguyên tắc, tổ chức chặt chẽ từ đầu đến cuối và rất thiếu bản lĩnh” - ông Hải thẳng thắn.

Hôm qua (12/12), PV Thể thao&Văn hóa cũng đã liên hệ với họa sĩ Vi Kiến Thành - Cục trưởng MT,NA&DL, nhưng được hẹn gặp trong ngày hôm nay.

Hà Chi
Thể thao & Văn hóa