Hàng ngàn tranh Lưu Công Nhân đang ở đâu?

Ông Bắc cho biết, hiện ông lưu giữ khoảng 100 tác phẩm của Lưu Công Nhân. Mới đây, ông đã lên Đà Lạt mua thêm 27 tác phẩm nữa do một nhà sưu tập chuyển nhượng lại. Theo tìm hiểu của TT&VH, riêng tại TP.HCM, khoảng vài nhà sưu tập thôi cũng đã lưu giữ hàng trăm tác phẩm của Lưu Công Nhân. Ông Lê Thái Sơn - nhà sưu tập tranh, cho biết, hiện ông lưu giữ khoảng 20 họa phẩm của Lưu Công Nhân trên chất liệu thuốc nước được vẽ vào những năm 1958 - 1965 với các đề tài sinh hoạt, phong cảnh nông thôn miền Bắc thời chiến.

Có thể kể thêm bộ sưu tập tranh Lưu Công Nhân của nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Huy Hoan với khoảng 50 - 60 tác phẩm; bộ sưu tập của nhà sưu tầm cổ vật tên Hưởng (dân trong giới gọi là Hưởng “cạo”) có khoảng 100 tác phẩm. Chưa kể tranh Lưu Công Nhân còn có nhiều trong những bộ sưu tập nhỏ lẻ, mỗi người cũng lưu giữ khoảng 5 - 10 bức. Theo ông Bắc, hiện cả nước có khoảng 20 nhà sưu tập tranh Lưu Công Nhân, chỉ tính trung bình mỗi người lưu giữ khoảng 50 tác phẩm sẽ thấy sức sáng tạo khổng lồ của họa sĩ.

Nhưng cũng chính một số nhà sưu tập tranh Lưu Công Nhân tại TP.HCM lại khẳng định rằng tranh của danh họa này vẫn nằm ở gia đình là nhiều nhất. Theo nhà sưu tập Lê Thái Sơn, thì ông Lưu Quốc Bình - con trai và cũng là người thừa kế, hiện lưu giữ nhiều tranh nhất của họa sĩ Lưu Công Nhân mà không có nhà sưu tập nào có thể so sánh được.

Giữ giá cao, nhưng sẵn sàng… cho tranh!

20 năm sưu tập tranh Lưu Công Nhân, ông Bắc thừa nhận: “Tranh của cụ Lưu Công Nhân tưởng nhiều sẽ dễ sưu tầm nhưng khó vô cùng, vì giá không rẻ chút nào. Những năm 1980 khi kinh tế còn khó khăn, các họa sĩ còn khó hơn gấp bội, tranh vẽ ra đa phần là đem tặng bạn bè. Nhưng cụ Lưu Công Nhân đã không bán thì thôi, còn bán thì giá rất cao”.

Có lần họa sĩ Lưu Công Nhân kêu ông Bắc đến mua tranh, họa sĩ nói: “Giờ mình đang kẹt tiền, đây là cơ hội để Bắc mua tranh của mình”. Ông Bắc mừng rỡ vì sẽ sưu tầm được tranh của danh họa mà mình ngưỡng mộ với giá phải chăng. Nào ngờ khi họa sĩ đem ra mấy thùng đựng tranh và nói chắc nịch: Mua số lượng lớn thì 500USD/bức, còn mua lẻ thì 2.000USD/bức. Nghe họa sĩ nói thế, ông Bắc dù thích tranh của Lưu Công Nhân cũng đành bất lực ra về.

Lập gian trưng bày tại nhà riêng   Họa sĩ Lưu Công Nhân được dân trong nghề công nhận là người vẽ hiện thực bằng chất liệu thuốc nước trên giấy xuất sắc nhất thế hệ ông - thế hệ bản lề của Mỹ thuật Đông Dương và thời kỳ kháng chiến. Hiện gia đình họa sĩ Lưu Công Nhân đang xúc tiến xây dựng không gian trưng bày tranh của ông tại nhà riêng trên đường Nguyễn Văn Thủ, Q.1, TP.HCM. Nếu thành hiện thực, đây sẽ là nơi trưng bày đầy đủ nhất về những bức tranh mà lúc sinh thời ông muốn giữ lại.

Điều đó thể hiện họa sĩ Lưu Công Nhân rất kỹ tính trong việc biết mình và giữ giá cho mình. Nhưng chính sự kỹ tính ấy, ông lại là người rất hào phóng trong việc tặng tranh cho những người đồng cảm với mình.

Giới sưu tập tranh vẫn nói với nhau rằng tranh của họa sĩ Lưu Công Nhân xuất hiện bên ngoài nhiều là do ông cụ hào phóng tặng bạn bè, người tri âm… Còn người mua trực tiếp từ họa sĩ không có nhiều do ông không bán hoặc bán giá rất cao. Nhà sưu tập Lê Thái Sơn chỉ rõ: “Nhiếp ảnh gia Trần Huy Hoan đang giữ nhiều tranh sơn dầu vẽ khỏa thân của Lưu Công Nhân. Khi còn sống, họa sĩ khá thân với nghệ sĩ nổi danh về chụp ảnh nude nên hai người có sự đồng điệu với nhau chăng?!”. Chưa tính họa sĩ hào phóng tặng rất nhiều tác phẩm cho những người hiểu nghệ thuật của mình, như có nhà báo được ông tặng hàng chục bức tranh.