'Thánh ca của rock' bị tố là nhạc 'đạo'

(Thethaovanhoa.vn) - Trong những năm 1970 đỉnh cao của mình, Led Zeppelin thường chơi Stairway to Heaven trước cả biển khán giả gào thét bên dưới. Cả Jimmy Page lẫn Robert Plant khó mà tưởng tượng rằng, bốn thập kỷ sau, họ phải nghe ca khúc đình đám của mình chơi một cách cơ học trong phòng xử án ở Los Angeles, Mỹ.

• Hợp âm khiến Led Zeppelin bị tố đạo nhạc có từ… 300 năm trước
• Led Zeppelin giới thiệu hai bản thu âm chưa từng được công bố

Nhưng đó chính xác là những gì xảy ra vào tuần qua. Cả Jimmy Page lẫn Robert Plant - biểu tượng của nhạc rock - trong trang phục vest đen, phải ra hầu tòa vì Stairway to Heaven bị cáo buộc đạo lại bài Taurus của Spirit - ban nhạc Mỹ cùng thời nay đã bị trôi vào quên lãng.

Lật lại nghi ngờ 45 năm trước

Led Zeppelin được xướng danh tại Đại sảnh Danh vọng Rock and Roll năm 1995 như là nghệ sĩ có ảnh hưởng lớn nhất thập niên 1970 nhưng họ cũng không ít lần dính cáo buộc chịu “ảnh hưởng” từ sáng tác của các nghệ sĩ khác.

Những ca khúc đỉnh cao của Led Zeppelin như Whole Lotta Love, Bring it On Home, Babe, I’m Gonna Leave You hay Dazed and Confused đều từng bị đưa vào diện nghi vấn. Tuy nhiên, chưa bao giờ họ phải ra tòa như lần này.

Nguyên đơn là Michael Skidmore - người được ủy thác trông nom di sản của Randy Wolfe, cố guitar ban nhạc Spirit và là người sáng tác ca khúc Taurus.

Wolfe viết Taurus năm 1967, phát hành vào năm 1968. Tháng 12 năm này, Led Zeppelin lần đầu tới Mỹ biểu diễn với ca khúc mở màn chính là Fresh Garbage của Spirit. Họ cũng từng chơi trong cùng một đêm diễn với Spirit tại thính phòng Denver. Không rõ Spirit có chơi bài Taurus đêm đó không nhưng Led Zeppelin khẳng định họ phải tới Seattle ngay sau phần diễn của mình nên chưa bao giờ nghe Spirit chơi.

Stairway to Heaven phát hành năm 1971 trong album Led Zeppelin IV. Tại thời điểm đó, Wolfe cũng nhận xét rằng ca khúc có những điểm tương đồng với Taurus, nhưng ông chưa bao giờ đưa vụ việc ra tòa. Ông qua đời năm 1997, ở tuổi 45, khi cứu con trai khỏi biển động ở Hawaii.

Nếu chiến thắng ở vụ kiện này, ông Skidmore sẽ chuyển tiền thắng kiện vào Dự án giáo dục âm nhac Randy Califonia (nghệ danh của Wolfe). Số tiền dự kiến rất lớn. Năm 2008, tạp chí Conde Nast Portfolio ước tính Stairway to Heaven mang về lợi nhuận tới nửa tỉ USD.

Thứ Sáu tuần trước, tại tòa, chuyên gia kinh tế âm nhạc Michael Einhorn tính toán rằng, theo luật bản quyền Mỹ hiện nay, nếu ông Skidmore thắng kiện, tiền bồi thường vào khoảng 60 triệu USD.

Ca khúc rock vĩ đại hay sản phẩm vay mượn?

Jimmy Page, 72 tuổi và Robert Plant, 67 tuổi ngồi bình thản tại tòa. Những mái tóc dài rực rỡ ngày nào nay đã bạc nhưng cả hai vẫn giữ dáng vẻ có phần hoang dại của những tượng đài nhạc rock.

Ngày nào cũng đầy những tín đồ trung thành tập trung trước tòa để một lần nữa được chiêm ngưỡng hai vị thánh của làng nhạc rock đứng cạnh nhau sau hàng thập kỷ xa cách. Tất cả họ chắc chắn đều nằm lòng ca khúc Stairway to Heaven và cũng không thể quên giai thoại đã đi vào huyền thoại nhạc rock về mùa hè năm 1970 ở vùng quê xứ Wales.

Năm đó, sau chuyến lưu diễn vòng quanh nước Mỹ lần thứ 5, Led Zeppelin về nghỉ tại đồi Bron-Yr-Aur, ngoại ô Machynlleth. Một chiều, khi Jimmy Page thử trình bày vài đoạn guitar đang ấp ủ thì Robert Plant, vừa nãy còn ngồi dính vào tường hí hoáy viết, bỗng bật dậy hát vang giai điệu.

Trước ánh lửa bập bùng, bên căn nhà vùng quê, các thành viên Led Zeppelin lao vào hoàn thiện ca khúc về sau được tôn vinh là vĩ đại nhất lịch sử nhạc Rock. Người yêu rock hát Stairway to Heaven như thánh ca, nhưng cũng không ít người tin rằng, Jimmy Page đã bán mình cho quỷ để có được “thần khúc” này.

Jimmy Page nói gì khi ca khúc máu thịt của mình bị coi là đạo nhạc? Ông thừa nhận có album của Spirit trong kho nhạc khổng lồ của mình, thừa nhận Led Zeppelin từng chơi lại bản Fresh Garbage của Spirit, nhưng ca khúc Taurus thì chỉ mới nghe gần đây.

Giáo sư âm nhạc Lawrence Ferrara thì nhận định, chuỗi hợp âm được cho là tương đồng giữa hai ca khúc đã xuất hiện từ 300 năm trước, trong bản Dido’s Lament của nhà soạn nhạc thế kỷ 17 Henry Purcell. Hợp âm này cũng xuất hiện trong vài ca khúc kinh điển đương đại như Michelle của The Beatles hay Hotel California của Eagles.

Vụ kiện đến giờ chưa có hồi kết nhưng khi tiến sĩ Ferrara chơi lại cả hai trên chiếc piano đặc biệt, có thể thấy giai điệu của chúng khác xa nhau. Đó là lý do tại sao Stairway to Heaven được tâng lên mây xanh còn Taurus thì bị lãng quên trong bóng tối.

Thư Vĩ (Tổng hợp)
Thể thao & Văn hóa