Giám khảo dù có là ai...

(TT&VH Cuối tuần) - Bước nhảy hoàn vũ vừa kết thúc, các sân thi khác lại đã bắt đầu: sau Sao Mai - Điểm hẹn là Giọng hát Việt (The Voice) và Thần tượng Việt Nam (Vietnam Idol 2012). Hình thức tổ chức (format) thì đều “chuẩn quốc tế” (do hầu hết mua bản quyền nước ngoài), thí sinh thì vô biên (cả nước còn lắm nhân tài chưa được phát hiện, mà cuộc thi Tìm kiếm tài năng Việt Nam- Vietnam Got Talent là một minh chứng), giờ đây các nhà tổ chức chỉ còn lo ngay ngáy…ban giám khảo! 

Cuối tháng 5, khi chương trình Sao Mai- Điểm hẹn 2012 chuẩn bị đến ngày công bố chính thức thì ngay cả đạo diễn Huyền Thanh vẫn đau đầu tìm người mời vào ghế giám khảo. Ngoài giám khảo Tùng Dương đã gật đầu từ sớm thì hai giám khảo còn lại phải chờ đến phút cuối mới được xác định. Cùng với sự nở rộ các cuộc thi trên truyền hình, giám khảo ngày càng khan hiếm tới mức có người nói đùa là “ở Việt Nam giám khảo truyền hình sắp đi vào sách đỏ!”.

Dù sao thì Sao Mai- Điểm hẹn vẫn còn gặp may. Chứ một chương trình mới mua format nước ngoài So You Think You Can Dance của công ty Đông Tây chuẩn bị được khởi động vào đầu tháng 7 này nhưng tới nay 3 vị giá khảo vẫn còn trong màn bí ẩn. Nhà tổ chức vẫn đang phải vã mồ hôi tìm người : người “đạt chuẩn” thì đang bận ngồi ghế giám khảo ở cuộc thi khác, người lại không được bên đối tác nước ngoài gật đầu, còn những cái tên mới thì lại buộc nhà tổ chức phải chấp nhận mạo hiểm, mà thực tế có những mạo hiểm đã góp phần nhấn chìm cả chương trình không khác con tàu Titanic bị nhấn chìm. Chuyện này đã từng xảy ra với cuộc thi âm nhạc Sáng bừng sức sống với ban giám khảo gồm: MC Anh Tuấn, ca sĩ Hồng Nhung và biên đạo múa Y Thanh. Theo dự tính của nhà tổ chức, lẽ ra đội hình này sẽ gồm những cái tên khác nhưng cuối cùng không thực hiện được vì không ai trong số đó chịu ngồi làm giám khảo ! Kết quả là chương trình diễn ra được một thời gian thì chìm hẳn bởi ban giám khảo đặt chỉ số an toàn quá cao, phê không tới, khen có lệ và chẳng có dấu ấn nào làm cho mọi người thật sự để ý.

Tìm kiếm giám khảo khó chẳng khác gì tìm kiếm tài năng. Thế cho nên năm nay Bước nhảy hoàn vũ đổi lệ chơi mới với vị giám khảo thứ tư thay đổi theo từng đêm. Mà ngay cả ghế giám khảo chính của cuộc thi này cũng phải thay đổi xoành xoạch. Đạo diễn Lê Hoàng từ chối giờ chót để ngồi ghế mới ở chương trình Ngôi nhà âm nhạc. Nhạc sĩ Quốc Bảo lặp lại “hồ sơ” mùa thi trước của nhạc sĩ Trần Tiến, rút lui giữa chừng khiến đồng nghiệp Hồ Hoài Anh phải từ Ngôi nhà âm nhạc nhảy sang thay thế.

Không chỉ ban tổ chức toát mồ hôi đi tìm giám khảo, mà cả những người được mời làm giám khảo cũng toát mồ hôi trước khi gật hay lắc và còn phải chuẩn bị nhiều…mồ hôi hơn thế để thi gan trên ghế nóng cùng với thí sinh, khán giả, báo chí, cư dân mạng… Tùng Dương lẽ ra đã ngồi ghế ban giám khảo cuộc thi Giọng hát Việt (cùng với Hồ Ngọc Hà, Đàm Vĩnh Hưng…) với cát sê tin đồn vào khoảng 200 triệu đồng, nhưng anh đã chọn ghế giám khảo ở một cuộc thi khác, Sao Mai Điểm hẹn, nghe nói với thù lao ít hơn, nhưng có lẽ hợp với phong cách của anh hơn. Không ít người đã chờ đợi được thấy cuộc “đối khẩu” giữa hai “chiến tuyến âm nhạc” trên ghế giám khảo giữa hai ông hoàng ở hai khu vực âm nhạc hoàn toàn khác nhau là Đàm Vĩnh Hưng và Tùng Dương, nhưng chuyện này đã không xảy ra. Ghế nóng của Tùng Dương vì thế được xem là an toàn, bởi dù gì, ngồi bên cạnh Phan Huyền Thư và Nguyễn Hải Phong trong Sao Mai - Điểm hẹn, anh sẽ đỡ “lẻ loi” hơn khi “đàm đạo” với Đàm Vĩnh Hưng, Hồ Ngọc Hà và Thu Minh. Ba ngôi sao nóng của sân khấu ca nhạc giải trí này chưa ngồi ghế giám khảo âm nhạc bao giờ. Khả năng ca hát của họ đã được chứng tỏ nhưng chuyên môn cho việc nhận xét người khác cũng là cả một vấn đề đáng mong chờ để xem.

