Con dại, cái…chạy làng!

(Thethaovanhoa.vn) - Trong cuộc họp đề xuất kỷ luật trọng tài (TT) Hà Anh Chiến, cuối cùng dư luận đã không khó “truy ra” người duy nhất  không thông qua đề xuất loại vĩnh viễn TT Hà Anh Chiến là Ủy viên Nguyễn Tấn Hiền. 4 Ủy viên còn lại là các ông Nguyễn Văn Mùi, Dương Văn Hiền, Đặng Thanh Hạ, Bùi Như Đức, đều thông qua.

• Lại ‘dậy sóng’ trọng tài sau vụ Hà Anh Chiến
• Còn bao nhiêu Hà Anh Chiến nữa?
• 4/5 Ủy viên Ban trọng tài thông qua đề xuất loại trọng tài Hà Anh Chiến

Ông Hiền cảm thương cho TT Anh Chiến như ông nói, không phải tình đồng hương, mà “việc ra án phạt nghiêm là đúng, nhưng xử thế nào để anh em phục mới là đáng nói”.

Có thể hiểu từ “phục” của ông Tấn Hiền, mang ý nghĩa nhân văn, nghĩ đến tâm trạng chung của đội ngũ TT. Cũng có thể diễn nghĩa  lá phiếu ông Hiền, nếu xử lý nặng như thế với Hà Anh Chiến, giới TT sẽ không phục…

…Và ai cũng hiểu, 5 thành viên trong BTT, giờ đây,  ông Tấn Hiền là “nhóm” riêng.

Trọng tài Hà Anh Chiến "cô đơn" khi mắc sai lầm.Ảnh: V.S.I

Cờ bí, dí lính

Ở ta, có một nguyên tắc cơ bản trong bất kỳ tổ chức nào: cá nhân sai phạm, tập thể cũng phải chịu trách nhiệm, và ngược lại. Lãnh đạo tổ chức đó không thể “chuyền bóng” trách nhiệm cho thuộc cấp, mà mình vô can.

Vậy mà, Ban trọng tài (BTT) VFF lại khác. Cứ có vấn đề gì, họ đều ra sức đổ lỗi theo kiểu “chạy làng”. 16 năm lên chuyên nghiệp, ngày càng ít TT giỏi, chất lượng đào tạo thấp, họ đổ lỗi do kinh phí hạn hẹp, vẫn cần phải có thêm thời gian. 16 năm mà chưa có thời gian, quá nghịch lý.

TT còn chưa sạch, họ đổ lỗi do môi trường bóng đá nội địa còn vẩn đục. Rằng, các CLB hay phản ứng vô tội vạ, không nắm luật.

TT sai, họ tìm mọi cách để hóa giải có lợi. Nếu tình huống năm ăn năm thua, có thể lờ đi. Nếu tình huống không thể chối cãi, kiểu như Hà Anh Chiến, thì cứ đè Chiến ra mà xử. Tìm mọi cách để hướng thông tin sai sót do đơn lẻ, BTT luôn xử lý nghiêm khắc với quân mình.

Tóm lại, cứ có”ca khó” là BTT, nếu không bắt lỗi được CLB,  đều tống hết trách nhiệm cho lính của mình. Kể cả khi tưởng thưởng hay phạt TT, cũng chưa làm cho giới TT phục. Các quyết định kỷ luật (ngầm) và giải quyết khủng hoảng của Ban TT, dễ khiến người ta có cảm giác “ma mị”.

Lãnh đạo Ban trọng tài phải chịu trách nhiệm cao nhất

Có một điều chắc chắn rằng, nếu có tiêu cực, bản thân các TT và trợ lý TT không thể “tự làm tự ăn”, nếu không có “dây” và không được bật đèn xanh. Thế nên mới có lãnh đạo một CLB từng phát biểu: TT đang hoạt động kiểu mafia, ai “bảo kê” cho TT? Khi phân công TT, Trưởng BTT căn cứ vào tính chất trận đấu, vào trình độ, phẩm chất của TT, để phân công. Do đó, TT sai, BTT và cá nhân ông Trưởng BTT (kiêm Phó BTC giải), đương nhiên phải chịu trách nhiệm.

Câu hỏi đặt ra, thế giới TT huyền bí đến đâu, để những người đã và đang dấn thân vào cái nghề này, phải “sống để bụng, chết mang theo”, không dám thể hiện hướng đi riêng cho mình, không dám nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão sẽ đưa thương hiệu TT thoát khỏi định kiến, sự ghẻ lạnh của xã hội, bay xa hơn. Trường hợp như Võ Minh Trí là quá hiếm. Ông Trí cũng nhiều lần sai nghiêm trọng,  nhưng bằng uy tín đã gây dựng bao năm, ít ai cho rằng sai sót của TT này có vấn đề tư tưởng. Sếp có ghét bỏ, mặc kệ!

Quy trình thăng tiến của một TT (hay trợ lý TT) ở Việt Nam, cũng vô tội vạ. Chỉ cần có “dây” hoặc hay ít nhất là có người tiến cử, thì một TT cấp phường, chủ quán karaoke cũng có thể lên thổi V-League. Nhưng, ngay cả được đôn lên V-League rồi cũng chưa ổn, mà muốn được phân công làm nhiệm vụ đều đặn, cũng phải biết điều. Chẳng có cái gì tự nhiên đến cả.

Có nghĩa,  BTT chưa phải là tấm gương sáng, chưa đủ uy tín rằng họ là “bố mẹ” đích thực để các “đứa con”- giới TT tâm phục, yên tâm dâng hiến với nghề.

Muốn dẹp nạn tiêu cực TT đã và đang hoành hành, đương nhiên phải triệt mối hiểm hoạ này từ trong trứng nước, từ giải phong trào cho đến chuyên nghiệp. Nhưng cốt lõi vẫn phải xử lý lỗi ở thượng tầng, tức BTT. Đến lúc cần phải nhìn thẳng vấn đề: Ban trọng tài chưa làm hết trách nhiệm, chưa đủ năng lực và uy tín để đưa trình độ TT bắt nhịp với sự phát triển của bóng đá chuyên nghiệp. Bao năm qua, đa số các sự cố hệ lụy đến nền bóng đá, đều rơi vào lỗi TT.

Nhưng chúng ta cũng  nên nhớ một điều, BTT nếu ví là “con” của VFF, là một ban của VFF, thì  VFF là “ông nội” của BTT. Do đó, VFF cũng không thể vô can. Cho nên, dư luận cứ “gõ” BTT là chưa hoàn toàn công bằng. Câu chuyện TT Hà Anh Chiến, mới thấy TT Việt và cá nhân ông Chiến, vừa đáng trách, vừa đáng thương khi họ chỉ là những con tốt trên bàn cờ đầy xảo thuật.

Tùy Phong