Bản quyền truyền hình bóng đá: Premier League sắp nghèo hơn?
Các gói bản quyền truyền hình của Premier League đã tăng vọt về giá trị gần 4.000% kể từ khi trận đấu trực tiếp đầu tiên được chiếu vào năm 1992. Thế nhưng, giờ thì bong bóng có vẻ sắp vỡ và tài sản của giải đấu giàu nhất thế giới cuối cùng có thể sụt giảm như các chuyên gia phân tích.
Các gói bản quyền truyền hình của Premier League đã tăng vọt về giá trị gần 4.000% kể từ khi trận đấu trực tiếp đầu tiên được chiếu vào năm 1992. Thế nhưng, giờ thì bong bóng có vẻ sắp vỡ và tài sản của giải đấu giàu nhất thế giới cuối cùng có thể sụt giảm như các chuyên gia phân tích.
X-file thể thao: Những ông vua kiến tạo ở giải Ngoại hạng Anh
Vài ngày trước thất bại 0-2 ở derby Manchester, Kevin De Bruyne vừa gia nhập danh sách những ông vua kiến tạo của Premier League khi có một pha kiến tạo trong chiến thắng 2-1 trước West Ham.
Năm 1992, bản quyền truyền hình được bán cho các đài truyền hình Vương quốc Anh và các đài truyền hình nước ngoài đạt giá trị 232 triệu bảng, trong khi doanh thu mới nhất đã lên tới 9,1 tỉ bảng, tương đương tăng 3.822%. Thực tế thì sản phẩm của Premier League đã thay đổi trong gần ba thập kỉ qua - chỉ có 60 trận một mùa được bán trong nước trong một hợp đồng 5 năm vào năm 1992 so với 200 trận một mùa trong chu kì ba năm như bây giờ - nếu không muốn nói có sự tăng trưởng không thể tin được.
Đúng là không thể tin được về giá trị của Premier League khi Sky phát sóng trận đấu trực tiếp đầu tiên giữa Nottingham Forest và Liverpool cách đây 29 năm. Premier League lúc đó là một thương hiệu mới sau khi tách ra khỏi Football League và ước tính có khoảng hai triệu người theo dõi với 2,99 bảng một tháng, sau tăng lên 5,99 bảng để xem mùa khai mạc của Sky Sports.
Theo chuyên gia trong lĩnh vực tài chính bóng đá là Kieran Maguire của Trường đại học Liverpool, Premier League đã quản lý việc bán bản quyền một cách “khéo léo” trong ba thập kỷ qua, ban đầu đưa ra mức giá rẻ và tăng giá trị khi các đài truyền hình ngày càng phụ thuộc vào bóng đá để giữ người xem.
Đó là một hành trình đáng kinh ngạc cho giải đấu hàng đầu của Anh, không chỉ giúp cả nước Anh và các CLB của nó trở lại vị trí dẫn đầu trên bảng xếp hạng châu Âu một cách ổn định. Nên nói thêm là trong những năm cuối thập niên 1980, các đội bóng Anh bị cấm thi đấu ở nước ngoài trong 5 năm sau thảm họa sân vận động Heysel. Chính vì lệnh cấm của UEFA, không có CLB nào của Anh xuất hiện trong 15 đội bóng hàng đầu châu Âu vào năm 1992, nhưng vào năm 2020, họ có đến 6 đội, nhiều hơn bất kì quốc gia nào khác.
Và doanh thu từ truyền hình là một phần rất lớn giúp bóng đá Anh thống trị. Cụ thể thì theo số liệu mới nhất trong Báo cáo điểm chuẩn UEFA 2019, các CLB tại Premier League được hưởng 143,2 triệu bảng mỗi mùa từ tiền truyền hình, chiếm 53% tổng doanh thu của họ. Để so sánh, đối thủ gần nhất của giải đấu là La Liga của Tây Ban Nha, tạo ra 66,6 triệu bảng mỗi CLB, chiếm 42% tổng thu nhập của mỗi đội và Bundesliga của Đức, mang lại 60,3 triệu bảng mỗi CLB và mang đến 34% doanh thu của họ.
Thế nhưng, giới chuyên môn lại dự đoán giá trị của Premier League có thể sẽ giảm dần trong tương lai. Theo nhà phân tích truyền thông nổi tiếng, Claire Enders, “đỉnh” của thị trường đã qua vào năm 2018 và giá trị bản quyền thể thao toàn cầu đã giảm khoảng 15%. Ngoài ra, ảnh hưởng của Covid cũng tác động lớn đến giá bản quyền truyền hình.
Sự thiếu cạnh tranh do số lượng cầu thủ hạn chế trên thị trường kết hợp với việc Sky và BT Sport đồng ý chia sẻ nội dung trên nền tảng của nhau vào năm 2017 cũng là những yếu tố quan trọng. Cụ thể hơn, tác động của thỏa thuận có đi có lại đó đã được cảm nhận gần như ngay lập tức, với việc bản quyền trong nước tiếp theo giảm từ 5,1 tỉ bảng trong năm 2016-19 xuống còn 4,6 tỉ bảng trong năm 2019-22, tương đương giảm 10%.
Tuy nhiên, giá trị bán bản quyền quốc tế ngày càng tăng đã giúp thu nhập tổng thể tăng lên. Thế nhưng, bất chấp việc bán bản quyền Premier League cho các quốc gia Bắc Âu trong một thỏa thuận kéo dài 6 năm, các nhà phân tích cho rằng những dấu hiệu cảnh báo đã rõ ràng. Họ chỉ ra rằng đối tác Trung Quốc của Premier League là PPTV đang cố gắng từ bỏ hợp đồng 500 triệu bảng mà họ đã kí vào năm 2018 và sự sụp đổ của hợp đồng truyền hình của bóng đá Pháp với Mediapro là những dấu hiệu cho thấy tất cả không ổn.
Thời gian sẽ trả lời tất cả và tất cả sẽ biết được liệu sự sụt giảm này có đe dọa đến vị thế của Premier League và các đội bóng Anh hay không.
Mạnh Hào