Chính sự có mặt của Hồ Ngọc Hà ở Giọng hát Việt mà gần đây dư luận đặt dấu hỏi cho sự có mặt của Mỹ Tâm tại Thần tượng Việt Nam 2012 sẽ diễn ra gần như đồng thời. Nhiều năm qua, Thần tượng Việt Nam đã quen với hình ảnh của Siu Black, người pha trò và là giám khảo ấn tượng nhất. Năm nay, hình ảnh ấy được thay bằng Mỹ Tâm. Phía công ty tổ chức BHD giải thích rằng chẳng có sự tính toán gì ở đây bởi “BTC cũng rất muốn mời chị Siu Black làm giám khảo năm nay nhưng lịch của chị Siu không phù hợp với chương trình nhất là khi năm nay lịch của Thần tượng Việt Nam trải dài từ tháng 8 đến đầu tháng 2/2013”. “Rất muốn mời” là một chuyện và mời nhưng bị từ chối lại là chuyện khác. Nguồn tin không chính thức cho rằng ca sĩ Siu Black đòi nâng giá cát xê (có thông tin cho hay Thần tượng Việt Nam mùa 2011đã đem về cho Siu Black khoảng 500 triệu đồng).

Nguồn tin khác, mạnh mẽ hơn, thì cho rằng BTC muốn nhân cơ hội xung khắc giữa fan của Hồ Ngọc Hà và Mỹ Tâm mà quyết định mời Mỹ Tâm ngồi vào ghế nóng năm nay để “thả câu”. Chuyện này chẳng ai kiểm chứng được nhưng có vẻ đó cũng sẽ là một chi tiết đang được nhiều người chầu chực xăm soi. Mỹ Tâm “thua” Hồ Ngọc Hà tại giải thưởng HTV Awards, liệu cô có lấy lại được hình ảnh chiến thắng khi ngồi trên cương vị giám khảo?

Dù có là ai...

Xét cho cùng, tất cả các cuộc thi truyền hình chỉ đơn giản là những chương trình mà thôi, ở đó có tất cả mọi thứ: thí sinh, giám khảo, chiêu trò, khán giả… Những yếu tố này làm nên bộ mặt cuộc thi. Các giám khảo dù có nổi tiếng cỡ nào thì chất lượng cuộc thi mới là điều đáng nói. Cuộc thi Sao mai - Điểm hẹn 2004, cho dù giám khảo Đỗ Trung Quân ra đi vì một câu nói gây sốc và thay thế anh lần lượt là những Trần Tiến, Bảo Phúc, Quang Lý thì năm ấy sẽ không thể có ai nổi trội hơn Tùng Dương.

Vietnam Idol 2010, cho dù BGK có là ai thì chính Uyên Linh mới là người tạo nên độ nóng cho chương trình này (tất nhiên cũng cần phải kể đến những chiêu trò hậu trường). Và năm đó, dù Mỹ Tâm ngồi ghế nóng Sao Mai- Điểm hẹn thì cuộc thi này vẫn không có đủ phủ rộng bằng Vietnam Idol. Năm 2011, kể cả BGK gồm Hồng Nhung và Anh Tuấn có ngồi ghế nóng cho Sáng bừng sức sống thì bản thân những thí sinh tham gia chương trình này đều không bật lên được và điều đó cũng đã khiến cho giám khảo chẳng biết nói gì hơn.

Cũng cần phải kể lại một chuyện cũ. Năm 2004, đáng lý ra người ẵm giải cao nhất chính là Kasim Hoàng Vũ nhưng phút cuối cùng, BTC đã “đẻ” ra tên một giải thưởng gọi là giải thưởng của Hội đồng nghệ thuật để trao cho Tùng Dương và xem đó là giải thưởng cao nhất còn Kasim Hoàng Vũ đoạt giải của Khán giả bình chọn. Với nhiều người, sự thay đổi ấy có vẻ phù hợp với chuyên môn nhưng về cơ cấu ban đầu rõ ràng là một sự thay đổi không công bằng khi BTC không ra thông báo ngay từ đầu cuộc thi. Nhưng chính sự thay đổi ấy người ta mới thấy giám khảo thật ra là những người cũng có quyền lực chứ không đơn thuần chỉ ngồi ghế đóng đúng vai là người nhận xét đơn thuần. Và rồi thực tế cũng đã chứng minh : Hình như HộI đồng nghệ thuật của Sao Mai- Điểm hẹn 2004 đã đúng khi Tùng Dương đã từng bước ngẩng cao đầu đi lên trên con đường của một nghệ sĩ độc lập, trong lúc Kasim vẫn còn phải ngụp lặn trong đám đông những ngôi sao mới của thị trường âm nhạc giải trí.

Các chương trình thi âm nhạc ngày nay, giám khảo đóng góp đến 50% quyết định giải thưởng của các cuộc thi. Nhưng 50% đó cũng sẽ chẳng là gì nếu như cuộc thi không bật lên được về mặt chất lượng.