Tabu Ley Rochereau qua đời: 'Elvis Presley' châu Phi ngưng tiếng hát

(Thethaovanhoa.vn) - Người hâm mộ khắp châu Phi và thế giới đã bày tỏ sự tiếc thương và ngưỡng mộ Tabu Ley Rochereau, sau khi nghệ sĩ Congo huyền thoại này qua đời tại bệnh viện St. Luc ở Bỉ vào hôm 30/11, thọ 76 tuổi.

Đối với hàng triệu người hâm mộ, Rochereau là “sứ giả của rumba Congo", một trong những người con vĩ đại nhất, nhạc sĩ được yêu thích của châu Phi, người đã truyền cảm hứng cho cả lục địa đen. Tờ The Los Angeles Times còn mệnh danh Rochereau là “Elvis Presley” của châu Phi. “Hãy yên nghỉ Tabu Ley. Thế giới âm nhạc đã mất đi một thần tượng thực thụ” - một nhạc sĩ Kenya nổi tiếng viết trên trang Twitter.

Quốc tế hóa nhạc Congo

Đã hơn nửa thế kỷ sau khi hầu hết các nước châu Phi giành được độc lập, việc thâm nhập vào khung cảnh âm nhạc quốc tế vẫn là thách thức lớn với các nhạc sĩ của lục địa đen. Tuy nhiên, đối với những người yêu âm nhạc thế giới và người hâm mộ châu Phi, Rochereau chính là người đã quốc tế hóa âm nhạc Congo, khi ông cất tiếng hát bằng 3 ngôn ngữ châu Âu, bên cạnh thổ ngữ Lingala của mình. Ông đã hòa trộn nhạc dân gian Congo với pop, rock & roll Cuba, Pháp cũng như rumba  vùng Caribbe.

Rochereau được coi là một trong những nhà tiên phong của soukous, một thể loại nhạc nhảy có nguồn gốc từ nhạc rumba châu Phi. Ông nổi tiếng nhất với nhạc phẩm ăn khách khắp châu Phi, Independance Cha Cha (1960), trong đó nêu cao hy vọng về một kỷ nguyên đầy lạc quan ở phía trước.

Ca khúc nhạc rumba này đã trở thành bản "quốc ca không chính thức" của các nước châu Phi mới giành được độc lập và đến nay vẫn vang lên trên các làn sóng phát thanh khắp lục địa. Trong sự nghiệp của mình, Rochereau đã sáng tác hơn 3.000 ca khúc và sản xuất 250 album.

Với những ca khúc như Adios Thethe và Mokolo Nakokufa, Rochereau còn góp phần đại chúng hóa thể loại nhạc soukous và năm 1970, ông trở thành nghệ sĩ châu Phi đầu tiên trình diễn tại Thính phòng Âm nhạc Paris Olympia. “Ông là một siêu sao của châu Phi” - Francois Bensignor, thuộc trung tâm âm nhạc IRMA có trụ sở ở Paris, nhận định.

Từ nhạc sĩ trở thành chính trị gia

Tên thật là Pascal-Emmanuel Sinamoyi Tabu, Rochereau sinh ngày 13/11/1937, ở tỉnh Bandundu, Congo, lúc đó là thuộc địa của Bỉ.  Sau khi tốt nghiệp trung học, Rochereau gia nhập một ban nhạc.

Giữa những năm 1950, sự nghiệp âm nhạc của Rochereau cất cánh khi ông gia nhập nhóm nhạc của Joseph Kabasele, được biết tới với tên nhóm “La Grand Kallé”. Ngay trước khi Congo giành độc lập, Kabasele đã sáng tác ca khúc Independance Cha Cha, và khi Rochereau trình bày nhạc phẩm này, ông đã nổi tiếng như cồn, trở thành ngôi sao của dòng nhạc rumba Congo trong những năm 1960.

Năm 2008, Rochereau bị một cơn đột quỵ và từ đó không thu âm bất cứ nhạc phẩm nào cho đến khi qua đời. Thi hài ông được chôn cất tại Kinshasa. Rochereau có 68 người con với nhiều phụ nữ. Ông đã được phong tước Hiệp sĩ danh dự của Senegal và Huân chương Quốc gia của Cộng hòa Chad.

Đó là thời gian dài trước khi Rochereau thành lập các nhóm nhạc riêng của mình, gồm The Orchestre Afrisa International. Năm 1985, Chính phủ Kenya đã ra lệnh cấm phát nhạc nước ngoài trên Đài phát thanh Quốc gia. Sau khi Tabu Ley tung ra ca khúc Let's go to Nairobi (do M'bilia Bel thể hiện) ca ngợi Tổng thống Kenya Daniel arap Moi, lệnh cấm này đã được bãi bỏ ngay lập tức.

Trong phong trào xóa đi những dấu ấn thuộc địa của Congo dưới thời Tổng thống Mobutu Sese Seko, Rochereau quyết định đổi tên mình thành Rochereau Tabu Ley. Năm 1988, Rochereau rời khỏi quê hương Congo, tới Pháp, nơi ông thu âm album Too Much Is Too Much. Album này đã bị cấm lưu hành ở Congo trong thời của Tổng thống Mobutu.

Sau khi ông Mobutu bị lật đổ vào năm 1997, Rochereau trở về Congo và trở thành một thành viên nội các của Tổng thống mới là Laurent Kabila. Theo một số nguồn tin, Rochereau từng hy vọng được nắm giữ vai trò Bộ trưởng Văn hóa, song cuối cùng chỉ được bổ nhiệm là Phó thị trưởng Kinshasa, thủ đô đồng thời là thành phố lớn nhất Congo.

Là một nhà soạn ca khúc sáng tác khỏe, Rochereau liên tục tung ra những nhạc phẩm mới. Các ca khúc của Rochereau rất đặc biệt, có cả những tác phẩm giúp nâng cao hy vọng cho lục địa đen, đồng thời cũng có những tác phẩm chỉ để dỗ dành trẻ nhỏ, với giai điệu hết sức thú vị.

VIỆT LÂM (tổng hợp)
Thể thao & Văn hóa