(Thethaovanhoa.vn) - Phải mất hơn 2 năm sau Đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long, công chúng mới được xem bộ phim truyền hình Thái sư Trần Thủ Độ, dù trước đó đã có kế hoạch chiếu dịp này. Phim nhận được nhiều ý kiến khen chê trái chiều, khán giả “soi” rất nhiệt tình, tranh cãi rôm rả cả trên mạng.
Khán giả “soi” rất kỹ từ bối cảnh, nhân vật tới trang phục của họ trong phim. Đặc biệt, là lời ăn tiếng nói của nhân vật, những cảnh nóng bỏng giữa nhân vật nam và nữ... Những chi tiết như: việc Trần Thị Dung xưng “anh - em” với Trần Thủ Độ, xưng “mày - tao” với đầy tớ gái... Đặc biệt là những cảnh “nóng”, đặt trong hoàn cảnh bộ phim lịch sử này có cần thiết hay không?
Trao đổi với phóng viên Thể thao & Văn hóa, PGS-TS Nguyễn Thị Phương Chi, Viện Sử học, cho biết:
- Cách xưng hô của thế kỷ 13 không có “anh - em”, “mày - tao”, vì dân tộc ta hồi đó toàn dùng chữ Hán. Trong các tác phẩm chữ viết thời xưa cũng không thấy có cách xưng hô này. Phiên âm ra “anh - em” mãi sau này theo Quốc ngữ mới có.
PGS-TS Nguyễn Thị Phương Chi
Cảnh nóng mang “chất” thị trường
* Nhiều khán giả tỏ ra ngạc nhiên vì phim có cảnh Trần Thị Dung - Trần Thủ Độ và cặp đầy tớ trai - gái rủ nhau đi qua đêm, cảnh vũ nữ bán khỏa thân múa quyến rũ Thái tử. Là người nghiên cứu sử, quan điểm của chị về vấn đề này thế nào?
- Tôi nghĩ cảnh nóng ở đây hơi mang tính chất thị trường, chứ không phù hợp với phim lịch sử. Dù nhà Trần có quy định hôn nhân nội tộc nhưng quy định ngặt ngèo lắm. Ví dụ loạn luân, thông dâm trị tội rất nặng.
Cứ xem những bộ phim, tiểu thuyết trước Cách mạng, người ta không đề cập nhiều đến chuyện quan hệ nam nữ. Đến sau năm 1975, thế hệ bọn tôi yêu còn không được cầm tay nhau như bây giờ đâu. Thế kỷ 20 còn như thế, thì không thể áp đặt thế kỷ 21 vào thế kỷ 13 được. Đưa hoàn cảnh ngày hôm nay vào bộ phim như thế là quá mức cần thiết cho một bộ phim lịch sử.
* Có ý kiến cho rằng tình yêu nồng cháy của cặp tình nhân Trần Thủ Độ - Trần Thị Dung chính là biểu hiện sức sống của vương triều Trần non trẻ sau này. Mà chuyện nam nữ đời nào chẳng có, chúng ta cũng có Thị Mầu đấy chứ. Đời sống dân gian chắc hẳn khoáng đạt hơn hẳn đời sống cung đình mà sử sách ghi chép, vậy tại sao người hiện đại lại cảm thấy khó chấp nhận khi chứng kiến cảnh nam nữ trong phim lịch sử?
- Các cụ ngày xưa có những quy tắc rất nghiêm ngặt, nếu có chuyện nam nữ trước hôn nhân, người phụ nữ có thể bị gọt đầu bôi vôi, có người xấu hổ còn phải tự tử. Thị Mầu cũng bị Mõ rao con gái Phú ông chưa chồng đã chửa, bị đưa ra đình để bị tổng sỉ vả đấy thôi.
Tôi đồng ý cách xây dựng mối tình giữa Trần Thị Dung và Trần Thủ Độ phải nồng nàn, thắm thiết. Tuy nhiên xử lý ở mức độ nào để người xem thấy đúng là cả nghệ thuật cộng với hiểu biết và kiến thức lịch sử, chứ không chỉ đơn giản là anh cứ hư cấu theo cách của mình.
Gần đây tôi có xem Trò đời, phim vào thời kỳ Pháp thuộc, phụ nữ Việt lúc đó tân thời lắm rồi, dù kịch bản đẫm chất nhục dục nhưng đạo diễn rất tiết chế.
Cảnh 'nóng' trong phim Thái sư Trần Thủ Độ
Chất Đại Việt quá ít
* Chị nhận xét thế nào về bối cảnh, trang phục trong phim Thái sư Trần Thủ Độ?
- Không phù hợp. Tôi thấy đội múa trong cung có người còn đi giày vải, quai bắt chéo qua chân như diễn viên trường múa bây giờ. Dân thời Trần chỉ mặc quần áo thâm, đi chân đất, đàn ông để đầu trọc. Trong cung đình có quy định từng chức vụ, cấp bậc có mũ, áo khác nhau.
* Đạo diễn có phân trần rằng sử liệu quá ít, có nhiều cái cần đối chiếu nhưng các sử gia cũng không trả lời được.
- Cũng không thể trách được đạo diễn chưa tìm được người nghiên cứu chuyên sâu. Nhưng phải hỏi lại đạo diễn là đã hỏi ai?
Về sử liệu, đúng là thiếu thật, vì quốc sử, chính sử chỉ chép theo thể biên niên, đại khái ngày này diễn ra cái gì (hạn hán mất mùa), vua đi đâu làm gì, quân đội ra làm sao... Nhưng vẫn có những tư liệu giúp ta hình dung về quá khứ, về cách ăn, ở, mặc của người xưa. Ví dụ, nhà của thời Trần mái chỉ cách mặt đất 1,3-1,7m, nhà vách đất nên tối, phải trổ cửa sổ sát mặt đất để ánh sáng vào, trong nhà độ ẩm cao, nhà nào cũng có một bếp lò để xua đi khí độc. Bối cảnh trong phim, nhà quá cao là không đúng.
Rõ ràng có tư liệu hẳn hoi, chỉ có điều đạo diễn chưa sờ tới. Tôi thấy có rất nhiều vấn đề để góp ý trong bộ phim này.
* Yêu cầu tối thiểu của một người nghiên cứu lịch sử như chị với một bộ phim lịch sử?
- Tôi sẽ quan tâm phim có đúng với thực tế lịch sử lúc đó hay không. Phim là thứ có thể tiếp cận với đông đảo khán giả, nếu làm sai, khán giả lại hiểu đời nhà Trần là như thế, lâu dần ngấm vào nhận thức là rất nguy hiểm.
Thời nhà Trần, quốc sử ghi rõ cấm dân Việt không được ăn mặc kiểu phương Bắc; cấm dân ở Hải Trang, Vân Đồn (tức Quảng Ninh bây giờ) không được đội nón của phương Bắc, nên phải dùng nón ở Ma Lôi, Hồng Lộ (Hưng Yên bây giờ). Ngày xưa cấm như thế, còn bây giờ tôi thấy phim lịch sử của mình ảnh hưởng Trung Quốc nhiều quá, từ trang phục, bối cảnh, trong khi đó chất Đại Việt của mình thể hiện trong phim quá ít.
Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính vừa ký ban hành Quyết định số 1669/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận số 156-KL/TW ngày 21/5/2025 của Bộ Chính trị khóa XIII về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9/6/2014.
Lượt trận mở màn Giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 tại Thái Lan đã chứng kiến những kết quả đầy bất ngờ. Đội tuyển nữ Myanmar tạo cơn địa chấn khi đánh bại U23 Úc 2-1, trong khi Philippines thể hiện sức mạnh vượt trội với chiến thắng hủy diệt 7-0 trước Đông Timor, khẳng định tham vọng lớn tại giải đấu năm nay.
Ngày 7/8, Phòng Cảnh sát giao thông, Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã có thông tin cảnh báo người dân về hình thức lừa đảo mới liên quan nộp phạt vi phạm giao thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia.
Tạp chí danh tiếng France Football vừa chính thức công bố danh sách 30 đề cử cho giải thưởng Quả bóng vàng 2025, sự kiện vinh danh những cá nhân xuất sắc nhất của mùa giải 2024/25.
Chiều 7/8, tại Đà Nẵng, Bảo tàng Mỹ thuật Huế phối hợp với Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng tổ chức khai mạc triển lãm chuyên đề "Nét đẹp di sản văn hóa Huế qua nghệ thuật ký họa".
Chiều 7/8, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp bà Obuchi Yuko, Hạ nghị sĩ Quốc hội Nhật Bản, Chủ tịch Liên minh nghị sĩ hữu nghị Nhật – Việt nhân dịp bà Obuchi Yuko và Đoàn đại biểu Liên minh nghị sĩ hữu nghị Nhật – Việt sang thăm Việt Nam.
Tối 7-8-2025, đội tuyển bóng chuyền nữ U21 Việt Nam đã có màn ra quân ấn tượng tại Giải vô địch bóng chuyền U21 thế giới 2025, khi đánh bại đội chủ nhà U21 Indonesia với tỷ số 3-0 (25-15, 25-16, 25-18).
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 6/8 thông báo áp thuế cao hơn đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ do nước này tiếp tục mua dầu từ Nga, mở ra một mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại đang cản trở đà tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Bảng xếp hạng "Những điểm đến thu hút du khách quay lại phổ biến nhất châu Á" do Agoda vừa công bố cho thấy Đà Nẵng được đánh giá là thành phố hấp dẫn nhất châu Á.
Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp với Liên hiệp các tổ chức hữu nghị TP. Hà Nội chính thức phát động Cuộc thi vẽ tranh thiếu nhi quốc tế năm 2025 với chủ đề "Em yêu Hà Nội – Thành phố vì hòa bình".
Tổ chức "Trái tim người lính" phối hợp với Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và CLB "Mãi mãi tuổi 20" trao tặng một số di ảnh Anh hùng – Liệt sĩ vừa được nhóm họa sĩ trẻ của "Trái tim người lính" phục dựng màu.